Het zat er aan te komen. Of het is net andersom: dat had niemand verwacht. Elke verkiezing heeft haar verrassing, elke verkiezing bevestigt. Het zijn clichés die we zondag zullen horen en die iedereen intussen kent. Verkiezingsresultaten voorspellen is bijna zoals het weer voorspellen: iedereen heeft altijd een deel van het gelijk. Wie ‘in achteruit voorspelt’, heeft altijd gelijk. Daar schiet niemand iets mee op.
En toch. Een ervaren politicus die zaterdagavond ernstig in de spiegel kijkt, die niet van plan is zichzelf wat voor te liegen of wijs te maken, weet waaraan hij of zij toe is. Een absolute meerderheid halen: zo’n man of vrouw weet op voorhand of dat een haalbare kaart is of niet. Hij heeft dat gehoord. Van bij zijn mensen. En gevoeld van wat er leeft in zijn stad of dorp. Over het beleid dat werd gevoerd, over de wijze waarop dat gebeurde: hij weet precies waar het fout liep of niet en wat de waardering ervoor was van de inwoners. Ervaring is altijd openhartig en eerlijk voor wie er oog en oor voor heeft.
“Spannend die verkiezing, maar een goed politicus weet waar hij aan toe is”
En of ze nu al of niet achter zijn rug gaan konkelfoezen en geheime verbonden – zogenoemde voorakkoorden – smeden om hem en zijn ploeg finaal te vloeren: ook dat weet zo’n ervaren politicus op voorhand.
Monstercoalities tegen een heersende groep komen niet uit de lucht gevallen. Tegenvallende resultaten kondigen zich doorgaans ook aan. Het komt er alleen op aan zich daar al voldoende rekenschap van te geven tijdens de bestuursperiode. Dan kan zo’n ploeg nog anticiperen en bijsturen.
Verkiezingen worden niet gewonnen of verloren in het stemhokje of na het tellen van de stemmen. Nee, het zijn vaak de zelfgenoegzaamheid en de hoogmoed van de macht – die zich ook wel eens onder het mom van nonchalance laat zien – die heersende leiders en hun teams onderuit halen. Alleen wie bereid is om te luisteren naar de kiezer voor hij zijn stem uitbrengt en niet te beroerd is om zijn beleid bij te sturen als de goegemeente daarop aandringt, alleen zo’n politicus maakt kans om voort te besturen.
Zijn verkiezingen dan overbodig? Nee, in het geheel niet. Maar ze komen wel te laat voor politici die alleen dan de kiezer kennen en die hem alleen dan een stem geven.
Dossier 8x8: Wat staat er op het spel?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier