“Ik neem sinds 1981 onafgebroken jaarlijks deel aan de Brugse Belofte op Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart. Deels uit respect voor mijn moeder, die Maria vereerde, en deels uit dankbaarheid voor de donor die mij een nieuw hart gaf”, zegt figurant Boudewijn Van Vlaenderen. Woensdag 15 augustus trekt Brugges oudste processie sinds 1304! van de Blindekenskapel in de Kreupelenstraat naar Onze-Lieve-Vrouw ter Potterie in de Potterierei.
Bruggeling Boudewijn Van Vlaenderen (72), voormalig aankoper bij CBRT (Philips), neemt al decennia deel aan zowat alle Brugse processies en stoeten. Hij is ook een opgemerkt figuur in de Heilig-Bloedprocessie, waar hij als gewezen hoofdman van de Camere vanden Heylighen Gheest deel uitmaakt van het tafereel ‘Het Laatste Avondmaal’. Maar hij is ook figurant op de Reiefeesten en in de Gouden Boomstoet, de Sterrestoet en de Maria Van Bourgondiëstoet. Als tiener was hij zelfs nog te zien in het Heilig Bloedspel op de Markt.
Fier
“Waarom ik het doe? Omdat ik fier ben Bruggeling te zijn en er met mijn deelnames mee over wil waken dat dit immaterieel Brugs erfgoed niet verloren gaat”, benadrukt Boudewijn Van Vlaenderen. De Brugse Belofte heeft letterlijk en apart plaatsje in zijn hart.
Een kaars van 36 ponden zwaar
“U kent het verhaal toch?”, vraagt hij ons. “In 1304 deden de Brugse vrouwen een belofte aan de Moeder Gods: indien hun mannen en zonen heelhuids terugkeerden van het slagveld, zouden zij elk jaar, ten eeuwigen dage, op de feestdag van de Heilige Maagd een kaars van 36 ponden (18 kilo) offeren aan Maria. Twee jaar na de Guldensporenslag streden de Brugse krijgers immers opnieuw tegen de Fransen. Het slagveld was aan de Pevelenberg, dat zich nu in Frans-Vlaanderen bevindt.”
Historicus Jean-Luc Meulemeester, die de Brugse Belofte coördineert, verduidelijkt: “Vermoedelijk trekt deze processie dit jaar al voor de 713de keer uit. Het is inderdaad meer dan 700 jaar geleden dat de Vlaamse en meer specifiek de Brugse krijgers ten strijde trokken tegen de Franse koning en zijn leger om hun vrijheid en hun rechten te verdedigen. Die strijd zit vervlochten in feodale rechten en plichten. Maar het was ook een sociaaleconomisch conflict.”
“De ruzie tussen de graaf van Vlaanderen Gwijde van Dampierre en zijn petekind, de koning van Frankrijk Filips IV de Schone mondde uit in een reeks twisten, veld- en zeeslagen, waarvan de Guldensporenslag de meest bekende is. De laatste slag was die op de Pevelenberg op 18 augustus 1304. Wie won, is moeilijk uit te maken, beide partijen bestempelden zichzelf als overwinnaar. Uiteindelijk eindigden al die twisten met het verdrag van Athis-sur-Orge op 23 juni 1305 vrij nadelig voor onze lage landen…”
“Ik stap ook mee op uit respect voor mijn moeder, die Maria vereerde”
“Sinds die periode dragen de Brugse vrouwen een grote kaars naar Onze-Lieve-Vrouw van de Potterie. Die kapel was in de middeleeuwen een bekend bedevaartsoord. De Blindekenskapel, waar de processie start, werd 700 jaar geleden gesticht door graaf Robrecht van Bethune, uit dankbaarheid omdat hijzelf tijdens de slag om de Pevelenberg ongedeerd was gebleven. Mogelijks sprak hij samen met zijn strijdmakkers deze belofte uit.”
“De processie bestaat uit 200 figuranten die verschillende taferelen uitbeelden. Er wordt een miraculeus Mariabeeld uit de Blindekenskapel gedragen, gevolgd door een grote groep Brugse vrouwen. Alle figuranten dragen kledij passend bij de vroege 14de eeuw. Twaalf maagdekens dragen de beloftekaars. Een praalwagen die de stichting van de kapel en een miraculeus voorval tont, sluit de historische evocatie af. Iedereen die het wenst kan mee opstappen naar de kapel van de Potterie, waar om 11 uur de kaars geofferd wordt.”
