Het is voorjaar en daar zijn ze weer: de buxusmotten. Mensen spoeden zich snel naar de tuincentra om gif te kopen om de motten te bestrijden. De gevolgen van al dat gif op tal van dieren zijn enorm. Waar komen die motten de jongste jaren zo massaal vandaan, is de plaag uit te roeien of moet er iets anders gebeuren?
De oorsprong van de buxusmot
Tot voor een jaar of 8-10 kwam de buxusmot niet in Europa en dus ook niet in ons land voor. Ze is dus niet inheems. De buxusmot komt uit Azië (Japan, Zuid-Korea, China). Zo’n 15-20 jaar geleden was er in veel landen een enorme vraag naar buxusstruiken. Onvoorstelbaar veel mensen gingen hagen van buxus aanplanten, zetten ze in potten en knipten ze in allerlei figuren. Europa kon niet aan de grote vraag voldoen en begon massaal in te voeren.
Rond 2007 zijn de motten in onder meer Duitsland geïntroduceerd via import van buxus uit Azië. In dat jaar werd de eerste motten ook in Nederland gesignaleerd en kort daarop ook in België. De buxusmot is hier dus door menselijk toedoen gekomen.
Gif spuiten zorgt voor een catastrofe
Om de motten te bestrijden laten sommige mensen kippen of eten in hun tuin lopen, spuiten de motten met de tuinslang weg of proberen ze zo veel mogelijk te vangen. Allemaal geen probleem en wie dat wil doet dat maar. Heel veel mensen hanteren hier echter de gifspuit met een insecticide tegen de motten. Dat werkt ook, maar de gevolgen voor de natuur zijn dramatisch.
De buxusmot is hier door menselijk toedoen gekomen
Naast de motten doodt het gif ook alle andere dieren op de struiken zoals bijen, hommels, lieveheersbeestjes en vlinders. Bij het spuiten komt ook een gedeelte van het gif op de onderliggende beplanting, op de grond en doodt ook daar alle insecten. Ook de dode motten vallen daar neer en al wie daarvan eet, denk maar aan egels, sterft . Vogels als mezen vangen makkelijk de stervende motten, voederen er op hun beurt meteen hun jongen en vaak zichzelf mee vergiftigen.
Met het bespuiten van de buxusmotten roeit het gif dus ook een groot deel van de tuinfauna uit, waaronder een hele pak nuttige en beschermde dieren. Om maar één voorbeeld van die nuttige dieren te geven: in een broedseizoen vangt een koppel mezen duizenden insecten om hun jongen te voeren.
In sommige tuincentra sussen ze mensen met vragen daarover met de bewering dat het gif enkel werkt op buxusmotten. Dit is onzin, geloof die mensen niet!
Spit je buxushagen uit en vervang ze door iets anders
Het is zeer onwaarschijnlijk dat we de buxusmot hier gaan weg krijgen, zeker als we zo massaal buxus blijven zetten. We gaan het anders moeten aanpakken.
Ook de buxus is niet inheems voor ons land. De ecologische waarde (de wijze waar de plant dieren aantrekt die er bijvoorbeeld voedsel in vinden) is minimaal en op de uitheemse buxusmot na is geen enkel dier voor zijn voortbestaan afhankelijk van de buxus. Minder buxus zegt, op de motten na, de natuur hier helemaal niks.
De gemakkelijkste en meest effectieve manier is om je buxus te vervangen door een struik die niet gevoelig is voor vraat. Denk bijvoorbeeld aan de liguster. Buxusmotten kunnen hier niet van leven. Bijkomend voordeel: de liguster bloeit in de zomer en biedt dan voedsel aan vlinders en bijen. Andere mogelijkheden: struikkamperfoelie, hulstachtigen zoals Japanse hulst, aardbeiachtige struiken (Potentilla fruticosa) of inheemse vogelkers (Prunus). Als het iets groter en wilder mag een haag van haagbeuk, beuk, of waarom niet hazelaar, slee- en meidoorn of een mengeling van al die soorten. De natuur gaat er heel goed bij varen en gif ga je niet nodig hebben.
Liefhebbers van buxus in potten, al dan niet in een dino, hart of kip geknipt, kunnen blijven hun toevlucht nemen tot alternatieven: wegspuiten met water, vragen in de handel naar vallen of lijmplaten om ze te vallen. Alles is goed, behalve insecticiden gebruiken.
En die oranje velden overal te lande?
Nu we het toch over gif hebben: het kan niemand ontgaan dat vele velden dezer weken oranje kleuren. Die gekke velden zijn geen verkiezingsstunt van een volkspartij, ze zijn gewoon bespoten met glyfosaat, in de handel beter bekend onder de handelsnaam Roundup.
Particulieren mogen het gif niet meer gebruiken, landbouwers wel. Ook hier zijn de gevolgen veel groter dan de verkoop jongens willen doen geloven: niet alleen de planten gaan eraan, ook het bodemleven ziet er enorm van af (google gewoon eens “Roundup doodt insecten”). Monsanto, de producent van glyfosaat verkoopt wereldwijd miljoenen liters van het gif en weert zich als een duivel in een wijwatervat om de wetenschappelijke studies te ontkennen die zeggen dat er een oorzakelijk verband is tussen de totaalherbicide en sommige kankers. Ze hebben overal lobbyisten en pompen miljoenen in die ontkenningscampagne. Ondertussen zit glyfosaat in zowat alles, van ons leidingwater tot in dure ijsjes. Mij doet het altijd denken aan het debat en de handel in de insecticide DDT in de jaren zestig van vorige eeuw…
Stilaan maar zeker zijn deze opiniebijdragen aanbevolen voer voor de parlementsleden die vanaf mei de parlementen gaan bezetten. Hoe meer ze ervan overnemen en verdedigen, hoe liever ik ze ga zien.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier