De sleeptank van Oostende en waarom Vlaanderen die echt wel nodig heeft

Carl Devos
Carl Devos Politicoloog en UGent-ambassadeur in West-Vlaanderen

Politicoloog Carl Devos trekt de boer op langs West-Vlaamse velden. Als ‘ambassadeur van UGent voor West-Vlaanderen’ moet hij de banden aanhalen tussen de universiteit en het economisch weefsel van onze provincie. Tweewekelijks brengt hij verslag uit van zijn kruistocht. In deze kolommen, op kw.be.

Volgende week maandag steekt de immer ijverige Vlaams minister Ben Weyts een spade in Oostendse grond. De oud-student politieke wetenschappen van de Ugent doet dat op de Campus Oostende van Ugent. Daar bouwt de Vlaamse overheid een golfbak en sleeptank. Na vele jaren discussie en getouwtrek over waar deze investering zou gebeuren, starten deze grote werken in de industriezone Plassendale I. Vlak naast de incubator Greenbridge, op het domein waar de Ugent over enkele jaren een groot wetenschapspark zal uitbouwen.

Allebei belangrijk

Het is niet enkel de eerste spade van een groot gebouw, het is het begin van de ontwikkeling van een kennisvallei die onze provincie ook op dat domein op de wereldkaart kan zetten. Met de intensieve betrokkenheid van de specialisten in de mariene en maritieme sector van de UGent, die wereldtop zijn.

‘Waarom heeft Vlaanderen zo’n sleeptank en golfbak nodig?’ hoor ik u denken. In deze bijdrage heb ik het over de sleeptank, de volgende keer leg ik uit waarom de golfbak nodig is. Ze zijn allebei te belangrijk om ze even kort af te haspelen.

De sleeptank van Oostende en waarom Vlaanderen die echt wel nodig heeft

We hebben een sleeptank onder andere nodig omdat heel wat schepen, steeds grotere, in onze havens langs nauwe en relatief ondiepe wateren moeten manoeuvreren. Die havens zijn van groot belang voor onze welvaart, dus onderzoeken hoe die schepen er vlot en veilig naartoe kunnen, is cruciaal. Het Waterbouwkundig Laboratorium (WL) is de instelling van de Vlaamse overheid die onder andere onderzoek doet naar de veiligheid van de scheepvaart en de ontwikkeling van watergebonden infrastructuur, zoals kaaien of havens. Ze werken vaak samen met gespecialiseerde ingenieurs van Ugent.

Antwerpse tank te klein

Sedert de jaren 1980 gebruikt het WL scheepsmanoeuvreersimulatoren, waarop een scheepsbrug werd nagebootst en de kapitein of loods een virtueel schip door een virtuele omgeving stuurt. Zo kan een ontworpen vaargeul bestudeerd worden. Of gaan havens of rederijen na of ze met grotere schepen bestaande havens en vaarwegen kunnen gebruiken.

Het is cruciaal dat zo’n simulator realistisch werkt. Want een schip gedraagt zich in een vaargeul heel anders dan op volle zee. Daarom zijn proeven met scheepsmodellen noodzakelijk. Zo onderzoekt men de invloed van de beperkte waterdiepte, de impact op oevers, of wat er gebeurt als twee grote schepen in nauwe een vaargeul langs elkaar passeren.

De sleeptank van Oostende en waarom Vlaanderen die echt wel nodig heeft

Dat onderzoek met schaalmodellen gebeurt in een bassin waarin een scheepsmodel beweegt en waar allerlei effecten gemeten worden. Men kan de waterdiepte veranderen, oevers nabouwen, golven opwekken, modellen elkaar laten passeren, enzovoort. De eerste sleeptank werd in 1992 in gebruik genomen in Antwerpen. Dat was een relatief kleine tank (totale lengte van 88 meter, waarvan 67 meter nuttig gebruikt kan worden, een breedte van 7 meter en een maximale waterdiepte van een halve meter), met scheepsmodellen met een lengte van maximaal 4,5 meter. Maar de grootte van de echte, bijvoorbeeld containerschepen is in de voorbije 25 jaar spectaculair toegenomen. En de tank in Antwerpen, die continu gebruikt wordt, werd te klein.

Ook omdat rederijen anders gebouwde schepen inzetten, met een andere aandrijving, moeten we weten hoe deze grotere schepen, die dicht bij de bodem komen, zich gedragen in onze toegangsgeulen en havens. Daarom zijn grotere schaalmodellen nodig.

174 meter lang, 20 meter breed

Dus ook een grotere sleeptank. In het nieuwe maritieme laboratorium in Oostende komt een nieuwe sleeptank van 174 meter lang en 20 meter breed, die gevuld kan worden tot een waterdiepte van 1 meter. Daarin kunnen scheepsmodellen van 3,5 meter tot om en bij de 8 meter lengte gebruikt worden. De nieuwe sleeptank zal sterk geautomatiseerd worden en veel simulaties toelaten, dankzij bijvoorbeeld een golfgenerator. Via een observatietunnel en observatieramen is alles goed te bekijken. De tank zal zich specialiseren in varen in ondiep en beperkt water.

De bouwwerken starten op 27 februari 2017 en zijn eind augustus 2018 voltooid. Dan wordt alle apparatuur geïnstalleerd en getest, en kan de sleeptank echt gebruikt worden in 2020.