In reactie op de coronacrisis goochelden overheden het voorbije jaar met miljarden euro’s. In 2020 liet ons land een ongezien begrotingstekort van 42,3 miljard euro optekenen. De overheidsschuld klom naar 515 miljard euro. Dergelijke spectaculaire cijfers maken allerlei reacties los, maar hoe is het nu écht gesteld met onze overheidsfinanciën?
Overheidsfinanciën op onhoudbaar traject
Er is geen twijfel dat onze overheden moesten ingrijpen om de impact van de crisis te compenseren. Zonder die tussenkomsten was de economische schade nog veel groter geweest. Het prijskaartje van die crisismaatregelen is dan ook niet noodzakelijk een probleem. De toekomst van onze overheidsfinanciën wordt evenwel gehypothekeerd door een aantal andere factoren: zo waren onze overheidsfinanciën al wankel voor de coronacrisis, zijn we nog altijd niet voorbereid op de budgettaire impact van gekende uitdagingen als de vergrijzing en de klimaattransitie en blijkt een belangrijk deel van de meeruitgaven tijdens deze crisis structureel.
Dankzij een gunstige rente en economische groei valt geen acute crisis van de overheidsfinanciën te verwachten. Er is evenwel geen garantie dat die gunstige omstandigheden ook in de toekomst overeind blijven. Door het structurele begrotingstekort waarmee we uit deze crisis komen, zitten onze overheidsfinanciën – zelfs mét de huidige gunstige omstandigheden – vandaag al op een onhoudbaar langetermijntraject. Als onze overheden niet budgettair bijsturen, zal onze overheidsschuld de komende decennia spectaculair oplopen. Gezien het feit dat de ontsporing aan de uitgavenkant zit en onze belastingdruk al bij de hoogste ter wereld hoort, moeten de te nemen inspanningen zich vooral richten op de uitgavenkant.
Versterking begrotingskader
Het valt op dat opeenvolgende regeringen vaak nalieten om in economisch gunstige tijden buffers aan te leggen. Het vizier was te sterk gericht op de korte termijn. Het begrotingskader moet dan ook scherper worden gesteld. Een doeltreffend begrotingskader – dat effectief nageleefd wordt – kan substantieel bijdragen tot betere begrotingsresultaten. Ons uitgavenbeleid lijkt bovendien wat minder selectief dan in andere Europese landen. Dit doet vermoeden dat bestaand beleid te weinig in vraag wordt gesteld. Internationale adviesorganen vragen ons land daarom al lang om spending reviews toe te passen. Via dergelijke heroverwegingen wordt de efficiëntie en effectiviteit van bepaalde overheidsuitgaven op gecoördineerde wijze in kaart gebracht en kan er budgettaire ruimte worden vrijgemaakt voor nieuwe beleidsprioriteiten.
Economische groei
Sterke economische groei en meer mensen aan het werk is en blijft evenwel de beste remedie om de schuld onder controle te brengen en het begrotingstekort terug te dringen. Beleidsmakers moeten daarom nu volop inzetten op maatregelen die onze economie duurzaam versterken. Dat kan met extra productieve overheidsinvesteringen en structurele hervormingen. Het huidige relanceplan is op dat vlak een eerste stap, maar er is meer nodig. Vooral op het vlak van de hervormingen van onze arbeidsmarkt, van onze fiscaliteit, van onze sociale zekerheid, van ons onderwijs, … laten we een enorm potentieel liggen.
De Krant van West-Vlaanderen wil op kw.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen te horen, publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn/haar vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
