Op 8 juni vieren we Wereld Oceanen Dag. Het ideale moment om even stil te staan bij de gezondheid van onze oceanen. Naast de huidige stressfactoren zoals olievervuiling en de toenemende CO2-uitstoot is er een nieuwe spreekwoordelijke kaper op de kust: microplastic. En ja, zelfs de modale West-Vlaming kan deze problematiek beïnvloeden.
“De mens heeft geen grotere vriend op deze planeet dan de oceanen en zeeën. Ze geven ons zoveel en vragen niets terug”, begint prof. dr. Colin Janssen, geboren en getogen in Oostende en woonachtig in Bredene, zijn betoog. Naast ondervoorzitter in de Raad van Bestuur van het VLIZ en tal van andere functies is hij gewoon hoogleraar Ecotoxicologie en Toegepaste Mariene Ecologie aan de UGent.
Wegwerpplastic
“We gebruiken de oceaan voor transport, voedsel, energie, medicijnen, grondstoffen en klimaatregeling. In ruil belasten we hem met broeikasgassen, chemische stoffen, olie en, vooral de laatste twee decennia, plastic. Dat laatste wordt steeds een groter probleem. Jaarlijks wordt wereldwijd zo’n 380 miljoen ton plastic geproduceerd. De helft daarvan is plastic voor eenmalig gebruik dat na minder dan 15 minuten al wordt weggegooid. Vijf tot twaalf miljoen hiervan komt uiteindelijk in zee terecht”, legt prof. Janssen uit.
Intussen weten we dat plastic heel moeilijk tot niet afbreekt in de natuur. Als het al volledig verdwijnt kan dat honderden jaren duren. Dit, en nog enkele andere factoren zorgt voor de aanwezigheid van microplastic in ons ecosysteem, zowel op land als in de zee.
Recyclage geen wonderoplossing
“Microplastic is enerzijds afkomstig van grotere stukken plastic die door blootstelling aan licht en water verbrokkelen, anderzijds worden deze deeltjes ook doelbewust geproduceerd om gebruikt te worden in cosmetische producten en industriële processen. Samen met ook groot plastic vormt deze groep vervuiling een enorm gevaar voor alle zeeleven en ecosysteem van onze oceanen. Als dat niet angstaanjagend genoeg is: ja, microplastic komt zo ook op ons bord en dus in ons lichaam terecht. Wat de gevolgen hiervan zijn op onze gezondheid, dat wordt momenteel door tal van wetenschappers onderzocht”, aldus. prof. Janssens.
Het klopt dat België niet de grootste vervuiler is, maar dat wil niet zeggen dat we ons steentje niet kunnen bijdragen
Slechts 20 procent van alle plastic dat in onze zeeën aanwezig is, is afkomstig van maritieme activiteiten. Hoe wij op land met plastic omgaan beïnvloedt dus bovenstaande problematiek. Maar wat kan de modale West-Vlaming daaraan doen? “Het klopt dat de uitstoot van de rivieren in Azië verantwoordelijk zijn voor ongeveer 80 procent van alle plastic in de oceanen. De Filipijnen alleen al lozen ongeveer één derde van alle plastic dat wereldwijd in zee terecht komt. Dat wil echter niet zeggen dat wij zomaar onze schouders moeten ophalen en ons steentje niet kunnen bijdragen.”
Ons inzamelbeleid is terecht iets om fier over te zijn, maar plastic vermijden is een veel betere ingesteldheid
“Vooral single use plastic vermijden is de boodschap. Wegwerpzakjes in de winkel weigeren, proberen verpakkingsvrij boodschappen te doen… Als dat niet mogelijk is, hergebruik dan zoveel mogelijk plastic verpakkingen die je in huis haalt. Pas op de derde plaats komt correcte recyclage. Ons inzamelbeleid is terecht iets om fier over te zijn, maar recyclage is ook nadelig voor het milieu en heel veel gesorteerd plastic wordt uiteindelijk toch verbrand of naar het buitenland geëxporteerd. Plasticafval vermijden is nog steeds de beste oplossing om (onder meer) onder oceanen weer gezond te maken, en dat begint bij onszelf.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
