“Dit is een monument.” Trots toont boswachter Erwin Verfaillie de oudste boom van de Westhoek, die jarenlang verborgen was in een mysterieus bos met koninklijk karakter. Binnenkort mag iedereen het bos betreden.
Een oudere boom dan dé zomereik van het Couthofbos vind je niet in de Westhoek, volgens boswachter Erwin Verfaillie. “Er werd onderzoek gedaan met kleine boringen om het aantal jaarringen te achterhalen, waardoor we uitkomen bij het jaar 1795. Hij heeft een omtrek van vijf meter. In ons land is dat niet zo uitzonderlijk, maar wel in een regio die platgebombardeerd werd tijdens de Eerste Wereldoorlog”, stelt Erwin. “Tot hier raakten de bommen niet meer, waardoor een aantal dikke bomen overblijven van meer dan 200 jaar oud. Voor de Westhoek is dat echt uniek.”
Blikseminslag
“De vele dikke bomen van het Couthofbos vormen de beste biotoop voor boomkruiper, boomklever, grote bonte specht, groene specht en de veel zeldzamere middelste bonte specht. Ook unieke kraamkolonies van de franjestaart en bosvleermuis voelen zich er thuis en zijn bijzonder voor de streek. Alleen al op de oudste boom zitten meer dan duizend dieren, insecten en vogels. Ze vinden beschutting in de vele natuurlijke holtes.”
De oudste Westhoekboom blijkt ook taai. “Hij overleefde een blikseminslag en er zit wat dood hout in. We gaven hem extra zonlicht door enkele bomen in de omgeving te kappen. Hij is nog gezond genoeg en gaat hopelijk nog jaren mee. Zo’n boom kan tot vijfhonderd jaar oud worden.”
Nonkel Henri
Het bos ligt tegenover het beschermde kasteel ’t Couthof van wijlen nonkel Henri. Het bos naast en achter het beschermde kasteel is nog in adellijke handen, maar het Couthofbos is intussen aangekocht door het Agentschap voor Natuur en Bos. “Nu zondag is er de plechtige opening. We hebben een wandelpad ingericht om de leuke plekken te ontdekken. Het Couthofbos was altijd een bos met naam en faam. Het afgesloten en koninklijk karakter wekte mysterie op.”
Galge
Het bos springt ook in het oog door een opmerkelijk beschermd bouwwerk aan de bosrand langs de Gravendreef, waar vorig jaar een extra stuk bos werd aangeplant. “In de volksmond wordt dit uitkijkpunt ‘de Galge’ genoemd, hoewel er nooit mensen opgehangen werden. Het gaat om een folieke van de vroegere baron die er ooit een labyrint had aangelegd met deze neogotische arcade als oriëntatiepunt. Zolang het bos in handen was van de vroegere baron werd het parkbos onderhouden door een boswachter die zijn woning had middenin het bos. Dat is nu een ruïne, die nog voor een stuk wordt opgeruimd maar wel wordt bewaard als relict.”
Een ander relict is de mysterieuze motte, een heuvel afgesloten door water. “Er zijn verschillende theorieën. Op de motte stond ooit bebouwing ofwel werden daar in de middeleeuwen konijnen gekweekt, die door het water niet konden ontsnappen. We willen er ooit verder onderzoek naar doen.”
Trainen voor Mijnenslag
Doordat er ten tijde van WO I geen bommen vielen, werd het bos gebruikt door de geallieerden om te ‘trainen’. In 1916 werd een oefenmijngang gebouwd die men liet ontploffen met 700 kilogram springstof, als voorbereiding op de Mijnenslag bij Mesen op 7 juni 1917. Op een luchtfoto uit 1918 zijn twee mijnkraters van de ontploffingen te zien. De kraters hadden een diameter van zo’n 25 meter. Na de oorlog werden ze weer dichtgemaakt. Wat verder naar de Gapaard toe werden ook galerijen in de grond ingegraven om soldaten te leren afluisteren wat in de ondergrond gebeurde. Op het kasteeldomein zelf werd vanaf juli 1916 het Elisabethhospitaal ingericht en soldaten van het Britse leger verbleven in tentenkampen rond de omliggende boerderijen. Op een braakliggend stuk in het bos legde de 177th Tunneling Company een oefenterrein aan met loopgraven en obstakels.
Over een oppervlakte van 77 hectare wisselen bos, akkers, poelen en grasland met fruitbomen elkaar af. “Het is ook een ideaal biotoop voor reeën. Ze zijn vooral actief bij valavond en ’s nachts. Vanaf de oudste boom blijft een deel van het bos afgesloten om de unieke fauna te beschermen.” Nog een tip van de boswachter voor zondag: “neem best botten mee”. (TP)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
