Meer mogelijkheden dan ooit, maar minder houvast

Leerkracht en auteur Kathelijn Vervarcke ging geen kleine uitdaging aan door een roman te schrijven samen met 120 van haar leerlingen. Zij schreef het begin en midden, de leerlingen kregen de opdracht om het einde te verzinnen. Nog groter is haar ambitie om met de roman de crisis in het onderwijs te lijf te gaan. De hoofdpersonages zijn immers twee leerlingen en een leerkracht die zich niet meer kunnen vinden in het huidige onderwijssysteem. Leerkracht en leerlingen gingen op zoek naar de verklaring voor een opmerkelijke paradox: terwijl alle studies uitwijzen dat het onderwijsniveau daalt, is er ook nooit zoveel schooluitval geweest door faalangst of prestatiedruk. Veel leerlingen hebben helemaal niet het gevoel dat het onderwijs niet veel van hen verwacht, integendeel.

Het boek was nog niet uit op het moment dat we deze regels schrijven, maar een vraag die bij me opkomt: zit de verklaring voor deze schijnbare tegenstelling bij het onderwijs zelf of veeleer in de samenleving als geheel? Er komt veel op de jongeren af: het aantal mogelijkheden dat voor hen openstaat en nieuwe invloeden waar ze mee te maken krijgen, zijn eindeloos. Vrijetijdsbestedingen, studierichtingen, beroepsuitwegen, manieren van zijn en van doen… Hoe vind je je weg tussen al die keuzes? Tegelijk hebben veel jongeren weinig houvast: een niet-voor-de-hand-liggende thuissituatie of achtergrond, minder figuren met autoriteit of gezag rondom hen. Kathelijn Vervarcke pleit dan ook terecht voor een herwaardering van het beroep van leerkracht, dat mooi en waardevol blijft. Er is nood aan mensen die een goed voorbeeld kunnen zijn voor onze jongeren. De auteur stelde trouwens vast dat de meesten onder hen heel sterk geloven in de maakbaarheid van de mens. Dat we het als samenleving dus zelf in handen hebben.

Vandaag is voor al die leerlingen weer de laatste dag van het schooljaar. Deze episode van hun jeugd is onherroepelijk voorbij, een schone lei volgt na een hopelijk deugddoende vakantie. Dat die hen en ons een gezonde mix mag brengen van rust en nieuwe avonturen.