Eerst scannen op bommen uit de oorlog, dan pas graven rond station

Begin dit jaar werd een zware bom ontmanteld op de CM-site. De kans dat er ook bij het stationsproject springtuigen opduiken is reëel. © LOO
Axel Vandenheede

Vorige maand zijn op de hoek van de Zandstraat en Pieter Tacklaan de voorbereidingen voor de bouw van een bus- en fietstunnel gestart. Daarbij is voorzichtigheid geboden, want er kunnen niet-ontplofte oorlogsbommen in de grond zitten. “Indien nodig zullen we de buurt evacueren”, aldus burgemeester Vincent Van Quickenborne.

Het stationsproject in Kortrijk zal een aantal jaar in beslag nemen. Zo komt er een ondergrondse parking voor 1.200 wagens, een bus- en fietstunnel, een autotunnel onder de volledige Zandstraat, een nieuw station en Stationsplein… “Momenteel zijn we aan project één toe“, stelt minderhindercoördinator Heidi Debels. “Die houdt de bouw van de grote ondergrondse parking en de verschillende tunnels in.”

“Vorige maand is de bouw van de fiets- en bustunnel opgestart”, pikt Isabel Cossement in. “In een eerste fase wordt het talud op de hoek van Zandstraat en Pieter Tacklaan verstevigd en daarna zal het landhoofd van de huidige spoorwegbrug afgebroken worden. Die werken moeten in het voorjaar voltooid zijn. “

2.000 ton bommen

Daarna volgen nog drie fases. In het voorjaar van 2018 wordt een buizendak geïnstalleerd in het talud en prefabriceren de aannemer de bus- en fietstunnel. “In de zomer en het najaar van 2018 zal dan de tunnel ingegraven worden met behulp van hydraulische persen. In het voorjaar van 2019 volgt de afwerking van de tunnel.”

Bij die grote werken is het uitkijken naar niet-ontplofte afwerpmunitie. “In de Eerste en vooral Tweede Wereldoorlog werd Kortrijk veel gebombardeerd”, legt burgemeester Vincent Van Quickenborne (Open VLD) uit. “Zowat 2.000 ton aan bommen viel hier neer en naar schatting 10 procent van die bommen is niet ontploft. Het overgrote deel van die afwerpmunitie viel in de buurt van het rangeerstation, maar ook de stationsbuurt bleef niet gespaard. Dat is net de zone waar er de komende jaren werken gepland zijn. De kans dat we een bom vinden is dus reëel.”

“Naar schatting 10 procent van de bommen die op Kortrijk vielen is niet ontploft”

“Hoe reëel is niet in te schatten”, vervolgt Maarten Vander Stichele, veiligheidsdeskundige op het kabinet van de burgemeester. “De kans is klein, maar we moeten met alles rekening houden. Wat de bouw van die tunnels betreft: dat talud ligt daar al tientallen jaren en moet elke dag trillingen van passerende treinen doorstaan. Dat zegt volgens mij al veel, maar we nemen geen risico. Bij de funderingswerken voor de nieuwe treinwasstraat aan het rangeerstation, dat dus enorm werd gebombardeerd, werden de werken driemaal stilgelegd. En toen is er echt wel diep gegraven.”

tot 800 meter

Hoe dan ook heeft stad Kortrijk een evacuatieplan klaar en werkt ook aan preventie. Vincent Van Quickenborne: “De gespecialiseerde firma Bom-be is voortdurend aanwezig en scant de grond.” Isabel Cossement: “De komende tijd kan die firma dat altijd vooraf doen, zodat een machine niet op een bom stoot en het mechanisme in werking kan worden gezet. Als de tunnel in het talud zal worden geperst, zal dat niet meer mogelijk zijn: dan zal Bom-be wel gelijktijdig scans uitvoeren. En eens die tunnel is geplaatst, is het gevaar geweken.”

Als er toch een bom gedetecteerd wordt, zijn er twee mogelijkheden. “Als de bom gevonden wordt, zal de aannemer de politie verwittigen, die op haar beurt de ontmijningsdienst DOVO belt”, aldus nog de Kortrijkse burgemeester. “Naargelang de omstandigheden druk verkeer of niet kan de bom meteen of later die dag ontmanteld worden.”

Stoot er een machine op de bom, dan bestaat de mogelijkheid dat de bom op scherp is gezet. Dan is een snelle evacuatie nodig. Stadsdiensten en hulpdiensten zullen daarvoor de handen in elkaar slaan. Afhankelijk van de zwaarte van de bom zullen we een perimeter instellen. Voor een bom van 113 kilogram is dat een perimeter van 100 meter, voor een bom van 500 kilo zal dat 500 meter zijn. Er kan een perimeter tot 800 meter komen.”

DOVO kan die perimeter eventueel bijstellen afhankelijk van de bebouwing. Staan er in de nabije omgeving veel gebouwen, dan fungeren die als een soort van schild en kan de veiligheidszone kleiner worden.

Evacueren in vier stappen

Woon je in de buurt van het station van Kortrijk? Bij een mogelijke evacuatie hou je best rekening met volgende zaken:

Maak een basispakket klaar. Een gsm met lader, je identiteitskaart, benodigdheden om de dag door te komen en dagelijkse medicatie meenemen zijn een must. Wie kinderen heeft, neemt best ook speelgoed, pampers (indien nodig)… mee.

Sluit je woning goed af. Schakel ook elektrische apparaten uit. Aan de voordeur hang je ook de deurhanger ‘Ik Ben Weg’. Indien je niet weg raakt, hang je de deurhanger ‘Hulp Gevraagd’. De politie checkt voor de ontmanteling van de bom de buurt om te zien of iedereen vertrokken is. Indien je hulp vraagt, zal je geholpen worden om de evacuatiezone te verlaten.

Ga naar de afgesproken verzamelplaats indien je nergens naartoe kan. Wanneer een kleine perimeter van kracht is, is dat evenementenhal Départ, bij een grote perimeter de brandweerkazerne. Naar de kazerne worden bussen ingelegd.

Van zodra alles veilig is, mag iedereen naar huis terugkeren.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier