Op 10 mei 1940 vallen de Duitsers België binnen. Een kleine twee weken later, op 23 mei, bereikt de frontlijn ook Tielt en wordt de stad voor het eerst gebombardeerd. Het is een voorbode voor een dramatische 18-daagse voor Tielt. Nu, 82 jaar later, brengt dokter Jan Vandermeulen met het boek ‘Tielt Brandt’ het relaas van een zwarte bladzijde uit de Tieltse geschiedenis aan de hand getuigenissen .
“Er zijn dingen waarvan je weet dat je er over moet zwijgen” en “Het was misschien nog niet zo’n slechte tijd. Iedereen kende iedereen. De een deed dit, de andere dat en er was geen jaloezie.” Het zijn slechts enkele opvallende quotes uit het boek Tielt Brandt, uitgegeven door de Roede van Tielt. Dokter Jan Vandermeulen, al jarenlang huisdokter gevestigd in de Kasteelstraat in Tielt, werkte maar liefst 43 jaar aan zijn boek.
“Al was het aanvankelijk niet echt de bedoeling om een boek te schrijven”, vertelt hij. “Ik heb een enorme interesse voor al wat met geschiedenis te maken heeft en als huisdokter hoor je veel verhalen, ook over wat ze allemaal meemaakten of gezien hadden tijdens de oorlog. Als je 30 jaar lang dezelfde patiënten over de vloer krijgt, beschouwen die mensen je ook als vriend en ken ik als dokter ook hun geschiedenis. Als mensen mij speciale of opvallende dingen vertelden, schreef ik dat op. Er zijn mensen die mij verhalen vertelden die zelfs hun kinderen niet wisten.”
Al die gesprekken met patiënten leverden hem gigantisch veel boeiende, maar ook schrijnende verhalen op. “Soms hoorde ik ook dezelfde verhalen, maar vanuit verschillende perspectieven. Er zijn verhalen die hardop verteld konden worden, verhalen die gefluisterd werden en verhalen die eigenlijk nooit verteld konden worden.” Uit al die verhalen selecteerde hij uiteindelijk 110 getuigenissen, die een tijdspanne van 18 dagen beschrijven. “En die getuigenissen worden allemaal geduid in een historisch, objectief kader. Ook staat telkens beschreven hoe men die dagen ten huize Vandermeulen beleefde, wat het boek nog een extra persoonlijke insteek geeft.”
De titel Tielt Brandt werd niet toevallig gekozen. “Tielt heeft zwaar geleden in die periode. Vooral tussen 26 en 28 mei kreeg de stad het erg zwaar te verduren. De stad werd gebombardeerd met fosforbommen. Die maken het onmogelijk om een brandend gebouw te blussen.” Zo moest onder meer de Sint-Pieterskerk eraan geloven. Er was evenwel een ‘logische’ verklaring waarom Tielt zo geviseerd werd. “Als je richting de kust wilde, moest je in die tijd wel via Tielt gaan. Dat maakte van Tielt een strategisch punt.”
Hoewel hij als dokter wel enig leed gewend is, maakten de verhalen toch indruk op hem. “Het is een erg triestig boek. Wat ik ergens raar vond, want als dokter hoor je wekelijks schrijnende dingen. Als je iemand een kankerdiagnose geeft, begin je als dokter bijvoorbeeld niet te wenen. Toch was het confronterend toen ik alle verhalen samen las. Wat me vooral opviel: de zaken die in het boek beschreven staan, zijn brandend en akelig actueel. ‘Dit is Oekraïne’, dacht ik soms. En dat mag je letterlijk nemen. De vernieling van de huizen, de executies van soldaten, de plunderingen… 82 jaar later lijkt de geschiedenis zich te herhalen.” (TM)
Tielt Brandt wordt – symbolisch – voorgesteld op 25 mei om 20 uur en op 26 mei om 10.30 uur in de Sint-Jozefskerk. Dokter Jan zal er het woord nemen, terwijl Amuzang voor een muzikale noot zorgt. Het boek zelf is te koop via de Roede van Tielt en kost 20 euro. Meer info op http://home.scarlet.be/roede-van-tielt/.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier