Begin vorige week vielen in sommige kringen mensen als domino’s op een rij van hun stoel (al dan niet uit een fluwelen) bij het horen van de naam van de nieuwe Vlaamse minister van omgeving.
Zuhal Demir (nva) wordt de nieuwe minister verantwoordelijk voor natuur, bos en leefmilieu. Al snel zag ik op sociale media berichten verschijnen dat die Demir niks kent van die zaken, alles gewoon al afgesproken is met de cd&v om de belangen van de Boerenbond te blijven verdedigen en de vleugeltjes van de milieuminister wel weer kort zullen geknipt worden. Zou dat waar zijn, kent Zuhal Demir er niks van en kende Joke Schauvliege (cd&v) er wel zo veel van? Zal de nieuwe milieuminister echt weer onder het juk van het instituut Boerenbond moeten leven en handelen? Laat ons eens een snelle analyse maken en kijken hoe zoiets in het verleden liep en of er daar hypothetische parallellen te trekken zijn.
Het verleden zegt iets over de toekomst
Aan de voorgangster van Zuhal Demir op leefmilieu verspillen we vanaf nu best niet teveel Vlaams meer: Joke Schauvliege zal in veel analyses blijvend omschreven worden als de diepvries voor het milieubeleid in Vlaanderen. Veel interessanter om te bekijken is een tijd dat de minister van leefmilieu niet uit een partij kwam die in haar zuilengalerij gebonden was aan de Boerenbond.
We moeten daarvoor terug naar de Vlaamse Regering Luc Van den Brande (CD&V) II – 1992-1995 en “paars-groen” (1999-2003) met Agalev, sp.a en VLD onder leiding van Patrick Dewael. De regering Van den Brande (cd&v, sp.a en vu) zorgde in een paar jaar tijd voor een echte trendbreuk inzake natuur en milieu. Om het op West-Vlaanderen te houden: het Duinendecreet, het eerste mestactieplan, grotere natuurreservaten, de start van de redding en het herstel van natuurgebieden als De IJzermonding (Nieuwpoort), Ter Yde-Hannecart (Koksijde), De Blankaart-de IJzervallei (onder meer Diksmuide), aankoop en bescherming van bosgebieden. Norbert De Batselier (sp.a) werd de weken na de eedaflegging afgeschilderd als een man die niks van zijn groene domeinen kende en die bevoegdheden als een troostprijs kreeg. Het verkeerde want De Batselier omringde zich met degelijke medewerkers met ambitie, ging in de eerste weken van zijn milieuambt al op het terrein om bijvoorbeeld in het gebied van de IJzervallei te zien en horen wat er moest gebeuren en was vooral los van de banden met de Boerenbond.
Als al die kegels samen vallen, als diezelfde ambitie en durf er van toen is, gaan we voor het leefmilieu in onze provincie heel mooie tijden tegemoet
Ondanks alle grote betogingen en ander verzet georganiseerd door onder meer de landbouworganisaties maar ook vanuit andere regeringspartijen, boekte De Batselier samen met even ambitieuze ministers als Johan Sauwens (vu en bevoegd voor Monumenten & Landschappen) die zorgde voor onder meer de bescherming van het komgrondengebied van Lampernisse en de IJzermonding, enorme resultaten voor het natuurbehoud in Vlaanderen. De Vlaamse Regering Van den Brande was tussen 1992-1995 was tot op vandaag zonder enige twijfel het grootste momentum, het grootste positieve keerpunt inzake leefmilieu in de geschiedenis van de Vlaamse Regering. In paars-groen was Vera Dua (Agalev) minister van leefmilieu en landbouw.
Ze leverde op tal van vlakken puik werk en weer stond er een milieuminister die trots was op haar verantwoordelijkheid en er echt voor ging. De combinatie landbouw en leefmilieu bij dezelfde minister was echter een vergiftigd geschenk en de tegenstand die georganiseerd werd vanuit vooral de Boerenbond was massief en de verwijten naar de minister vaak bijzonder grof.
Niet onbelangrijk uit het verhaal van de wonderjaren van Van den Brande II was ook de invloed van West-Vlaamse streekparlementairen op die regering. Vooral parlementsleden Jan Loones (vu) en Johan Vande Lanotte (sp.a) lieten geen kans liggen om vragen te stellen, te duwen en elkaar de politieke loef af te steken om dossiers als het Duinendecreet, meer bos en bijvoorbeeld de bescherming van de IJzervallei er politiek door te kregen. Een sterke West-Vlaamse milieubeweging, ambitieuze ministers en een aantal gedreven en vurige West-Vlaamse parlementsregering dreven in die tijd de Vlaamse Regering naar resultaten, naar daden en durf.
Voor de eerlijkheid: dit alles met alle respect voor de zorg van Hilde Crevits (cd&v) die ze in haar periode (2007-2009) als Vlaams milieuminister aan haar groene domeinen besteedde.
En wat heeft dat te maken met nu?
Lees bovenstaande nog eens goed en je zal de gedachtegang van deze groene jongen mogelijk snappen. We hebben na al die jaren een nieuwe Vlaamse minister bevoegd voor natuur en milieu die los staat van de directe banden met het instituut en het grote bedrijf Boerenbond, de milieubeweging had nooit meer leden om te drukken op het beleid en de nood aan verandering is zeer groot (zie onder).
Daar bovenop is er nog een link met dat verleden. Ook als is ook dat nu ook weer even kijken in een glazen bol, maar als West-Vlaamse politici als Sander Loones (nva), Annick Lambrecht (sp.a) en bijvoorbeeld Wouter Devriendt (groen) het menen met hun grote ambities voor meer natuur en meer bos in West-Vlaanderen laat ze dan maar het vuur leggen onder de huidige regering zoals destijds Jan Loones en Johan Vande Lanotte dat deden. Federaal of Vlaams, een parlementair die wil opkomen voor dossiers in zijn provincie kan dat, in welk parlement hij of zij ook zit. Loones en Vande Lanotte zijn daar schoolvoorbeelden van. Als al die kegels samen vallen, als diezelfde ambitie en durf er van toen is, gaan we voor het leefmilieu in onze provincie heel mooie tijden tegemoet. Ik schreef me alvast in om net als onder Van den Brande II in alle vrijheid en met alle macht daaraan mee te werken.
De uitdagingen zijn alvast zeer groot
Dat er voor de Vlaamse Regering veel werk in te halen is en veel uitdagingen zijn is alvast duidelijk voor wie het wil zien. Alleen al inzake de aanpak van de achteruitgang van de biodiversiteit, de waterschaarste, de verdroging en verzilting en de noodzakelijke aanplant van extra bossen… wacht er heel wat werk. We lezen in het Vlaams regeerakkoord rond Natuur en Omgeving veel mogelijkheden en kansen die een antwoord kunnen bieden op de bovenstaande uitdagingen.
Er is een duidelijk engagement voor de uitbreiding van de natuur- en bosgebieden, voor een kwaliteitsvol ruimtelijk beleid, voor een waterbeleid dat geënt is op aanpak van de droogteproblematiek, voor de biodiversiteit en het belang van beek- en riviersystemen (de groenblauwe infrastructuur) voor natuur, landbouw en de aanpak van de waterproblematiek.
Natuurpunt De Bron vzw reageerde al heel tevreden dat de oprichting van Nationale Parken (Vlaamse Parken) en de Landschapsparken uitdrukkelijk behouden is in het regeerakkoord. Dit biedt de Westhoek en mogelijk ook de regio van het Bulskampveld nieuwe kansen om met alle actoren uit de streek heel ambitieus verder te werken aan landschaps-, natuur- en streekontwikkeling. Er is in het regeerakkoord ook duidelijk aandacht voor een verduurzaming van de landbouw en dat regeerakkoord wijst naar de win-winmogelijkheden landbouw-water-landschap-natuur.
Dat het klimaatbeleid veel ambitieuzer kon, stond al te lezen in een pak andere reacties en opiniestukken. De kritiek daarop onderschrijf ik ook. Ik blijf wel ook ten volle hopen dat de ambitie rond natuur en bos, rond leefmilieu in het algemeen, waar ik als waarnemer akte van neem en hier een analyse van maak, waar mag worden. Ik zal de eerste zijn om met pluimen te gooien als men de gestelde doelen realiseert. Zo niet, dan komt er weer actie en verzet.
Vlaamse Regering, minister Zuhal Demir, West-Vlaamse parlementairen met een groen hart, Vlaanderen mis dit momentum dit. Na al die stilstand snakt ons leefmilieu, onze natuur en bossen ernaar. Echt nu doen wat moet!
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier