Zedelgemse Nicky Degrendele avant la lettre pendelt nu tussen Veldegem, de Caraïben en Colorado Springs

Nicky Degrendele (22) was met haar bronzen keirinplak in 2017 niet de eerste Belgische sprintster ooit die een medaille op een WK behaalde. In 1981 veroverde streekgenote Claudine Vierstraete (59) immers al zilver op het WK sprint in Brno. Opmerkelijk: de Zedelgemse week na haar carrière uit naar Antigua op de Caraïben, waar ze jong wielertalent ging opleiden. “Ik ben te vroeg geboren, anders had ik het waarschijnlijk veel verder gebracht.”

Voor Claudine Vierstraete is het nog bitter vroeg in de ochtend als we haar zondagnamiddag Belgische tijd via WhatsApp aan de lijn krijgen. De uitgeweken ex-sprintster verblijft momenteel immers in één van de mooiste streken van de Verenigde Staten, in Colorado Springs, waar haar vriendin woont en werkt. Wat een verschil met een halve eeuw geleden, toen Claudine in het kleine Zedelgem opgroeide. “Tot mijn 21ste heb ik daar gewoond, maar een groot deel van mijn wielercarrière heb ik in Kluisbergen gewoond. Ik was aangesloten bij een club uit Gent en omdat ik veel op de piste van Langerbrugge trainde, was het voor mij veel interessanter om in Oost-Vlaanderen te wonen.”

Ik houd van Antigua en de mensen hier. ‘t Is een heel ander leven dan in België, maar ik heb het me nooit beklaagd”

Intussen is Claudine al bijna 40 jaar weg uit haar geboortestreek – haar broer is fietsenmaker Fangio uit Aartrijke – maar het dialect van weleer blijft ze machtig. Ze lacht eens. “Natuurlijk begrijp ik het West-Vlaams nog. Als ik in België ben, verblijf ik bij mijn zus in de Lanestraat in Veldegem. Ik ben officieel nog altijd een Belgische en kom er nog geregeld, maar een vaste gewoonte is het niet. Soms verblijf ik op Antigua en soms ben ik in Colorado Springs. (glimlacht) Je ziet, ik ben een beetje een traveller, hé.”

Niet voor meisjes

Claudine Vierstraete heeft een hele weg afgelegd sinds ze op 17-jarige leeftijd haar eerste stappen in de wielersport zette. Niet evident, als vrouw in de jaren 70. “Ik ben laat begonnen, omdat mijn ouders het geen sport voor meisjes vonden. Maar we stonden in die periode wel heel dicht bij de familie Claeys, bekend van de Flandria-wielerploeg. Het was de glorieperiode van Freddy Maertens. (mijmert even weg) Koersen, dat was van jongs af mijn grote droom. Al op mijn zesde reed ik met een klein koersfietsje rond. Toen men vroeg wat ik later wilde worden, zei ik altijd: coureur! Toen mijn neef, die bij de liefhebbers koerste, me op een dag op training meenam, was ik verkocht. Kort daarna hoorde ik dat er in Roeselare een koers voor dames was. Ik ben gaan kijken en heb meteen een vergunning aangevraagd. Wel via mijn neef, want mijn ouders mochten het niet weten. In mijn vijfde koers, in Kortemark, was het al prijs. Het was mijn eerste overwinning ooit.”

In 1980 vonden de wereldkampioenschappen baanwielrennen in het Franse Besançon plaats. Het werd Claudines eerste WK. In de sprint werd ze knap vijfde. “In de reeksen versloeg ik de latere wereldkampioene, de Amerikaanse Sue Novarra, maar mijn concurrentes hadden duidelijk al meer ervaring. Ik moest ook veel te veel op de weg koersen.”

Het woord is gevallen: de weg. Een sprintster op de piste die ook wegwedstrijden betwist, we kunnen het ons anno 2019 haast niet meer inbeelden. 40 jaar geleden was het echter bittere realiteit. “Toen het jaar erna het WK in Brno plaatsvond, moest ik de week ervoor ook deelnemen aan het WK op de weg in Praag, eveneens in Tsjechië. Dat moest van de Belgische wielerbond, om kosten te besparen. Ik heb die koers in Praag trouwens uitgereden, maar een normale voorbereiding op het WK sprint was het uiteraard niet.”

