In 2018 kregen Velt (Vereniging voor Ecologische Leven en Tuinieren) en Vogelbescherming Vlaanderen opvallend veel meldingen van ongeruste burgers over jongen van kool- en pimpelmezen die dood lagen in de nestkast. Een van die vele burgers was ikzelf die ook in nestkasten in Lampernisse en bij familie in Lichtervelde meerdere nesten vond met dode jongen.
In dezelfde maanden veroorzaakten de rupsen van de buxusmot veel schade in tuinen, waarop veel bestrijdingsmiddelen werden ingezet om dit probleem aan te pakken. Velt en Vogelbescherming Vlaanderen vonden die toename van zowel die dode vogels als van het vele gebruik van pesticiden in de oorlog tegen de buxusmot verdacht en besloten om in het voorjaar van 2019 dode mezenjongen te laten testen op de aanwezigheid van pesticiden.
36 verschillende pesticiden in dode mezen
Het onderzoek van de vele dode jongen gebeurde (uiteraard) door een erkend en gespecialiseerd labo en nam maanden in beslag. Begin deze maand werden de resultaten bekend gemaakt en die zijn, zacht uitgedrukt, alarmerend. In totaal werden in lichamen van dode mezen uit 95 nesten 36 verschillende pesticiden aangetroffen. De initiatiefnemers stelden bij de voorstelling van het rapport dat dit zorgwekkend is, zeker omdat de mezen hoogstens twee weken oud waren en nog nooit buiten de nestkast waren geweest. Men vond zowel fungiciden (tegen schimmels), herbiciden (tegen onkruid), insecticiden (tegen insecten) als biociden terug. In amper vier van de 95 onderzochte nesten vonden Velt en Vogelbescherming Vlaanderen geen pesticiden terug.
Voldoende water van een aanvaardbare kwaliteit wordt een van de belangrijkste uitdagingen van de nieuwe tijden
Opmerkelijk is ook dat in 89 van de 95 onderzochte nesten DDT ontdekten. Het gebruik van dit insecticide is sinds 1974 officieel verboden in België. DDT werd vroeger voorgesteld als onschuldig en zeker niet giftig voor de mens, tot het omgekeerde bleek. Omdat het product zeer, zeer traag afbreekt vinden we het 45 jaar na het verbod nog zo massaal terug. Laat dat alleen al een waarschuwing zijn om op vandaag ook niet zo snel te zeggen dat bijvoorbeeld Glyfosaat (denk aan Roundup) een prima en onschuldig middel is. Ik geloof niet dat het verleden altijd in cyclussen terug komt, wel dat we als denkende wezens best leren uit dat verleden.
Of de bestrijding tegen de buxusmot invloed heeft op mezensterfte is volgens Vogelbescherming Vlaanderen met deze cijfers moeilijk te zeggen. Hiervoor is verder onderzoek nodig. Wel werden in de mezenlichamen stoffen terug gevonden die gebruikt worden voor de bestrijding van de buxusmot. De nieuwe minister van leefmilieu heeft er alvast een belangrijke beleidsprioriteit bij.
Het gaat niet enkel om wat dode vogels
Hoe alarmerend de resultaten van een dergelijk onderzoek ook zouden moeten zijn voor burgers en overheid, er is meer. Er zijn meer tekens dat pesticiden, dat gif rond ons zowat overal zit. Een tijd terug kreeg ik een dossier over de situatie van de waterwinning in het Ieperse, waar Dikkebusvijver en Zillebekevijver cruciale “bronnen” in zijn. Ditmaal ging het niet om een onderzoek van de milieubeweging, maar het dagelijkse werk van de controleorganen van de overheid en de onderzoeksresultaten staan ook al maanden open en bloot op officiële websites.
Wat blijkt uit dit alles: het water van de twee beken die het belangrijkst zijn voor de drinkwaterproductie in het Ieperse is ronduit slecht door het hoge aantal residu’s van pesticiden die de drinkwaternorm overschrijden. In het voorjaar van vorig jaar werden in een van die beken 46 actieve stoffen gemeten waarvan elf de drinkwaternorm overschrijden. Enkel doordat “De Watergroep” dat water mengde met dat van andere gebieden en vooral door water aan te voeren van andere productiegebieden kon men nog drinkwater leveren aan de burgers.
Of de bestrijding tegen de buxusmot invloed heeft op mezensterfte is volgens Vogelbescherming Vlaanderen met deze cijfers moeilijk te zeggen
Samen met de dode mezen is dat dossier verontrustend en toont de ernst van de situatie. Wat de pharmaindustrie ons ook probeert wijs te maken: pesticiden zijn wel degelijk een probleem en kruipen overal in onze systemen binnen, stapelen zich op en vormen tijdbommen. Voldoende water en voldoende water van een aanvaardbare kwaliteit worden de komende jaren voor mens en natuur, landbouw, burgers en overheid een van de belangrijkste uitdagingen van de nieuwe tijden. We kunnen voor alle leven niet zonder en als burgers mogen we verwachten dat de overheid ook alles doet om het steeds duurdere drinkwater dat uit onze kraan komt ook veilig is. Wijze mensen schreven het al eerder: “water is het goud van de toekomst”, ook in ons West-Vlaanderen. West-Vlaamse politici laat jullie stem horen, ook in het Vlaams Parlement dat nu toch echt wel uit de zomerslaap en de talmende regeringsvorming mag ontwaken.
Gezond water is een basisrecht en hier kun je echt niet meer de kool en de geit sparen. Vlaamse Regering van straks: durf keuzes maken en durf dus beleid voeren. Durf en bewijs wat je doet waarvoor je gekozen werd: zorgen voor de gemeenschap, voor de burgers en dus de kwaliteit van hun leven.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier