Door corona herontdekte iedereen het plezier van het wandelen. Wie de Brugse binnenstad doorkruist, passeert achteloos honderden details met een bijzonder verhaal. Gediplomeerd gids Chris Weymeis haalt elke week zijn loep boven en vertelt het verhaal van een bijzonder object. Vandaag: straatstenen van staalafval.
De jongste tijd is er op sommige Facebookpagina’s over Brugse onderwerpen heel wat te doen rond de heraangelegde Korte Sint-Annastraat, een straatje die het Sint-Annaplein met de Molenmeers verbindt. De meeste bezoekers van die sites zijn verheugd dat in de straat de blauwe steentjes teruggeplaatst zijn.
Even zag het ernaar uit dat dit niet zo zou zijn, want sommigen, waaronder ook politici!, pleitten voor het leggen van herbruikbare kasseien in de straat. Weg steentjes, leve de eenheidsworst! Dat het zover niet is gekomen, is te danken aan onder andere Roger Creyf die bij de bevoegde instanties pleitte voor het hergebruik van de blauwe steentjes. In het tijdschrift Brugge die Scone publiceerde hij vorig jaar een artikel over de herkomst van die rechthoekige, blauw geglazuurde tegels.
‘Scoria-bricks’
Een antwoord op zijn vraag waar die tegels/stenen vandaan kwamen, vond hij bij de Nederlander Ronald Stenvert die het boek Biografie van de baksteen schreef. Daarin staat te lezen: Vooral de Jugendstil was de reden voor een stijgend gebruik van witte, gekleurde en geglazuurde baksteen. De periode 1900-1918 is zonder twijfel de meest kleurrijke baksteenperiode.
Na contact met de auteur kreeg Creyf de raad om op zoek te gaan naar info over scoria-bricks. Dit zijn geen uit klei gebakken stenen, maar klinkers gemaakt van gebakken afval van staal. De uitvinding gebeurde in het 19de-eeuwse Engeland, meer bepaald in de staalfabrieken in de vallei van de rivier Tees (Middlesbrough).
Die fabrieken produceerden massa’s sintels, een nevenproduct van de staalproductie, waar niet veel nuttigs aan was. In 1872 kwam Joseph Woodward op het idee om de roodgloeiende sintels in baksteenmallen te gieten en in 1877 patenteerde hij zijn uitvinding. De bakstenen zien eruit als stevige, ijzersterke bestratingstegels met een kenmerkende blauwgrijze kleur.
Ze kregen de naam scoria-brick, een naam ontleend aan het Grieks en zoveel als uitwerpselen betekent. Woodwards bedrijf Tees Scoria Bricks Company ging in 1966 failliet omdat chauffeurs steeds liever op asfalt reden in plaats van op de hobbelige scoria-bricks die bij regenweer bovendien gevaarlijk glad waren.
Raadsel
Ondertussen waren er tonnen scoria-bricks geproduceerd en geëxporteerd, onder andere naar België. Wie en wanneer (rond 1900?) men in Brugge op het idee kwam om de Korte Sint-Annastraat met de blauwe steentjes te plaveien, is voorlopig een raadsel. Zeker is dat in 1897 een deel van de dijk in Blankenberge met scoria-bricks werd aangelegd en begin 1914 nog dergelijke stenen in de Brugse haven werden aangevoerd.
(CW)
Brugge onder de loep
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
