Rechter Dirk Huygebaert met pensioen: “Les gevolgd bij Faroek om met pers om te gaan”

De Brugse persrechter Dirk Huygebaert, de ondervoorzitter van de rechtbank van eerste aanleg West-Vlaanderen, is met pensioen. Amper 61 van de 71 plaatsen in het personeelskader van de rechters zijn ingevuld. Daarom doet hij er als plaatsvervangend magistraat nog een jaartje bij.

“In feite had ik al drie jaar geleden met pensioen kunnen gaan. Drie jaar na elkaar heb ik aan de koning gevraagd om mijn pensioen uit te stellen. Vorig jaar schreef de Koning ‘een laatste keer hernieuwd’”, glimlacht Dirk Huygebaert (70). Hij mag nu toch nog tot 1 juli 2023 ‘plaatsvervangend magistraat’ zijn.

“De rechtbankvoorzitter heeft mij daartoe gemachtigd, op mijn uitdrukkelijke vraag. Zo help ik mijn collega’s in kamers met drie rechters uit de nood en kan ik bijvoorbeeld als bijzitter in het hof van assisen zetelen.”

“Want anders moet een andere magistraat voor één of twee weken al zijn dossiers uitstellen. Ook mijn echtgenote Myriam Teughels, een gewezen boekhouder en erkend fiscalist, is blij dat ik nog een jaartje doorwerk…” (lacht)

Tekort

In de afdelingen Brugge en Veurne samen zijn er momenteel slechts 33 rechters actief op een kader van 40 magistraten. Wat de hele rechtbank van eerste aanleg West-Vlaanderen betreft, gaat het om 61 rechters, terwijl het korps 71 magistraten zou moeten tellen.

Dirk Huygebaert stelt: “Er zijn enerzijds besparingen, maar anderzijds ook onvoldoende kandidaten. Blijkbaar zijn er tegenwoordig weinig juristen die nog rechter willen worden. Mijn opvolger is nog niet gevonden, laat staan aangesteld…”

Frères

Dirk Huygebaert is een volbloed Bruggeling: zijn vader was er postontvanger, zijn moeder was jarenlang kleedster voor de Heilig Bloedprocessie. Hij volgde twaalf jaar les bij de Frères, lagere school en humaniora, alvorens in 1970 rechten te gaan studeren aan de Universiteit Gent.

Achter veel gerechtelijke dossiers schuilen grote menselijke drama’s

Dertien jaar lang was Dirk Huygebaert medewerker op het Brugse advocatenkantoor van mr. Jo Cant: “Ik deed er voornamelijk strafzaken, waaronder twee assisenprocessen, maar ook verzoeken tot scheepsbeslag. Mijn patroon was de enige advocaat die in die tijd een telex had.

Hij was de Brugse correspondent voor de Antwerpse advocatenkantoren die voor buitenlandse schuldeisers veel bewarende scheepsbeslagen deden. Het is later mijn core business geworden als rechter.”

Beslagrechter

Dirk Huygebaert maakte de overstap van de advocatuur naar de magistratuur in 1991: “Er waren toen vier vacatures voor rechter! Ik werd in Brugge samen met Gerda Weymiens benoemd. Na vier jaar werd ik beslagrechter, wat ik de rest van mijn carrière blijven doen ben.”

“Ik moest oordelen of schuldeisers bewarend beslag mochten leggen op roerende of onroerende goederen of op tegoeden die hun schuldenaars niet konden of niet wilden betalen. Voor mij, voor de advocaten en voor de gerechtsdeurwaarders was dat een dagelijkse bezigheid. Maar achter vele dossiers schuilden grote menselijke drama’s.”

Schulden

“Vanaf 1999 is het aantal gerechtelijke beslagen fiks gedaald. Niet omdat particulieren sedertdien minder schulden maken, wel omdat het systeem van de collectieve schuldenregeling ingevoerd werd. Tot 2008 werd dit door de beslagrechter behandeld, nadien werd de arbeidsrechter hiervoor bevoegd.”

“Die kan een schuldbemiddelaar aanstellen die zonder beslag te moeten leggen aan schuldsanering kan doen. Maar in vele gevallen blijft een beslag het enige wapen opdat schuldeisers aan hun geld geraken. Of om te verhinderen dat bezit of banktegoed ‘spoorloos’ verdwijnt of insolvabiliteit georganiseerd wordt.”

“Vaak stonden advocaten na de griffie-uren thuis aan mijn voordeur, met de vraag om dringend bewarend beslag te kunnen leggen op een vliegtuig of rollend materieel. Of om een schip aan de ketting te leggen. Al gebeurt dit nu niet meer letterlijk, tegenwoordig verhindert de havenkapitein dat het schip zonder bankgaranties wegvaart.”

Persrechter

In 2005 werd Dirk Huygebaert ook persrechter in Brugge: “Ik heb een opleiding gevolgd bij Faroek Özgünes van VTM om te weten hoe ik met de pers moest omgaan en als woordvoerder van de rechtbank van eerste aanleg moest optreden. Het heeft mij geholpen in het toelichten van moeilijke dossiers zoals de zaken van de Koerdische activiste Erdal, de Somalische piraat, de overleden Vietnamese vluchtelingen en ‘de kasteelzaak’.”

Ik mocht het woord ‘kasteelmoord’ niet uitspreken, dat zou van vooringenomenheid getuigd hebben

“Ik mocht het woord ‘kasteelmoord’ niet uitspreken, want dat zou van vooringenomenheid getuigd hebben voor het vonnis uitgesproken werd. Telkens als de pers massaal in het justitiepaleis aanwezig was, moest ik een beetje de rol van politieman spelen. En natuurlijk wat uitleg en duiding geven bij belangrijke vonnissen.”

Familierechter

“Wat mij het meest voldoening schonk, was mijn taak als familierechter vanaf 2016. Ik moest in hoger beroep dossiers over bewindvoering en geesteszieken behandelen. Dat was ingrijpend, ik moest oordelen of een bewindvoering terecht was. Of een psychiatrische patiënt langer in een gesloten instelling moest blijven. Zorgen dat er geen misbruik was. Ik hoop dat ik iets voor die zieke mensen heb kunnen doen.”