In 35 van de 64 West-Vlaamse gemeenten waren er de voorbije drie jaar wissels binnen de bestuursploeg. Het gaat om zeven nieuwe burgemeesters en 57 schepenen. “Deze vervangingen zien we vaker dan vroeger”, zegt professor Herwig Reynaert.
De ambtstermijn van een burgemeester of schepen duurt normaal zes jaar, maar steeds vaker gebeuren er tussendoor wissels. In onze provincie gebeurde dat de voorbije drie jaar in 35 van de 64 gemeenten, dat is iets meer dan de helft. Zeven gemeenten worden vandaag geleid door een andere burgemeester (zie kader, red.) dan bij de start van de huidige legislatuur, die momenteel halfweg is.
7 burgemeesters gewisseld, nummer 8 op komst
Sinds januari 2019 gaven al zeven West-Vlaamse burgemeesters, met of zonder tegenzin, hun sjerp door. Een overzicht.
1. 1 oktober 2020: in Kortrijk wordt Ruth Vandenberghe waarnemend burgemeester voor Vincent Van Quickenborne, die minister wordt.
2. 1 januari 2021: Wieland De Meyer volgt Marc Lewyllie op als burgemeester van Heuvelland.
3. 8 januari 2021: in Wingene volgt Lieven Huys Hendrik Verkest op.
4. 11 maart 2021: na het overlijden van Leopold Lippens wordt Piet De Groote burgemeester van Knokke-Heist.
5. 25 augustus 2021: Björn Prasse volgt na een bestuurswissel Daphné Dumery op als burgemeester van Blankenberge.
6. 21 september 2021: Ook in Langemark-Poelkapelle is er een bestuurswissel: Lieven Vanbelleghem moet zijn sjerp afgeven aan Dominique Cool.
7. 20 december 2021: Lieven Cobbaert legt de eed af in Ichtegem in opvolging van Jan Bekaert.
Op 1 februari komt er al een achtste wissel: Frank Casteleyn neemt dan de sjerp over van Daniël Vanhessche als burgemeester van Jabbeke, in plaats van Hendrik Bogaert. Die liet weten niet langer geïnteresseerd te zijn in het mandaat. En het scheelde niet veel of er was nog een negende wissel: in augustus 2021 verloor Bram Degrieck ei zo na definitief zijn sjerp aan Ann Vanheste. De bestuurswissel kwam er finaal niet.
Daarnaast werd tijdens de eerste helft van deze legislatuur 57 keer een schepen vervangen. In een zeldzaam geval door gezondheidsredenen of overlijden, maar meestal gaat het om vooraf afgesproken wissels. Roeselare spant op dat vlak de kroon. Op 1 januari werden daar in één klap vier schepenen vervangen. Drie jonge mensen kwamen in de plaats van schepenen met een lange staat van dienst, een vierde schepenmandaat ging over van Vooruit naar CD&V. Deze wissel was vooraf afgesproken. En ook in Brugge en Kuurne zetelen momenteel drie mensen in het schepencollege die daar bij de start van de legislatuur nog niet zaten.
Jonge generatie
“We zien dit fenomeen inderdaad vaker dan vroeger”, zegt Herwig Reynaert, professor Politieke Wetenschappen aan de UGent. “Een belangrijke reden voor die wissels is het feit dat je steeds minder gemeenten hebt waar één partij de absolute meerderheid heeft. De politieke versnippering zorgt ervoor dat men coalitiepartners iets moet aanbieden om hen aan boord te krijgen en te houden. Dat leidt tot gedeelde mandaten. Een ander fenomeen dat je steeds vaker ziet, zijn de wissels waarbij men een jonge generatie wil lanceren. Vaak blijven de zetelende schepenen nog drie jaar zitten en worden ze daarna vervangen door jongere mensen. Dat zag je vroeger ook gebeuren, maar globaal genomen wordt er toch iets meer gewisseld dan voorheen. Het heeft ook te maken met het feit dat het statuut van lokale uitvoerende mandatarissen verbeterd is, ook financieel.”
Kiezersbedrog?
“Het tussentijds wisselen van schepenen is zeker geen kiezersbedrog”, gaat professor Reynaert verder. “Integendeel. Door de band genomen zijn het de mensen met het hoogste aantal voorkeurstemmen die schepen worden. Men gaat in principe niet iemand laten vervangen door iemand die nauwelijks stemmen haalde. Wissels gebeuren eigenlijk altijd in de lijn van de verkiezingsuitslag. Het is wel een feit dat de kiezers op de verkiezingsdag de kaarten schudden en dat het daarna de partijen zijn die bepalen wie schepen wordt. Soms werkt men niet noodzakelijk met het hoogste aantal stemmen, maar zoekt men de verkozene die de meeste affiniteit heeft met de bevoegdheden die de partij krijgt.”
Heel wat schepenwissels gingen op 1 januari in, halfweg de zesjarige legislatuur. Is het een nadeel om nu te moeten invallen? “Dat is geen probleem”, meent professor Reynaert. “Het is zaak om je als nieuwe schepen snel in te werken in je bevoegdheden. Politiek is niet nieuw voor wie nu schepen wordt, zij zijn al minstens drie jaar gemeenteraadslid.”
KW maakte een rapport van alle gemeentebesturen. Ontdek ze vrijdag in de lokale krant of op KW.be/gemeenterapport.
Gemeenteraad halfweg
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