Open hartoperatie
“Sinds 1981 heb ik nog maar een keer verstek moeten geven voor de Brugse Belofte”, bekent Boudewijn Van Vlaenderen. “Op 16 juli 1988 onderging ik een openhartoperatie, een maand later was ik nog niet voldoende hersteld. Ik vertoefde toen met rechter Jozef ‘Seppen’ Arnou in het Sint-Janshospitaal. Hij was de eerste die aan een pas aangekochte hartmachine lag, ik de tweede. De rechter was in die tijd proost van de Confrérie van Blindekens, maar hij heeft nooit meer mee gestapt.”
“Je ziet tegenwoordig maar weinig mensen langs het parcours, behalve in West-Brugge, op het Jan Van Eyckplein en langs de Potterierei”
“Al die jaren vertolk ik dezelfde rol van stadsomroeper of belleman, die onder klaroengeschal van de harmonie van de Frères de processie opent en aan de omstaanders de Brugse Belofte uitlegt. Behoudens het in stand houden van dit Brugs erfgoed, heb ik twee persoonlijke redenen om mee op te stappen. Ik deed het aanvankelijk vooral uit respect voor mijn moeder, die Maria vereerde. Overal waar zij kwam, ook op vakantie, stopte zij aan alle Mariakapelletjes. Op reis verzamelde zij zelfs ‘Maria zantjes’. Daarnaast vervul ik mijn eigen belofte. In 2007 kreeg ik na nieuwe hartproblemen een ruilhart. Door mee op te stappen toon ik mijn dankbaarheid voor de donor die mij dankzij een harttransplantatie een tweede leven gaf. Zolang ik het fysisch kan opbrengen, zal ik blijven meestappen in deze Brugse processie.”
Geen stoet
“Noem deze Brugse Belofte alstublieft geen stoet. Dat doet oneer aan het religieus karakter. Deze processie is ouder dan de Heilig-Bloedprocessie, maar trekt geen toeristen aan. Ze telt 200 figuranten en is echt bedoeld voor de Bruggelingen. Al zie je tegenwoordig maar weinig mensen langs het parcours, behalve in West-Brugge, op het Jan Van Eyckplein en langs de Potterierei.”
“We vertrekken om 9.20 uur aan de Blindekenskapel in de Kreupelenstraat op West-Brugge. Aan de Sint-Salvatorskathedraal sluiten om 9.45 uur na de mis de kerkelijke en burgerlijke hoogwaardigheidsbekleders aan. Ik betreur dat wij de voorbije jaren burgemeester Renaat Landuyt nooit gezien hebben. Frank Van Acker trouwens ook niet. De enige socialistische burgemeester die deelnam was Fernand Bourdon. Als OCMW-voorzitter zat hij trouwens in de kapel van de Potterie tussen de zusters van Sint-Jan.”
Brugse derby
“Aan de grens van de parochie geeft de Confrérie van Blindekens de kaars van 36 pond af aan de Confrérie van de Potterie. Bij oudere Bruggelingen, zeker de Cerclesupporters, wordt dit als een overwinning aanzien. Want de Confrérie van Blindekens draagt blauwe toga’s, de Confrérie van de Potterie groene. Cercle wint deze derby“, knipoogt Boudewijn Van Vlaenderen, die hoe raadt u het een Cercletrutte is. Hij stelt telkenjare vast dat veel bedevaarders betreuren dat er na het aansteken van de kaars al een tiental jaren geen eucharistieviering meer is in de kapel van Onze-Lieve-Vrouw Ter Potterie: “De huidige deken wenst op Maria’s feestdag slechts één mis in Brugge! En die moet in de kathedraal plaatsvinden…”
Twee jaar geleden ging de Brugse Belofte niet uit, omdat het pijpenstelen regende. “Terecht was historicus Jean-Luc Meulemeester bezorgd om de historisch verantwoorde en dure pakken van de figuranten”, zegt Boudewijn Van Vlaenderen, die als belleman getooid is in een pak dat het wapen van Brugge symboliseert. “Het was niet de eerste keer dat de regen spelbreker was. Ik herinner mij dat we op de terugweg, na het overhandigen van de kaars, een keer hebben moeten schuilen in café Het Terrasje in het Genthof…”, besluit Boudewijn Van Vlaenderen.
Interview
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier