In 2022 gingen er 824 West-Vlaamse ondernemers failliet. Dat is de helft meer dan het jaar daarvoor. De faillissementengolf waar experts ons tijdens de coronapandemie voor waarschuwden lijkt dan toch aangekomen te zijn. “Toen ik failliet ging, voelde het een beetje alsof mijn leven voorbij was”, zegt Björn Verhaeghe, één van de West-Vlamingen in de statistieken.
In 2019 werden er 860 West-Vlaamse zaken failliet verklaard, dat blijkt uit cijfers van Trends Business Information. De twee jaren die daarop volgden, werden getekend door allerhande financiële steunmaatregelen in het kader van de coronacrisis, met een enorme terugval van faillissementen als gevolg. Met het verdwijnen van de beperkende coronamaatregelen en lockdown werd in 2022 werd een punt gezet achter die financiële steun, en dat had duidelijk gevolgen. (lees verder onder de grafiek)
Waar er in 2021 slechts 554 ondernemingen op de fles gingen, waren dat er vorig jaar maar liefst 824. Met die stijging van 50 procent komen we bijna aan het niveau van voor de coronacrisis. De zwaarst getroffen sector in 2022 is die van de bouw: een kwart van de faillissementen situeerde zich bij vaklui (zoals loodgieters, elektriciens, dakwerkers...) en projectontwikkelaars. Daar gingen opvallend veel zaken failliet.
Ook in de sector van groot- en detailhandel ging het vorig jaar slechter dan gewoonlijk. Eet- en drinkgelegenheden spannen zoals steeds de kroon met 167 faillissementen, hoewel het er wel minder zijn dan voor de pandemie. Tot slot een positieve noot voor de sport- en recreatiesector, architecten en ingenieurs: daar is het aantal falingen de afgelopen drie jaar gehalveerd.
Financieel ongeletterd
Björn Verhaeghe (41) uit Izegem staat op het lijstje van die 824 West-Vlaamse faillissementen. Hij runde 16 jaar lang een eenmanszaak die gespecialiseerd was in tuinonderhoud en schoonmaak. Maar na de scheiding met zijn toenmalige echtgenoot - en zakenpartner - ging het bergaf met hun bedrijfje.
“Ik wil graag opnieuw iets opstarten, maar ik kan het duidelijk niet alleen”
“Plots stond ik er helemaal alleen voor. Emotioneel was dat uiteraard een zware periode, maar dat was niet het enige probleem. Ik was altijd de brute kracht van de twee, mijn partner hield zich vooral bezig met de administratie en financiën. Ik heb daar weinig kaas van gegeten, waardoor ik vijf jaar lang echt geploeterd heb. Naar het einde toe kluste ik zelfs bij in verschillende supermarkten, om mijn zaak toch boven water te kunnen houden. Maar de schulden stapelden zich op en de put werd steeds dieper. Door de coronasteunmaatregelen heb ik het langer kunnen volhouden dan verwacht. Toen ik begin de zomer aanklopte bij het OCMW voor hulp, hebben ze mij verplicht om het faillissement aan te vragen”, zucht Björn. (lees verder onder het kader)
Steeds meer ondernemers zoeken hulp
Vorig jaar klopten 640 West-Vlaamse ondernemers aan bij vzw Dyzo, een organisatie die ondernemers in moeilijkheden begeleidt. Dat aantal stijgt elk jaar. “Iedereen heeft z’n eigen verhaal, maar de stijgende energieprijzen en grondstofkosten hebben het afgelopen jaar serieus doorgewogen”, weet adviseur Nadine Bollen. “Zeker als de inkomsten ook nog eens terugvallen omdat klanten de vinger op de knip moeten houden door hun eigen hoge facturen. Aan de basis van een faillissement kunnen allerlei oorzaken liggen: familiale of gezondheidsproblemen, onvoldoende voorbereid zijn (te weinig kapitaal, geen financieel plan...), geen beroep doen op externe begeleiding of schulden die ontstaan door het niet betalen van belastingen en sociale bijdragen...”
Een combinatie van minder inkomsten en het gebrek aan financiële geletterdheid deed hem naar eigen zeggen de das om. Aangezien het om een eenmanszaak ging, was Björn persoonlijk aansprakelijk om de schulden terug te betalen, waardoor al zijn bezittingen in beslag werden genomen.
“Ik was alles kwijt en kon zelfs mijn huishuur niet meer betalen, waardoor ik op straat belandde. Ik heb een kleine maand in een tent langs het kanaal geleefd, daarna kon ik terecht in een kleine crisisstudio van de stad Izegem. Niet gratis, voor alle duidelijkheid, ik betaalde 400 euro huur die meteen van mijn leefloon werd afgetrokken. Samen met de sociale huurdienst heb ik in oktober mijn huidige woning gevonden, ik was zo blij opnieuw in mijn eigen stekje te wonen”, glimlacht Björn.
Toekomstplannen
Failliet verklaard worden, heeft niet alleen financiële gevolgen. De hele gebeurtenis weegt ook mentaal heel zwaar door. “Ik heb nooit iets anders gedaan, het voelde een beetje alsof mijn leven voorbij was. Een serieuze klap, toch wel. Intussen heb ik er vrede mee genomen, maar ik denk dat het wel iets is dat je je hele leven lang blijft meesleuren. Ik heb het geluk gehad dat ik goed omringd werd door vrienden en familie. Ook mijn huidige vriend Thomas is me altijd blijven steunen”, vertelt Björn.
“Zelfstandig zijn, is meer dan gewoon goed zijn in je stiel”
Nu de storm een beetje is gaan liggen begint Björn na te denken over de toekomst. Als jonge gast verliet hij de middelbare school met een diploma in wetenschappen-wiskunde, maar verder studeren was niet aan hem besteed. Nu wil hij toch terug achter de schoolbanken kruipen in het volwasseneonderwijs, om een getuigschrift natuur- en bosbeheer te behalen.
“Ik wil buiten werken, dat is me al lang duidelijk. Ik hunker momenteel naar zekerheid en stabiliteit en hoop daarom op een job in loondienst als boswachter, aan de overheid, in een natuurvereniging... Maar later zou ik toch echt graag weer op zelfstandige basis iets willen opstarten, net zoals vroeger. De enige vereiste is dat er iemand mee in de zaak stapt, want alleen kan ik het duidelijk niet.” (lees verder onder het kader)
Vier tips van Dyzo om succesvol te ondernemen:
• Begin met een goed plan en evalueer regelmatig
• Als je zelf niet in thuis bent in de wereld van financiën en administratie, neem dan een boekhouder of adviseur onder de arm. Maar vergeet niet: je laten begeleiden betekent niet blind vertrouwen. Weet waar je mee bezig bent.
• Voorzie een vaste dag om achter de schermen te werken: contact met de bank, netwerken, facturen opstellen, nieuwe klanten of leveranciers zoeken...
• Talm niet en grijp in. Durf te heroriënteren, durf te stoppen voor het te laat is.
Ondanks de zware nasleep van zijn faillissement heeft Björn veel geleerd uit de ervaring. “Ik zou me veel meer laten begeleiden. Toen het minder goed ging dacht ik dat ik het wel alleen zou kunnen oplossen. Zelfstandig zijn, is meer dan gewoon goed zijn in je stiel, daar komt zoveel meer bij kijken. Intussen heb ik een traject opgestart bij Dyzo (een vzw die ondernemers ondersteunt, red.), dat had ik veel vroeger moeten doen. Je mag niet te trots zijn om je te laten helpen.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