Claudine behaalde in Brno zilver, haar meest opmerkelijke prestatie ooit. “In de halve finale kwam ik uit tegen Galina Tsareva, een zesvoudige wereldkampioene uit de Sovjet-Unie. Normaal kon ik tegen haar nooit winnen, maar nadat we elk één sprint hadden gewonnen, zette ik de beslissende reeks naar mijn hand. In de finale moest ik vervolgens tegen de Amerikaanse Sheila Young. Met haar had ik de dag ervoor tijdens de opwarming een beetje gebabbeld. En toen had ze gezegd: als jij in tweede positie mag beginnen, kan niemand je verslaan. Het was dus onmogelijk om in de finale in tweede positie te beginnen sprinten. (haalt de schouders op) Ik heb zowel de eerste als de tweede reeks verloren. Maar ik was wel supertevreden met mijn zilveren medaille. Patrick Sercu, op dat moment de Belgische pistecoach, zei: jij moet naar het buitenland, want we verliezen tijd met jou hier in België. Dat is nooit gebeurd. Financieel was dat onmogelijk.”

Nooit haalde Claudine daarna nog haar niveau. “Ik nam in 1982 nog deel aan het WK in Leicester, maar kende een slechte voorbereiding en raakte zelfs niet door de reeksen. Aan de Spelen moest ik in die tijd al helemaal niet denken. Sprint was geen olympische discipline. En van Wereldbekers, zoals je er nu een aantal per jaar hebt, was al helemaal geen sprake. Het enige wat ik had, was het WK en het BK. Dat waren mijn twee wedstrijden op een jaar.” De frustratie bij de Zedelgemse nam toe. “Stilaan heb ik mijn motivatie verloren, ook omdat ik overhoop lag met de wielerbond. Er werd niets voor mijn sport gedaan. Het jaar dat er geen vrouwen naar het WK zijn gegaan, had ik speciaal een jaar verlof zonder wedde genomen nadat de wielerbond mij had beloofd dat ik er zeker bij zou zijn. Niet dus…”

Gestopt op 26ste

In 1986, op amper 26-jarige leeftijd, hing Claudine haar fiets aan de spreekwoordelijke haak. “Nadat ik tijdens de zesdaagse van Grenoble zwaar ten val was gekomen en zes maanden heb moeten revalideren, heb ik nog één keer teruggevochten. Ik werd zelfs nog voor de zesde keer Belgisch kampioene in de sprint, maar na de zesdaagse van Berlijn ben ik definitief gestopt. Ik was nog jong, maar het was goed geweest. Ik ben in Kluisbergen een restaurantje begonnen en raakte tijdens een vakantie op Antigua, waar ik mijn fiets mee naartoe had genomen, met enkele lokale wielermensen aan de praat. Toen ze hoorden wat ik tijdens mijn carrière had gewonnen, vroegen ze of ik hen kon helpen. En of ik dat zag zitten… Ik heb België achter me gelaten en ben sindsdien niet meer teruggekeerd.”

Claudine probeerde op Antigua, een van de vele eilanden in de Caraïben naast onder meer de Dominicaanse Republiek, Jamaica, Guadeloupe en Puerto Rico, jong wielertalent te zoeken en op te leiden. “Maar er zijn hier zoveel problemen dat dit onmogelijk bleek. Antigua is een klein land, het is er heel warm en de wegen zijn dramatisch slecht. Ik had een veel te kleine groep om uit te putten. Twee keer heb ik iemand naar België gestuurd om er de stiel te leren. De ene verbleef bij mijn broer, de andere bij zwemmer Stefaan Maene. Maar het verschil tussen wielrennen hier en wielrennen in Europa bleek te groot.”

De week voor het WK sprint moest ik van de bond ook het WK op de weg in Tsjechië rijden. Om kosten te besparen

“Op Antigua hebben we trouwens geen piste. Dat was financieel niet mogelijk. En dus kon ik enkel wegtrainingen inlassen en koersen organiseren. Ook dat was een ramp. (glimlacht) Maar goed… Ik houd van de mensen hier, van het mooie weer en van de prachtige stranden. Het is een heel ander leven dan in België, maar ik heb het me nooit beklaagd.”

Claudine denkt nog vaak terug aan vroeger, toen ze een beloftevolle sprintster was. Haar zilveren WK-medaille reist overal met haar mee. “1981, dat is al een hele tijd geleden, hé. Ik koerste in de periode van Michel Vaarten (wereldkampioen keirin in 1986, red.). We hebben heel vaak samen in Oostende getraind, maar toen moesten we eerst alles schoonmaken en pas dan konden we trainen. Alles moesten we zelf doen. In Oost-Vlaanderen trainden we in Langerbrugge en soms trokken we naar de piste van Roubaix. Voor de rest was er niets. Veel kansen om te trainen hadden wij niet. (korte stilte) Er is zoveel veranderd. Als ik toen dezelfde kansen als Nicky nu had gekregen, zou dat fantastisch geweest zijn. Ik zou het waarschijnlijk veel verder gebracht hebben. Maar oké, dat is niet gebeurd.”

Trainen in Oostende

Deze week vindt in het Poolse Pruszkow het WK op de piste plaats. Nicky Degrendele verdedigt er haar wereldtitel keirin en neemt ook deel aan de sprint. Claudine Vierstraete heeft na vele jaren eindelijk een opvolgster uit eigen land. Meer zelfs, Varsenare en Veldegem liggen in vogelvlucht amper acht kilometer van elkaar. “Natuurlijk heb ik de prestaties van Nicky de voorbije jaren gevolgd. Het verwondert me wel dat je als sprintster tegenwoordig zo stevig gebouwd moet zijn. In mijn tijd was dat niet zo.”

Ook opvallend: terwijl Degrendele zowel in keirin als sprint actief is, kon Claudine zich enkel op de sprint focussen. “En de weg”, voegt ze eraan toe. “Bij de nieuwelingen ben ik in Harelbeke nog Belgisch kampioene geworden. In een massasprint. (glimlacht) Het is raar om te zeggen, maar als een sprintster de vlag ziet, komt ze gewoon uit dat pak. Je hebt dat of je hebt dat niet.”

“Keirin bestond ook al in mijn tijd, maar wij, dames, mochten dat niet doen. Weet je, voor ons was er zelfs geen puntenkoers. Kun je je dat inbeelden? Nu is het een droom. (zucht) Ik ben gewoon te vroeg geboren.” Degrendele-Vierstraete, het zou alleszins een te duchten tandem op een WK teamsprint geweest zijn. Claudine lacht als we haar erop wijzen. “Wie weet, hé. Het zou alleszins leuk geweest zijn.”

Stiefdochter in Tokio?

Fietsen blijft Claudines passie voor het leven, maar de laatste jaren is er nog een andere sport in haar leven gekomen: golfen. “Een totaal andere sport, maar ik doe het heel graag. Vorig jaar heb ik op Antigua zelfs voor het eerst in competitie gewonnen.”

In december was ze ook nog eens in België. Voor vier weken. Claudine maakte er gebruik van om in het huwelijksbootje te stappen. “Mijn partner is van de Caraïben”, vertelt ze enthousiast. “Ze is geboren op Anguilla. Later is ze gaan studeren in Tallahassee, de belangrijkste stad in Florida, en nu woont ze in Colorado Springs. Dat is de reden waarom ik ook vaak in de Verenigde Staten ben. Ze werkt er voor Air Force, waar ze toekomstige piloten opleidt. (lacht) Geloof me, dat is ongelofelijk. Een totaal andere wereld dan wat wij gewoon zijn.”

Dat is niet alles. “Mijn vriendin heeft twee dochters uit een vorige relatie en één van hen, Shara Proctor, is een verspringster”, vertelt Claudine. “Ze won al enkele Diamond Leagues en is zich momenteel aan het voorbereiden op het WK atletiek in Doha. Haar persoonlijk record staat op 7m07. Ze is goed, hoor.” Een understatement, want Proctor is inderdaad niet de eerste de beste. In 2012 behaalde de Britse – Anguilla behoort nog altijd tot Groot-Brittannië – brons op het WK indoor in Istanbul, in 2015 was ze goed voor zilver op het WK in Peking en vorige zomer veroverde ze brons op het EK in Berlijn. Het wordt uitkijken naar Tokio 2020. “Shara was in december ook tien dagen in België voor ons huwelijk en verbleef toen bij mijn broer.”

Colorado Springs staat natuurlijk nog voor veel meer. Het is de streek waar ene Lance Armstrong een uitgesproken band mee heeft. “Hij heeft er nog altijd zijn fietsenwinkel, maar ik heb nog nooit de kans gehad die te bezoeken”, geeft Claudine aan. “Daar moet ik eens werk van maken. Ik zou hem graag eens ontmoeten. Colorado Springs en wielrennen zijn met elkaar verweven. In die streek een eigen wielerteam opstarten, is een droom van mij. Maar ik ben er 59. Ik probeer nu vooral een beetje van het leven te genieten.”