Waarom is werken aan een lokaal milieubeleid zo hemelste lastig voor veel politici?

In 1972 verscheen het ‘Rapport van Rome’, voorgesteld op 2 maart in Washington DC. Dit wetenschappelijk rapport was een haarscherpe analyse van de situatie van het leefmilieu en de natuur op aarde. Het ‘Rapport van Rome’ verscheen in tientallen landen in boekvorm en werd op miljoenen exemplaren verkocht. De wetenschappers reisden de wereld af om het rapport bij regeringen en internationale instanties toe te lichten.

Kranten schreven dat het nu wel echt vijf voor twaalf was voor het leefmilieu, dat er duidelijk grenzen waren aan het vernietigen van de natuur, dat de wereldpolitiek nu echt niet anders kon dan wakker schieten en in actie komen. Uiteindelijk bleven de grote beleidsmakers bij het uitgangspunt dat de industriële vooruitgang voor alles een oplossing zou vinden en viel het rapport op koude grond.

Stop de waanzin

We zijn 50 jaar verder en we zitten er middenin. De klimaatopwarming is volop op gang en gaat steeds sneller. In vele landen zijn de gevolgen al dramatischer dan de prognoses van jaren geleden. Om bij Vlaanderen te blijven: de voorbije decennia zijn er duizenden hectaren waardevolle natuur vernietigd door geplande ruilverkavelingen of door het ‘gewone’ (landbouw)beleid dat stukje bij beetje het Vlaamse landschap plat gomde. Ondanks de vele mestactieplannen en de miljoenen overheidsinvesteringen (ook dus het geld van jij en ik) is de waterkwaliteit in Vlaanderen nog altijd op tal van plaatsen heel slecht. De aantasting van de biodiversiteit staat op een kantelpunt naar een echt drama.

En wat is de reactie van veel parlementairen, schepenen en burgemeesters: minimaliseren of zelf ontkennen.

Lokale projecten vaak te mini

Spijtig genoeg beperkt die houding zich niet tot de heel gekende problemen als het stikstof- en mestdossier, klimaatverandering en verdroging – wat op zich al ruim voldoende is. Ja, een aantal lokale besturen tonen dat het kan. Sommige burgemeesters staken wel hun nek uit voor bijvoorbeeld het ‘Landschapspark Westhoek’ of durven openlijk zeggen dat eindelijk beleid moet komen om dat stikstof- en, mestdossier goed op te lossen.. Heel wat gemeenten nemen mooie initiatieven: men plant bomen, woonwijken worden groener, er komen bloemrijke graslandjes mét de obligate insectenhotels … Mooi en goed, maar algemeen blijft het beleid te ‘mini’, te lokaal en komt zelden tegemoet aan de enorme uitdagingen die op ons afkomen. Er duiken wél plannen op om nieuwe industrieterreinen aan te leggen in West-Vlaanderen, maar als het om een groot, nieuw bos gaat, blijkt er nergens plaats voor. Of toch wel. Onlangs formuleerde een stad in de Westhoek voorstellen aan Vlaanderen om bos aan te planten in een gebied waarvan men vooraf zeer goed wist dat dit wettelijk niet kan. Het ging om Europees beschermde valleigebieden, met waardevolle graslanden, wetlands en moerasgebieden waar bijvoorbeeld vegetatiewijziging verboden is. Het stadsbestuur toonde met hun voorstel zijn ‘goede wil’, maar of er daar bos gaat bijkomen is iets anders.

Het kan, als men wil

Vanuit Vlaanderen, het provinciebestuur, de Vlaamse Landmaatschappij en andere instanties worden tal van instrumenten aangereikt voor samenwerking tussen gemeenten, landbouwers, de toeristische sector, milieugroepen en de bevolking in het algemeen. In concrete projecten is al zo vaak aangetoond dat samenwerken loont en dat de provincie én de natuur er wel bij varen. Het kan, als men wil.

Binnen 2 jaar kondigen zich de verkiezingen aan voor de nieuwe gemeenteraden en de provincieraad. Natuurpunt De Bron rekent erop dat de politieke programma’s méér en grotere ambities mogen uitdragen rond natuur en milieu. Wees ervan overtuigd dat er daarvoor ruim draagvlak bestaat bij een groeiende groep van de bevolking. Dat het noodzakelijk is voor de toekomst van onze planeet én onze streek, kan je zowat iedere dag lezen, horen en zien in de media.

Dames en heren politici van de steden en gemeenten in de Westhoek: doe het niet omdat wij het vragen. Doe het omdat het levensnoodzakelijk is voor de toekomst van ons allemaal!

Peter Bossu