Stel samen met ons de West-Vlaamse Canon samen

De langverwachte Canon van Vlaanderen is eindelijk klaar. Chauvinistisch als we zijn, vinden we dat daarin best wat meer aandacht had mogen zijn voor onze provincie. We beslisten dan ook om zelf een Wést-Vlaamse Canon samen te stellen. Met de hulp van onze lezers. Stemmen kan tot 21 mei.

Bij haar start in 2019 kondigde de Vlaamse regering aan dat ze – naar Nederlands voorbeeld – werk wilde maken van een Vlaamse Canon, “een lijst met ankerpunten van de Vlaamse cultuur, geschiedenis en wetenschappen”.

Rock Werchter

Nu is de veelbesproken Vlaamse Canon een feit. De Canon geeft volgens de experts aan “wat belangrijk genoeg is om door een bepaalde gemeenschap gelezen, beluisterd, bekeken of gekend te zijn”. Concreet biedt de Canon een chronologisch overzicht met in dit geval 60 vensters of thema’s.

In de Canon komen bekende momenten en figuren als de Guldensporenslag of Hugo Claus aan bod, maar ook Rock Werchter als uithangbord van de Vlaamse festivalcultuur of de Ronde van Vlaanderen als blikvanger voor het thema over het koersgekke Vlaanderen.

Willem Vermandere

Ondanks het feit dat met emeritus hoogleraar Emmanuel Gerard een provinciegenoot aan het hoofd stond van de commissie, valt de aandacht voor onze provincie – volgens onze bescheiden en volkomen subjectieve mening – wat tegen.

Stijn Streuvels is slechts een voetnoot in de Canon en van Guido Gezelle is er zelfs helemaal geen sprake. Verder zien we aandacht voor de Antwerpse volkszanger Wannes Van de Velde, terwijl onze Willem Vermandere in dat stuk minstens een vermelding waard was. Ook Will Tura, de Keizer van het Vlaamse lied, komt nergens aan bod. En waar is de eerste Belg in de ruimte gebleven, onze Dirk Frimout?

Dat kan beter, dachten wij, en dus beslisten we om zélf een Canon van West-Vlaanderen samen te stellen. We stelden een lijst van vijftig personen, gebeurtenissen en voorwerpen samen. Nu is het aan onze lezers om met de grove borstel door die selectie te gaan. Het resultaat lees je in de krant van vrijdag 26 mei. Stemmen doe je hieronder.

Dit zijn de vijftig genomineerden

James Ensor. Deze Oostendse kunstschilder wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste vernieuwers van de moderne kunst in ons land. Hij was ook componist en schrijver, maar vooral werken als De intocht van Christus in Brussel en De Intrige behoren tot ons collectief geheugen.

’t Hof van Commerce. De heren Flip Kowlier, Serge Buyse en Kristof Michiels (DJ 4T4) deden in 1998 de Belgische muziekscene op zijn grondvesten daveren en staan te boek als de godfathers van onze vaderlandse hiphopwereld. Zeg nekjè oe loat is ‘t? U weet het antwoord…

Willem Vermandere. De man die zijn volk West-Vlaams leerde. Lang voor het hip was, liet De Westhoeker al parels als Blanche en zijn peird en Lat mie maar lopen op de wereld los.

De lukken van Jules Destrooper. Een van de beroemdste koekjes ter wereld is West-Vlaams. De natuurboterwafeltjes, door iedereen liefkozend lukken genoemd, zijn een klassieker op elke koffietafel. Het koekje werd in 1890 gecreëerd in een kleine bakkerij in Lo-Reninge en is 133 jaar nog steeds een vaste waarde.

West-Vlaamse wijn. Dat we in streek rond Heuvelland topwijnbouwers hebben, is al even geweten. Maar stilaan vind je in alle uithoeken van West-Vlaanderen deze heerlijke godendrank. Feestje gepland? Zet een fles West-Vlaamse wijn op tafel!

Go-carts op de Zeedijk. De enige plaats ter wereld waar je met een go-cart langs de kustlijn kan scheuren? West-Vlaanderen. En de enige nog actieve go-cartbouwer is óók van bij ons: T&T Quality Go-Carts uit Knokke-Heist.

