Zo zwaar weegt de coronacrisis op onze burgemeesters: 1 op de 7 dacht al aan stoppen

“Soms stel ik mezelf de vraag: waarom doe ik het nog?” Ook onze burgemeesters zijn de coronacrisis meer dan moe. Uit een exclusieve rondvraag blijkt dat ze bijna allemaal de druk dag na dag zien verhogen. Bij meer dan de helft weegt het ook op de eigen mentale gezondheid. En opvallend: voor één op de zeven burgemeesters zijn er momenten geweest waarop de sjerp niet langer hoefde.

De eerste verjaardag van de coronalockdown is nog maar net achter de rug, of daar duikt het spook van een nieuwe stilstand al opnieuw op. De coronacijfers, ook die in West-Vlaanderen, kleuren dag na dag roder, de besmettingen lopen op en de ziekenhuizen raken sneller gevuld. Het virus voert de druk met andere woorden opnieuw almaar hoger op en dat heeft ontegensprekelijk een impact op ons gemoed.

Ook burgemeesters voelen hoe zwaar de coronapandemie begint te wegen op hun mentaal welzijn. Uit een uitgebreide rondvraag van deze krant bij de 64 West-Vlaamse steden en gemeenten blijkt dat 55 procent van onze burgemeesters soms of vaak last heeft van dat mentale gewicht. Slechts een kleine 10 procent geeft aan helemaal geen coronadruk op de eigen geestelijke gezondheid te voelen. En bij bijna één op de drie leeft het gevoel dat het burgemeesterschap te zwaar dreigt te worden.

Oppeppen

Voor één op de zeven West-Vlaamse burgemeesters waren er het voorbije jaar momenten waarop het allemaal te veel werd: 14 procent geeft aan aan stoppen te hebben gedacht, een cijfer dat opvallend hoger ligt in onze provincie dan in de rest van Vlaanderen. “Dat flitst wel eens door je hoofd, ja”, geeft Kristof Audenaert (CD&V), burgemeester van Torhout, toe. “Gelukkig kan ik mezelf wel snel oppeppen. Er komt veel op onze nek terecht, maar ik voel ook verantwoordelijkheid voor mijn stad. Meer nog, het is onze verdomde plicht. Ik wil me echt wel blijven smijten.”

Dat zegt ook Bart Tommelein, Open VLD-burgemeester van Oostende. “Ik vind het een hele eer en een bijzondere opdracht om deze rol in mijn stad te mogen opnemen. Het is aan ons om onze mensen door deze moeilijke periode te loodsen. Te sleuren soms”, zegt hij. “Aan stoppen heb ik nog niet gedacht, absoluut niet. Maar ik moet wel eerlijk toegeven dat dit de eerste keer is dat ik het moeilijk heb. Ik ben een heel positief ingestelde mens, maar het voorbije jaar kwam er nu en dan toch een deuk in het pantser.”

Onduidelijkheid

Zowat iedereen – 96 procent van de 51 burgemeesters die onze vragen beantwoordden – is ervan overtuigd dat de pandemie het werk als burgemeester zwaarder heeft gemaakt. Voor ruim de helft onder hen is die druk te fel toegenomen, 44 procent geeft aan dat het zwaarder werd, maar dat alles uiteindelijk wel binnen de perken is gebleven. Slechts één burgemeester heeft het gevoel dat zijn functie er tijdens de crisis lichter is op geworden.

“We doen wat we kunnen, maar soms dreig je de moed te verliezen” – Annick Vermeulen, burgemeester Zedelgem

Vooral de onduidelijkheid over de coronarichtlijnen die de hogere overheden uitvaardigen, zorgt voor die extra druk. “Niet alleen op ons als burgemeester, maar ook op medewerkers in het gemeentehuis”, zegt Rita Demaré, burgemeester voor CD&V in Hooglede. “Dat de maatregelen om de haverklap veranderen, helpt daar uiteraard niet bij. Ik heb soms de indruk dat men Vlaams of nationaal liever aankondigt en scoort, dan dat men nagaat hoe men op het terrein naar bepaalde zaken kijkt. Denk maar aan wat er deze week in het onderwijs is gebeurd.”

Ook het feit dat inwoners vooral bij het lokale bestuur aankloppen met vragen of verzuchtingen, weegt. “Het komt van alle kanten”, zegt burgemeester Annick Vermeulen van Zedelgem (CD&V-Nieuw). “Het werk stopt eigenlijk nooit. Van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat ben je bezig met overleggen, met uitleg geven, met uitleg vragen. Dat vreet energie, zeker omdat ik oprecht enorm meeleef met mijn burgers en de handelaars. We doen wat we kunnen, maar soms dreig je de moed te verliezen.”

“Ik sta op met corona in mijn gedachten en ik ga er weer mee slapen” – Rita Demaré, burgemeester van Hooglede

“Het duurt ook allemaal heel lang en rustmomenten kennen we niet of amper”, zegt burgemeester Tommelein nog. “Zeker aan de kust, waar we ook in het weekend en in vakantieperiodes bijzonder alert moeten blijven.”“Weet je, ik ga bij wijze van spreken slapen met corona in mijn gedachten en ik sta ermee op”, aldus burgemeester Rita Demaré. “Vroeger zou ik nooit mijn computer openzetten bij het ontbijt, de laatste maanden is dat het eerste wat ik doe. Er zijn quasi geen momenten meer waar je er niet mee bezig kan zijn.”

Contact met burger

Bewust op zoek gaan naar wat courage geeft, helpt. “Mijn kleinkinderen bijvoorbeeld, die houden me sterk”, glimlacht de Hoogleedse burgemeester. “En af en toe goed ventileren bij collega-burgemeesters in het Midwest-overleg of bij medewerkers. Dat doet ook deugd. Je cirkel is kleiner en dat leer je ook ergens waarderen. Maar ik mis het échte contact met de inwoners enorm. Sociale media kunnen dat onmogelijk vervangen, dat bestaat niet.”

Want, zo geven verschillende burgemeesters aan, op die sociale media haalt de negativiteit, de kritiek en de bagger het al te vaak van de schouderklopjes. “Het persoonlijke contact en die kleine, spontane aanmoedigingen compenseren doorgaans de overvloed aan bagger en kritiek”, stelt burgemeester Tommelein. “Maar dat contact is er nu amper. We komen amper nog onder de mensen. Dat is bijzonder, bijzonder jammer.”

“Het is én, én, én en soms wordt het te veel”, oppert burgemeester Demaré. “De druk ligt zodanig hoog dat je dreigt te vergeten dat mensen ook positief kunnen zijn. Als het altijd allemaal slecht lijkt te zijn, dan komt die vraag wel eens in je op: waarom doe ik het nog?”