Ter land, ter zee of in de lucht. Dagelijkse kost voor werkmensen die tot ongekende hoogtes klimmen of afzakken naar de diepere regionen. Van hoogte- of dieptevrees is er bij hen dan ook geen sprake. Elke woensdag gaan we met KW.be op zoek naar zulke mensen met een ‘hoog’, dan wel een ‘laag’ beroep. Deze week: stadsbeiaardier Ludo Geloen (53) uit Ieper.
Ludo, je roeping als beiaardier werd je duidelijk toen Paus Johannes Paulus II in 1985 Ieper bezocht. Dat moet je ons toch eens uitleggen…
“Tijdens het pauselijk bezoek zegende hij de eerste 15 klokken van de Mesense beiaard. Albert Ghekiere uit Mesen was toen de onvolprezen voortrekker van het klokkenspel daar en zocht iemand die de klokken kon bespelen via het elektronische klavier. Ik speelde soms eens voor een mis in Mesen en zo kreeg ik op een dag de gelegenheid om te spelen op de beiaard. De klank van het instrument intrigeerde mij mateloos. De boventoonreeks, die de klank van een klok bepaalt, klinkt helemaal anders dan die van een normaal instrument. Niet veel later engageerde ik mij om een opleiding als beiaardier te volgen, mede ook omdat mijn voorganger in Ieper stopte met spelen. Nog steeds geniet ik met volle teugen van het spelen op de klokken, niet enkel van het fysieke werk, maar vooral van het geluid dat uit mijn vingers voortvloeit.”
Waar en wanneer werd je beiaardier?
“Mijn studies beiaardier volgde ik aan de Beiaardschool ‘Jef Denyn’ in Mechelen. In Ieper bespeel ik de beiaard al 20 jaar en sinds 2009 doe ik dat ook in Poperinge. Voorheen speelde ik, sinds 1993, enkele jaren in Roeselare.”
Waar heb je tijdens je loopbaan zoal gewerkt?
“Na mijn conservatoriumtijd in 1983 startte ik als orgelist van de Onze-Lieve-Vrouw Middelareskerk in Ieper. Maar ook in heel wat kerken in het omliggende speelde ik tijdens misvieringen. Ik werkte bij liefst drie muziekacademies in de Westhoek – in Ieper, Poperinge en Diksmuide als leerkracht orgel, begeleidingspraktijk, AMC, muziekgeschiedenis en samenspel. Ik hou dan ook van afwisseling. Mijn passie ligt overigens ook in het geven van orgel- en beiaardconcerten in binnen- en buitenland. Verder componeer ik graag en zorg ik voor arrangementen rond de beiaard. Zo werd ik in 2008 coördinerend directeur van de afdeling muziek aan de Poperingse Kunstacademie.”
Welk moment uit je carrière is je bijgebleven?
“Mijn mooiste ervaringen als muzikant heb ik opgedaan op concertreizen tijdens de lange vakantieperiode in de zomermaanden. Het meest memorabele moment uit mijn carrière was tijdens een concert in Noorwegen, op het kleine eilandje Sandoy, toen ik vanop het doksaal de Atlantische Oceaan kon overschouwen.”
Hoe is de rol van beiaardier veranderd tegenover vroeger?
“Als stadsbeiaardier ben je verbonden aan de stad, want het instrument is eigendom van de stad. De praktische invulling hangt af van de vraag vanuit het stadsbestuur. In Ieper speel ik elke zaterdag tussen 15 en 16 uur een beiaardconcert, ook op speciale herdenkingsmomenten als Wapenstilstand of Anzac Day. In Poperinge speel ik vier marktbespelingen tijdens de zomervakantie en op tal van belangrijke feestdagen gedurende het jaar: Pasen, Nationale Feestdag, Open Monumentendag…”
“Vooral het repertoire is de laatste 50 jaar veranderd. Vroeger speelde men enkel klassiek werk dat speciaal voor de beiaard werd geschreven of kwamen bewerkingen van klassieke muziek aan bod. Nu speelt men dit nog, maar aangevuld met bewerkingen van hedendaagse melodieën uit de pop- of filmwereld. De hedendaagse beiaardier tracht meer in te spelen op de actualiteit door bijvoorbeeld muziek te spelen van overleden muzikanten als Luc Devos, David Bowie, Zjef Vanuytsel of Eddy Wally.”
Speel je soms verzoeknummers? Heb je een afspeellijst?
“Ik vind het belangrijk dat het publiek – zowel de stadsmensen als toeristen – ook tijdens een bespeling of concert enkele melodieën kunnen herkennen. Ik verkies klassiek werk dat speciaal voor het instrument is geschreven, maar arrangeer ook graag meezingbare melodieën. Mijn repertoirelijst groeit nog elke week aan. In die optiek doet de beiaard me denken aan een jukebox, maar dan in open lucht.”
In België wordt de beiaardcultuur pas sinds 2014 erkend als cultureel erfgoed. Waarom heeft het zo lang geduurd, denk je?
“Het spelen van de beiaard was lange tijd weggelegd voor een beperkt aantal mensen. Zo kwam het een beetje zonderling over. En bovendien was het ook specialistenwerk. De laatste jaren, sinds het nieuwe millennium, hebben de beiaardiers ervoor gezorgd dat hun muziekcultuur toegankelijker is geworden en gemoderniseerd.”
Moet je vaak de toren beklimmen, om bijvoorbeeld andere melodieën in te stellen?
“Op de elektronische speeltrommel staan al veel liederen, het is dus niet nodig om die nog veel in te stellen. Het is beter voor de herkenbaarheid van het geluid van een stad om de uurslag niet steeds te veranderen. In Poperinge veranderen de melodieën vier keer per jaar, in Ieper gaan ze mee met de grote feesten maar is er een constant gebruik doorheen het jaar. Zo spelen er tussen 17 en 20 uur oorlogsliederen, naar aanleiding van 100 jaar Eerste Wereldoorlog.”
Heb je door het klokkenspel al gehoorschade opgelopen?
“Ik speel al een tijdje met speciaal vervaardigde oordoppen. Want sinds enkele jaren kreeg ik last van een lichte tinnitus in mijn linkeroor. Sindsdien speel ik nooit meer zonder gehoorbescherming. De beiaardier is namelijk constant omgeven door het harde geluid van klokken. Het is dus vrij onoverkomelijk dat we omgaan met een zeer hoog decibelgehalte.”
(Robin Cocle)
Hoger Lager
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier