Eén jaar geleden werd het stalkingalarm, waarmee een slachtoffer met één druk op de knop de politie kan verwittigen, gelanceerd in onze provincie. “Een krachtig middel om in te grijpen bij levensbedreigende situaties”, roemde minister van Justitie Vincent Van Quickenborne het systeem. Uit een rondvraag van deze krant bij alle politiezones in West-Vlaanderen blijkt echter dat het systeem amper gebruikt wordt.
Het stalkingalarm is een witte ronde knop, niet groter dan een muntstuk van twee euro, die verbonden is met de app ‘112 BE’ op een smartphone. Als een slachtoffer van stalking op de knop drukt, vertrekt er meteen een noodoproep naar de alarmcentrale, die toegang heeft tot het dossier over de stalking. Zo weet de politieploeg meteen waar het slachtoffer is, kunnen ze haar of zijn bewegingen volgen, weten ze ook wie de geviseerde dader is, of die vuurwapengevaarlijk is…
Het systeem ontstond in Gent, maar werd vorig jaar uitgerold over Oost- en West-Vlaanderen. Ministers Van Quickenborne van Justitie en Verlinden van Binnenlandse Zaken voorzagen de 19 West-Vlaamse politiezones van in totaal 250 stalkingalarmen. “Een krachtig middel voor slachtoffers, politie en parket om snel en adequaat in te grijpen bij situaties die levensbedreigend kunnen worden”, klonk het vorig jaar. Ondertussen is het systeem ook uitgerold in Brussel en Limburg.
Kinderziektes
Uit een rondvraag van deze krant bij alle politiezones in West-Vlaanderen blijkt echter dat het krachtig middel het afgelopen jaar amper gebruikt werd. Niet door de politie, die het systeem slechts 19 keren plaatste bij een slachtoffer, maar ook niet door de slachtoffers zelf. Slechts drie keer werd er effectief op de knop gedrukt door een slachtoffer in nood. In heel West-Vlaanderen registreerde het systeem weliswaar 84 oproepen, maar dat waren voornamelijk tests of verkeerde manipulaties van de knop.
Op dit moment zijn er 14 West-Vlamingen die een alarmknop hebben. De redenen voor het karige gebruik van het alarm zijn velerlei. Zo kampt het systeem met een aantal kinderziektes. “Het werkt enkel op besturingssysteem Android. Een slachtoffer met een iPhone moeten we dus een Android-telefoon meegeven. Wie een abonnement heeft bij Base of Telenet, moet bovendien 4G uitschakelen waardoor andere apps op de telefoon mogelijk minder goed werken”, klinkt het bij een van de politiezones. Ook de hele procedure wordt door meerdere zones zwaar genoemd.
Opvallend: niet elk slachtoffer dat in aanmerking komt voor een alarmknop, wil die ook. “We zijn al verschillende keren geconfronteerd met slachtoffers die de knop weigeren terwijl we de situatie toch als een risico hadden ingeschat”, klinkt het bij politiezone Kouter. Ook in de politiezone Mira en bij de politie van Kortrijk (Vlas) werd een alarm geweigerd. “Van onze twaalf mobiele stalkingalarmen hebben we nog geen enkel uitgeleend. Eén keer werd dit geprobeerd, maar het slachtoffer had een iPhone”, klinkt het daar.
Geen wondermiddel
Advocaat-generaal Serge Malefason van het Gentse parket-generaal, die het project mee coördineert voor Oost- en West-Vlaanderen, is niet verbaasd over de resultaten van onze rondvraag. “Maar de vraag of het sop dan wel de kolen waard is, is niet de juiste vraag. Als je één dode kan vermijden, dan heb je winst. Daarvoor moet je het doen”, zegt hij. “Door het systeem halveert de gemiddelde aanrijtijd van de politie van tien naar vijf minuten. Dat is winst, al heeft de dader dan nog altijd vijf minuten om gevaarlijk uit de hoek te komen. Een wondermiddel is het dus niet, maar het helpt zeker.”
Dat het gebruik wat stroef verliep, hoeft niet te verwonderen. “In Gent heeft men 18 maanden kunnen proefdraaien. Die tijd heeft West-Vlaanderen niet gehad. Men moet het systeem leren kennen. Door het te gebruiken, leer je ook een aantal hindernissen overwinnen. Zo ken ik een politieman die het niet zag zitten om een knop te plaatsen, maar die deskundig geholpen werd door de collega uit Gent die meer ervaring heeft. Ondertussen heeft die politieman al een tweede knop geplaatst. Al doende leert men”, zegt Malefason.
Geen doel op zich
Bovendien zit de winst ook nog elders, klinkt het. “Een bijkomend effect is het veiligheidsgevoel bij het slachtoffer. Weten dat je die knop hebt, scheelt. Mensen die niet meer durfden buitenkomen, doen dat nu wel weer. Al mag dat ook geen vals gevoel van veiligheid creëren: het stalkingalarm is een hulpmiddel, geen doel op zich.”
Ook minister Vincent Van Quickenborne blijft een grote voorstander van het alarm. “Natuurlijk zullen er wel een aantal kinderziektes zijn en dan moet dat binnen de mate van het mogelijke verholpen worden. Het belangrijkste is dat wie zo’n knop nodig heeft er ook effectief één kan krijgen”, klinkt het bij zijn kabinet.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
