23 procent van de leraren geeft via een bevraging van Teacher Tapp Vlaanderen aan dat leerlingen meerdere uren per dag geen les krijgen. Op de website van VDAB staan ondertussen 1.600 vacatures voor leerkrachten secundair onderwijs open alsook 800 vacatures voor leerkrachten kleuteronderwijs of lager onderwijs. Een drama voor de betrokken leerlingen, voor de onderwijskwaliteit in het algemeen en uiteindelijk ook voor onze welvaart.
En toch zijn er deze legislatuur, net zoals de vorige, geen beleidsplannen om dit op te lossen. Laten we eerlijk zijn, maatregelen zoals een snellere vaste benoeming, een laptop voor alle leraren of een verhoging van de fietsvergoeding zullen geen zoden aan de dijk zetten. Er zijn fundamentele oplossingen nodig waar men best zo snel mogelijk mee begint.
Zet leraren beter in
Slechts weinigen weten het, maar in tegenstelling tot wat er vaak verkondigd wordt, is er in theorie helemaal geen lerarentekort. Sterker nog: we hebben meer leraren dan de meeste andere landen. Dat er in de praktijk toch tekorten zijn, heeft vooral te maken met een suboptimale inzet van het beschikbare talent. Zo bieden scholen soms dezelfde studierichtingen aan in eenzelfde regio waardoor klassen en studierichtingen met weinig leerlingen in stand worden gehouden. Het financieringsmodel versterkt dit nog. Daarnaast geven Vlaamse leraren minder uren les dan hun collega’s in andere landen terwijl Vlaamse leerlingen meer uren les krijgen dan elders. Dat is een paradox die de vraag naar leraren de hoogte in jaagt. Tot slot is er ook heel wat onderwijspersoneel dat niet voor de klas staat door het hoge ziekteverzuim, door detacheringen naar andere organisaties of door gebruik te maken van een verlofstelsel. De overheid moet dringend maatregelen nemen om het onderwijs efficiënter te organiseren en meer leraren terug voor de klas te brengen.
Zorg voor flexibiliteit en autonomie
De krapte op de arbeidsmarkt is een structureel probleem in zowat alle sectoren, maar speelt nog meer in een sterk gereguleerde sector als het onderwijs. Vandaag wordt het personeelsbeleid voor 160.000 leraren vanuit Brussel bepaald via een kluwen van regeltjes, statuten en stelsels waar niemand nog aan uit kan. Schoolbesturen hebben amper ruimte om zelf een hr-beleid te voeren door de vele regels rond bijvoorbeeld arbeidsvoorwaarden, evaluatiebeleid of diplomavereisten. Dat kan anders. Maak het makkelijker om te switchen tussen lesgeven en werken buiten de schoolmuren, en omgekeerd.
Maak een variabele verloning mogelijk op basis van competenties, inzet en takenpakket
Maak een einde aan het star wettelijk statuut met de vaste benoeming en laat flexibelere statuten toe. Maak een variabele verloning mogelijk op basis van competenties, inzet en takenpakket. Het enige dat vandaag impact heeft op het loon van een leraar is het aantal jaren dat ze het beroep uitoefenen. Door scholen zelf de arbeidsorganisatie en het personeelsbeleid te laten bepalen zal een deel van het lerarentekort vanzelf oplossen. U leest het: er is helemaal geen lerarentekort. Wél hebben we nood aan duidelijke maatregelen om onze leerkrachten meer en beter in te zetten binnen een systeem dat aangepast is aan de noden van de scholen zelf. We roepen de overheid dan ook op om hier nú werk van te maken.
Heeft u hieromtrent nog vragen of wenst u meer te weten over dit thema?
Neem dan gerust contact op met bert.mons@voka.be.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier