Door corona herontdekte iedereen het plezier van het wandelen. Wie de Brugse binnenstad doorkruist, passeert achteloos honderden details met een bijzonder verhaal. Gediplomeerd gids Chris Weymeis haalt elke week zijn loep boven en vertelt het verhaal van een bijzonder object. Vandaag: het Paradijsportaal.
Dit keer halen we onze grootste loep boven. Dat mag wel, in een periode waarin we onze overleden dierbaren herdenken, alsook de vele slachtoffers van zinloos oorlogsgeweld. Vraag is: ‘Wat is de link van dit alles met het Paradijsportaal van de Onze-Lieve-Vrouwekerk’?
Voor het antwoord moeten we even terug in de tijd. De Onze-Lieve-Vrouwekerk staat aan een van de drukste straten van Brugge. Dat is met de vele toeristen nog altijd zo, maar was dat ook al in de middeleeuwen en later. De Mariastraat was immers een belangrijke toegangsweg die leidde naar het eerste marktplein van Brugge, het huidige Simon Stevinplein. Langs de Mariastraat kwamen de mensen binnen uit de richtingen Kortrijk en Gent. Er was door de waterrijke bodemgesteldheid immers geen directe verbinding mogelijk tussen de Gentpoort en het Simon Stevinplein en later de Markt. Daarom dat zowel de Oude als de Nieuwe Gentweg naar de Mariastraat leiden. Al dat verkeer zorgde ervoor dat de toegang tot de Onze-Lieve-Vrouwekerk niet altijd op een rustige manier verliep.
In 1465 kwam hieraan een einde want toen werd tegen de toren het Paradijsportaal gebouwd in Brabantse laatgotiek. Op die manier werd de toegang tot de kerk veel eenvoudiger én veiliger. Maar waar komt de naam ‘paradijs’ vandaan? Volgens sommigen is het mogelijk een verkeerde vertaling van het Franse ‘parvis’, wat kerkplein betekent. Of er ooit een plein voor dit portaal lag, zou ons verbazen, want het portaal gaf toegang tot het kerkhof dat er al eeuwen lag. De naam kan echter wel naar het kerkhof verwijzen. Zingt men na een katholieke uitvaartdienst en bij het uitdragen van de overledene immers niet: ‘In paradisum deducant te angeli…’ of (Ten paradijze geleiden u de engelen…’?
Geboorte en dood liggen soms dicht bij elkaar. Dat geldt ook voor het Paradijsportaal. Waar het portaal oorspronkelijk naar het kerkhof leidde, werd het in 1830 afgesloten en werd in de vrijgekomen ruimte een doopvont geplaatst. Van toen af was er sprake van een doopkapel.
In de 19de eeuw was het portaal erg verweerd. In een kunsttijdschrift van 1898 staat te lezen: “De doopkapelle – genaamd het Paradijs, die nevens de torre staat, in haar fijn wit stenen kleidsel, is in deerlijken staat vervallen. Gedeelten zijn reeds hier en daar verdwenen en als men nog lang de herstelling van dat echt bouwjuweel uitstelt, is er gevaar dat de oude trekken van zekere deelen zullen verloren gegaan zijn. Wij roepen op dien toestand de welwillende aandacht van wie het aangaat.” Daarna werd het portaal gerestaureerd, maar dat was niet de enige keer. Ook in de jaren 1980 gebeurde dat. (CW)
Brugge onder de loep
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
