Nieuwe reeks Moordmysteries: Lieve, het meisje dat nooit meer thuiskwam van school

‘Ik was twaalf en ik fietste naar school’. Het is de titel van het boek dat Sabine Dardenne, een van de survivors van de affaire-Dutroux, in 2004 uitbracht. Maar het kon evengoed de titel van het boek zijn dat Lieve Desmet uit Dentergem had kunnen uitbrengen. Ware het niet dat het meisje niet naar, maar van school fietste, dat ze geen twaalf, maar dertien was, maar vooral: dat ze nooit meer thuisgekomen is. Wie daarvoor verantwoordelijk is, is 38 jaar na de feiten nog altijd niet opgehelderd.

In de Heilige Familie in Tielt genieten de leerlingen van het tweede middelbaar op maandag 7 mei 1984 van een sportnamiddag. Lieve Desmet, een 13-jarig meisje uit Dentergem, is na afloop als een van de eersten uit de sportzaal en zwaait een vriendinnetje uit dat opgehaald wordt met de auto. Zelf fietst Lieve altijd naar huis, aan de Herpelplas in Dentergem. Via landelijke wegen doet ze dat elke dag met haar twee jaar oudere zus Ann, maar die staat die dag nog wat te kletsen met haar vrienden in een klaslokaal op de eerste verdieping. Ann ziet hoe haar jongere zusje haar fiets neemt uit de stalling en vertrekt. ‘Ik haal ze later wel in’, denkt Ann. Maar wanneer ze twintig minuten later thuis arriveert, is Lieve er nog niet. Ann slaat alarm bij haar moeder Leona, die haar man Frans opbelt en samen begint het koppel te zoeken. Maar van Lieve is geen spoor.

Blijven plakken

Landbouwerszoon Filip Ally, die even verderop in de Marialoopstraat woont, ziet die dag na schooltijd een witte fiets liggen op het veld. Hij houdt de fiets vanuit zijn kamer in de gaten, maar niemand pikt het vehikel op. Wanneer Filip met zijn zus Annick een kijkje gaat nemen en de boekentas opent die samen met een sportzak op de bagagedrager gebonden is, zien ze in de schoolagenda de naam ‘Lieve Desmet’ staan.

Filip verwittigt zijn vader, die de fiets naar de woning van Lieve brengt en verneemt dat de ouders hun dochter gaan zoeken zijn. De politie is dan al gebeld, maar is nog niet meteen in opperste staat van paraatheid. Een jong meisje dat na school ergens blijft hangen, uitzonderlijk is dat niet. De vondst van de fiets verandert alles. Meteen wordt een grote zoekactie op poten gezet, met behulp van speurhonden en een helikopter.

Kwakzalvers

Getuigen vertellen de politie hoe ze in de buurt van de vindplaats van de fiets een witte auto gezien hebben. Er stapte een man uit, die met een verrekijker de velden afspeurde maar wegstoof toen de getuigen dichter kwamen. In een gracht vond een rijkswachter een vuile vod met spermavlekken. Een turnleraar die langsfietste, werd meteen opgepakt voor verhoor. Alle grachten en bosjes werden minutieus uitgekamd, maar zonder resultaat. Lieve Desmet leek van de aardbol verdwenen te zijn.

Terwijl de mannen met hun rieken alle struikgewas in de omgeving doorzochten, verzamelden de vrouwen elke avond bij het kapelletje van Onze-Lieve-Vrouw van Salette in de Groeneweg om te bidden. Eerst met een paar, na enkele dagen met meer dan honderd mensen om hulp van bovenaf te smeken. Ook wichelroedelopers, pendelaars, zieners en andere kwakzalvers boden hun diensten aan bij de radeloze familie van Lieve Desmet. Opnieuw: zonder resultaat.

Witte VW Golf

In die eerste dagen na de verdwijning kreeg de familie ook een anonieme brief. Iemand die zich uitgaf als de ontvoerder van Lieve Desmet eiste dat ze één miljoen Belgische frank zouden achterlaten op het kerkhof van Tielt, anders zou Lieve het niet overleven. De rijkswacht hield de dagen daarna het kerkhof nauwlettend in de gaten, maar ook dat leverde niets op.

Ondertussen werd iedereen uit de buurt die zich ooit maar eventjes verdacht had gedragen ondervraagd. Roddels en verdachtmaking spleten het dorp uiteen. Alle leraars van Lieves middelbare school moesten DNA-stalen afstaan. Twee jonge kerels die – toevallig in een witte Volkswagen Golf – een veertienjarig meisje aanspraken in Aarsele, werden meteen opgepakt. De politie haalde alles uit de kast, maar slaagde er niet in om Lieve Desmet te vinden.

Rode roos

Op 29 juli – bijna drie maanden na de verdwijning – deed loonwerker Patrick Lampaert een lugubere ontdekking. Op het gerstveld in de Oude Gentweg in Aarsele dat hij met zijn pikdorser aan het maaien was, reed hij bijna het lichaam van een meisje aan. Lieve Desmet was gevonden. Aangerand en gewurgd met een touw, dat nog rond haar nek zat. Haar bril en sandalen waren verdwenen, naast haar lichaam lag een rode roos. Het lichaam was al in een vergevorderde staat van ontbinding. Het leek niet te geloven dat het lichaam daar bijna drie maanden zou gelegen hebben, vlak bij de straat en op een moment dat de gerst nog niet hoog kon gestaan hebben. Was het hier achteraf neergelegd?

Café De Meerlaan

De Onze-Lieve-Vrouwkerk van Dentergem zat enkele dagen later bomvol toen de witte kist met het lichaam van Lieve Desmet werd binnengedragen. “Wat is er met U gebeurd? Wie zal Uw zielelijden beschrijven samen met de pijnen in Uw lichaam doorstaan toen men U de dood injoeg?”, stond er op het bidprentje geschreven. In de overvolle cafés rond de kerk gonsde het van de geruchten over de mogelijke daders.

Eén man maakte zich wel heel verdacht: Gustaaf Staf Vande Veire, een toen 47-jarige vrachtwagenchauffeur. Hij baatte samen met zijn vrouw Godelieve café de Meerlaan uit in de Driesstraat, vlakbij de spoorweg en langs de route die Lieve die dag moest gefietst hebben. Staf was al eens ondervraagd door de speurders en had een uitnodiging gekregen voor een nieuw verhoor op 15 september. Daags voordien haalde hij plots 5.000 Belgische frank (125 euro) van zijn rekening en verdween met de noorderzon.

Twee weken later, op 28 september, drijft het inschrijvingsbewijs van zijn bruinrode Volvo 144 boven op het kanaal in Roeselare. Van Staf zelf, die vaak rondhing in café De Viking aan de vaart, is er geen spoor. “Het is hoog tijd dat ze Staf vinden want hij heeft me hier met een berg schulden achtergelaten”, sakkert zijn vrouw in De Weekbode. Met het verdwijnen van de hoofdverdachte valt het dossier stil.

“Er bestaat altijd een kans dat een dader op zijn sterfbed nog bekent, al gaan we hem nooit meer kunnen vervolgen”

Tien jaar later, in februari 1994, pakt het gerecht plots Danny D. op, de zoon van Staf en Godelieve. De man bekent eerst – en ontkent dan later – dat hij het was die een anonieme brief had geschreven naar de familie van Lieve Desmet waarin hij zijn vader als dader aanduidt. Na enkele weken komt hij weer vrij. Het onderzoek bloedt nu helemaal dood.

Marc Dutroux

In de nasleep van de affaire-Dutroux is er even hoop op een doorbraak. Regina Louf, later bekend als getuige X1, vertelt de speurders dat Lieve Desmet één van de meisjes was die ze had gezien op seksfeestjes die door hogere kringen georganiseerd werden en waarvoor Marc Dutroux en zijn trawanten de meisjes moesten leveren. Na intensief onderzoek bleek het verhaal echter complete nonsens te zijn. De speurders staan terug bij af. Tot in 2009 bij toeval een autowrak wordt gevonden in diezelfde vaart in Roeselare. Het wrak blijkt van een bruinrode Volvo 144 te zijn, al kunnen de speurders niet met zekerheid zeggen dat het de wagen van Staf Vande Veire is. Een lichaam wordt niet gevonden.

Verjaard

Datzelfde jaar – vijf jaar voor het dossier definitief zou verjaren – doet het gerecht een ultieme poging om de zaak op te lossen. Tienduizend folders worden in Tielt en Dentergem verspreid met een oproep aan al wie ook maar iets weet om zich te melden. Er komen nog wat tips binnen – twee mannen worden zelfs kortstondig gearresteerd – maar de gouden tip zit daar niet bij. Op 7 mei 2014, exact dertig jaar na de verdwijning van Lieve Desmet, moet de toenmalige Kortrijkse procureur des Konings Frits Verhaeghe melden dat het onderzoek definitief afgesloten wordt. Zonder dader, zonder dat de waarheid aan het licht gekomen is.

Sterfbed

Het mysterie van de Poelberg blijft. Moeder Leona en vader Frans Desmet zijn op dat moment al overleden. Lieves broer Wim en haar zussen Hilde en Ann moeten definitief verder met het besef dat ze nooit zullen weten wat er met hun zusje gebeurd is. Tenzij. Gustaaf Vande Veire moet, als hij nog leeft, ondertussen 85 jaar oud zijn. “Er bestaat altijd een kans dat een dader op zijn sterfbed nog bekent, al gaan we hem nooit meer kunnen vervolgen voor de feiten”, liet oud-onderzoeksrechter Boudewijn Desmet uit Harelbeke optekenen in een interview.