Guido Gezelle. Een van de grootste dichters van ons land. Priester Guido Gezelle was leerkracht, maar liet met werken als Het Schrijverke een onuitwisbare nalatenschap achter.

Lernout & Hauspie. Het moest dé economische parel van West-Vlaanderen worden, maar het spraaktechnologiebedrijf uit Ieper spatte in 2001 keihard uit elkaar. Na het faillissement volgde een grootschalig fraudeproces dat pas op 10 december 2021 afgerond kon worden. Jo Lernout en Pol Hauspie werden, samen met vier andere directeurs van L&H, veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van ruim 655 miljoen euro.

Club Brugge. Traditieclub die uitgegroeid is tot een van de beste voetbalclubs van ons land. Stond als enige Belgische ploeg ooit in de finale van Europacup I: in 1978 verloor het in een dubbele confrontatie van Liverpool. Blauwzwart is achttien keer landskampioen, heeft elf Belgische bekers op de schouw staan en groeide de laatste jaren uit tot een vaste klant in de Champions League.

Hugo Claus. De meest bekroonde auteur uit het Nederlandse taalgebied is een pure West-Vlaming. In zijn lange carrière schreef hij duizenden gedichten, tientallen toneelstukken en heel wat romans. Het verdriet van België uit 1983 is zijn absoluut meesterwerk.

Het belfort van Brugge. Deze ‘wolkenkrabber’ is zowat het meest iconische gebouw van de historische Brugse binnenstad. Wie de top wil bereiken, moet daarvoor 366 treden bedwingen, maar krijgt vanop 87 meter hoogte wel een adembenemend zicht geserveerd.

De IJzertoren. Dit vredesmonument aan de oever van de IJzer in Diksmuide torent boven het weidse landschap uit. De eerste toren werd in 1930 ingewijd, maar in maart 1946 gedynamiteerd. In augustus 1965 werd de huidige, 84 meter hoge, toren officieel geopend. De IJzertoren herbergt een museum over oorlog, vrede en de Vlaamse ontvoogding.

De Kemmelberg. Met zijn 154 meter het hoogste punt van West-Vlaanderen. De Kemmelberg is ontstaan uit zandbanken die tot stand kwamen toen de Noordzee tot daar landinwaarts kwam. Aan de zuidrand bevindt zich de commandobunker van Kemmel, een voormalige installatie uit de Koude Oorlog. Sinds 2009 is het complex als museum ingericht.

Achille Van Acker. Deze Bruggeling was een socialistisch politicus en vier keer premier van België. Hij was onder andere minister van Arbeid en Sociale Voorzorg, Steenkool en Verkeerswezen. Onder Van Acker kwam er op 28 december 1944 een belangrijke besluitwet over sociale zekerheid. Daarom wordt de man ook als de vader van onze sociale zekerheid beschouwd.

Jean-Luc Dehaene. De politieke loodgieter. Was van 1992 tot 1999 premier en werd door vriend en vijand geroemd om zijn degelijk en doortastend bestuur. Hij hervormde België mee tot volwaardige federale staat en bereidde ook de komst van de euro voor. Bij veel mensen staat hij in het geheugen gegrift als oerfan van Club Brugge. Samen met zijn echtgenote Celie miste hij amper een thuismatch. Overleed op 15 mei 2014 aan de gevolgen van een hersenbloeding.

De Zee. West-Vlaanderen is de enige provincie met een kustlijn. Dit stukje Noordzee is dus ‘van ons’. En we baten het ook verschrikkelijk goed uit. Van de Panne tot Knokke-Heist: er is amper een korrel zand die we niet gecommercialiseerd hebben. Niet voor niets is onze kust een van dé toeristische toppers van ons land.

Casino Kursaal. Een van de meest in het oog springende gebouwen van onze kust. Het werd gebouwd in 1950, maar al honderd jaar eerder stond een eerste kursaal op dezelfde plek. Nu is het een van de populairste concertzalen van Vlaanderen en huisvest het nog steeds een casino.

Karel Van Wijnendaele. Carolus Ludovicus Steyaert, zoals hij officieel heette, mogen we een pionier van het Vlaamse wielrennen noemen. De Torhoutenaar wordt bestempeld als de stichter van de Ronde van Vlaanderen. Koarle verbond de wielersport met de Vlaamse ontvoogding. Hij voedde de mythe van de flandrien: de eenvoudige volksjongen die op wilskracht het tot kampioen schopt.

Het Treurend Ouderpaar van Käthe Kollwitz. Dit kunstwerk, dat uit twee beelden bestaat, kijkt uit over de Duitse soldatenbegraafplaats van Vladslo bij Diksmuide. Käthes zoon, Peter, sneuvelde in de nacht van 23 op 24 september 1914 in de buurt van Esen. De beeldengroep staat niet enkel symbool voor het verdriet van Käthe Kollwitz en haar man, maar voor dat van talloze ouders die hun kinderen door oorlog verloren.

Rock Torhout. Het tweelingbroertje van Rock Werchter. Van 1977 tot 1998 kon je in Torhout wereldsterren als The Red Hot Chili Peppers, Lenny Kravitz en zelfs Metallica aan het werk zien. Leuk detail: normaal zou het festival eerst in Koekelare georganiseerd worden, maar het gemeentebestuur gaf geen toelating. Rock Torhout staat symbool voor onze rijke festivalcultuur. Denk maar aan toppers als Dranouter en Cactusfestival.

Arno. Le plus beau. Arno Hintjens zag het levenslicht in Oostende en groeide uit tot een internationaal muziekfenomeen. Brak in 1980 door met TC Matic en gooide ook solo hoge ogen. Hits, zegt u? Arno grossiert er in. Les yeux de ma mère, Les filles du bord de mer, Oh la la la… Te veel om op te noemen.

Dirk Frimout. De eerste Belg in de ruimte is West-Vlaming. Van 24 maart tot 2 april 1992 was de Poperingenaar astronaut aan boord van de spaceshuttle Atlantis en maakte hij 143 omwentelingen rond de aarde. Het leverde hem de titel van burggraaf op. Vandaag staat de 82-jarige Frimout nog steeds symbool voor de ruimtevaartsector in ons land.

Skarten. Met dank aan Yves Lampaert is skarten in ons vocabularium geslopen. De Ingelmunsterse wielrenner liet de term in 2015 tijdens een televisie-interview vallen, net na zijn zevende plaats in Parijs-Roubaix. Sindsdien gebruikt half Vlaanderen de term om uit te drukken dat iets niet van de poes is.

Heilig Bloedprocessie. Meer erfgoed wordt het niet. In 1304 trok de eerste stoet door de Brugse binnenstad om het heilig bloedrelikwie te eren. En dat gebeurt nog steeds. Sinds 1970 ook op een vaste dag: Hemelvaart. Aan de processie nemen 1.700 figuranten deel en staan er tot 50.000 toeschouwers langs het parcours.

Kusttram. Met een lengte van circa 67 kilometer is dit de langste tramlijn ter wereld. De lijn start in Knokke-Heist en eindigt in De Panne en verbindt alle kustgemeenten met elkaar. De kusttram is niet alleen de langste, maar ook een van de oudste. De eerste meters spoor werden al in 1885 gelegd.

De Sjouwer. Dit monument in Aalbeke, langs de E17 op een steenworp van Frankrijk, staat symbool voor de West-Vlaamse grensarbeiders die tussen 1930 en 1960 naar Noord-Frankrijk trokken om er zwaar werk uit te voeren. De indrukwekkende betonnen toren van 35 meter hoog wijst intussen al 49 jaar fier richting onze zuiderburen.

Patrick Lefevere. De godfather van de koers. Lefevere (68) staat al decennia lang aan de top van het internationale wielrennen. De Rumbekenaar leidt zijn team Soudal-Quick Step vanuit Wevelgem en rijgt al zijn hele carrière lang de overwinningen aan elkaar.

Frederik Deburghgraeve. Wie het over de Olympische Spelen van Atlanta in 1996 heeft, kan onmogelijk omheen de gouden medaille van Fredje. Op de honderd meter schoolslag klokte hij in 1 minuut en 60 honderdsten af, goed voor het allerhoogste edelmetaal. Twee jaar later werd de Roeselarenaar, die begin volgende maand 50 wordt, ook nog wereldkampioen op zijn geliefde afstand.

Eigen Kweek. De fictieserie Eigen kweek (2013), over een boerengezin dat noodgedwongen cannabis kweekt, was de eerste volwaardig West-Vlaamse serie voor de openbare omroep. De reeks werd een gigantisch succes, kreeg nog twee seizoenen en zorgde ervoor dat het West-Vlaams dialect weer op de kaart werd gezet.

’t Zwien. De groep O’Djavel pakte in de jaren 80 uit met het nummer ’t Zwien, dat op studentencantussen en trouwfeesten nog vaak wordt meegezongen. Smoet, Vet, Espe en Spek is een nummer van Michel Vercruysse, die zich liet inspireren op het nummer ‘Trink, Trink, Brüderlein Trink’ van de Duitse componist Wilhem Lindemans.

Menenpoort. Het herdenkingsmonument werd in 1927 gebouwd door de Britten ter nagedachtenis van de meer dan 50.000 Britse soldaten die sneuvelden in de Eerste Wereldoorlog. Concreet staan de namen er op van 54.896 vermiste soldaten van het Britse Gemenebest. Elke avond wordt er de Last Post geblazen.

Herald of Free Enterprise. De Britse overzetboot voer op 6 maart 1987 uit de haven van Zeebrugge toen die kapseisde. De boot maakte water door onder meer het openlaten van de boegdeur. Van de 459 passagiers aan boord verloren 193 mensen het leven. Iconisch zijn de beelden van toenmalig VRT-journalist Reddy De Mey die vanop het schip verslag uitbracht.

Raoul Lambert. Raoul ‘Lotte’ Lambert was een voetballer die in de jaren ‘60 en ‘70 van de vorige eeuw uitgroeide tot boegbeeld van Club Brugge. Hij is door de supporters verkozen als de beste Club-speler ooit. Hij scoorde 216 doelpunten in eerste klasse en werd vijf keer Belgisch landskampioen.

De Krant van West-Vlaanderen. De Roeselaarse Weekbode ontstond in 1954 en zette de drukkerij Roularta op de kaart. De wekelijkse krant groeide doorheen de jaren met andere lokale titels, tot ze in 1996 de overkoepelende titel De Krant van West-Vlaanderen kregen. Vandaag bestaat die uit één provinciale krant en vijf lokale edities.

Haven van Zeebrugge. De op één na grootste haven van België is ontstaan aan het einde van de 19de eeuw en vandaag een van de belangrijkste in Europa. Er worden onder meer containers, wagens en gas verscheept. Meer dan 8.000 schepen passeren er jaarlijks, goed voor 40 miljoen ton aan goederen.

Johny Turbo. Kortrijkzaan Ivan Carlier veroverde tal van West-Vlaamse podia als Johny Turbo. Vooral het nummer Slekke scoorde goed bij studenten. Hij zong zijn nummers steevast in het West-Vlaams en niet zelden doorspekt van maatschappijkritiek. Zo kaartte Vis in de Leie milieuvervuiling aan. Carlier overleed in 2000.

Will Tura. Arthur Blanckaert uit Veurne begon zijn zangcarrière in de jaren ‘50 en scoorde elk decennium nadien talloze hits zoals Eenzaam zonder jou en Hoop doet leven. Hij bracht meer dan honderd albums uit, en werd als ‘keizer van het Vlaamse lied’ volop gewaardeerd door pers, publiek en medemuzikanten. In 2023 kondigde hij aan te stoppen.

Guldensporenslag. Op 11 juli 1302 kende de Vlaamse opstand een hoogtepunt toen ambachtslieden de strijd aangingen met het ridderleger van het Franse koninkrijk. Vandaag wordt die herdacht bij de Vlaamse feestdag op 11 juli. De naam verwees naar de vergulde sporen die naar verluidt werden teruggevonden op het slagveld.

Jan Palfijn. De Kortrijkse verloskundige, geboren in 1650, werd gelauwerd toen hij zijn ontwerp voor een verlostang wereldkundig maakte. In Kortrijk kreeg hij een standbeeld, en in Gent en Merksem is er een ziekenhuis naar hem genoemd.

Stijn Streuvels. De Vlaamse schrijver, geboren in 1871 in Heule, is een van de belangrijkste vernieuwers uit de Nederlandstalige letteren. Hij werd vijftien keer genomineerd voor de Nobelprijs. De Vlaschaard was zijn bekendste werk. Het meeste schreef hij in zijn woning, Het Lijsternest, dat na zijn dood werd ingericht als museum.

Briek Schotte. ‘Koersen, da is zere rien’. Aan het woord is Briek Schotte, het prototype van de flandrien. De legendarische wielrenner won onder andere twee keer de Ronde van Vlaanderen en werd twee keer wereldkampioen en was een dertigtal jaar ploegleider. Hij stierf in 2004… op de dag van de Ronde van Vlaanderen.

Johan Museeuw. De Leeuw van Vlaanderen. Een van de beste klassieke renners ooit. Drie keer de Ronde van Vlaanderen, evenveel keer Parijs-Roubaix en één keer Milaan-San Remo, Amstel Gold Race, Luik-Bastenaken-Luik en de Ronde van Lombardije. Kers op de taart: zijn wereldtitel in 1996 in Lugano. Kwam na zijn carrière in opspraak wegens dopinggebruik, nu een geliefd wieleranalist.

Coming World Remember Me. Naar aanleiding van de honderdste verjaardag van WO I maakte kunstenaar Koen Vanmechelen een kunstinstallatie met 600.000 beeldjes, dat werd aangelegd in het provinciedomein De Palingbeek in Zillebeke. Nadien werd een groot deel onder de bevolking verdeeld.

Maria van Bourgondië. Maria, kleindochter van Filips de Goede, werd in de 15de eeuw uitgeroepen tot gravin van Vlaanderen. Op korte tijd zorgde ze voor een indrukwekkende politieke carrière die de koers van de geschiedenis bepaald heeft. Ze overleed op haar 25ste na een dodelijke val van een paard in de bossen van het kasteel van Wijnendale bij Torhout.

Trappist van Westvleteren. Het trappistenbier is al sinds jaar en dag verbonden met de Sint-Sixtusabdij van Westvleteren en is ook exclusief daar verkrijgbaar. Het wordt ook beperkt gebrouwen en is dus niet altijd beschikbaar. Toen het werd uitgeroepen tot beste bier ter wereld, ontstond er een heuse stormloop. Nog steeds is het bier erg gegeerd.

Garnaalvissers. Het garnaalvissen te paard is een eeuwenoude ambacht, die vooral wordt beoefend in Oostduinkerke. Tien jaar geleden werd het door UNESCO uitgeroepen tot Immaterieel Cultureel Erfgoed. In de zomer vind je ze regelmatig terug aan het strand.

Lucy Loes. Lucienne Vanbesien uit Oostende was tot haar vijftigste huisvrouw, toen ze besloot een café op te richten en er te zingen. Ze bracht daarbij vissersliederen in het dialect, en scoorde een heuse hit met Min zeekapitein, Bie uus ant zeitje en ‘t Is gedoan met de dikke madam. Ze was een graag geziene gast op de lokale Paulusfeesten. Ze overleed in 2010. Op de visserstrip staat een buste van haar.

Pieter Aspe. Bruggeling Pierre Aspeslag deed jarenlang verschillende jobs, waaronder conciërge van de Heilig-Bloedkapel in Brugge. In 1995 maakte hij zijn literair debuut met Het vierkant van de wraak, dat een instant succes werd. Daarin stond de Brugse inspecteur Van In centraal. Er volgden nog meer dan veertig boeken en een fictiereeks op VTM. Aspe overleed in 2021.

Rodenbach. De Duits-Belgische familie richtte in 1821 een brouwerij op in Roeselare, waarbij hun roodbruin bier gerijpt op eikenhouten vaten hun specialisatie was. In de brouwersfamilie werd ook Albrecht Rodenbach geboren, die naam en faam vergaarde als schrijver en dichter.

Mostaard Wostyn. De Rolls Royce onder de mosterd. In 1869 Begon Ivo-Jacob Wostyn in Torhout met de fabricatie van mosterd en vijf generaties later wordt nog steeds het originele recept gebruikt. Mostaard Wostyn wordt gemaakt op basis van een selectie donkerbruine mostaardzaden, azijn, water en zout, zonder bewaarmiddelen.