Noordzeecross in Middelkerke is de oudste veldrit van het land: een reconstructie aan de hand van acht cijfers

Dit weekend vindt in Sportpark De Krokodiel in Middelkerke de slotmanche van de Superprestige plaats.

Met 62 edities mag de Noordzeecross zich de oudste veldrit van het land noemen. Een reconstructie aan de hand van acht cijfers.

In het seizoen 2021-2022 was er geen Noordzeecross, wel een Belgisch kampioenschap veldrijden in Middelkerke. Dat vond echter niet plaats op het traditionele parcours, maar op het militair domein van Lombardsijde. Het was nochtans de ultieme droom van Norbert Cicou, huidig voorzitter en parcoursbouwer van de Noordzeecross, om het oude parcours in de duinen te gebruiken, maar dat lukte dus niet.

Een jaar eerder, in februari 2021, was er wel een Noordzeecross op het traditionele parcours, maar door de aanhoudende coronapandemie wel zonder publiek. Een jaar met verlies dus. “Maar twijfel om onze cross te laten doorgaan was er niet”, vertelde Luc Verschueren toen. “We doen het in de eerste plaats voor de cross. Bovendien hebben we enkele heel goede jaren achter de rug, dus moeten we deze mindere editie erbijnemen. Gelukkig maken we deel uit van de Superprestige, wedstrijden die telkens 600.000 tot 800.000 tv-kijkers halen.”

In de beginjaren van de Middelkerkse cross waren er heel vaak West-Vlamingen aan het feest: Roger Declercq (2x), Charles Vanhoutte, Bertje Vermeire, Norbert Dedeckere (5x), Freddy De Schacht (4x), Johan Ghyllebert en Ivan Messelis (3x). Wijlen Filip Van Luchem en Sven Vanthourenhout (3x) traden in hun voetsporen.

Klaas Vantornout (2011 en 2013) is de laatste provinciegenoot die in eigen gouw de Noordzeecross kon winnen. De laatste keer deed hij dat zelfs als kersvers Belgisch kampioen.

Middelkerke lag Vantornout wel. Als belofte behaalde hij er in oktober 2001 al eens brons op een provinciaal kampioenschap, al vond de cross toen plaats op een andere locatie. In 2009 werd hij derde in Middelkerke. “Ik kan het precies niet verklaren, maar ik ben altijd gemotiveerd voor deze cross in de streek”, vertelde Vantornout in 2014. “Dit is een zware cross waarvoor veel power nodig is. Om in Middelkerke mee te strijden, moet je fysiek echt 100 procent in orde zijn.”

Sven Nys heeft een palmares om u tegen te zeggen: twee wereldtitels, negen Belgische titels, drie keer de Wereldbeker, negen keer de toenmalige Gazet van Antwerpen Trofee (nu X2O Badkamers Trofee) en dertien keer (!) de Superprestige. In dat laatste regelmatigheidsklassement stelde hij zijn laatste vier eindzeges (2011, 2012, 2013 en 2014) veilig in de slotmanche in Middelkerke.

De cross zelf winnen lukte echter niet meer. In 2012 was Zdenek Stybar te sterk en in 2014 moest Nys Tom Meeusen en Kevin Pauwels voor zich dulden. Leuk weetje: op 15 februari 2020 overtrof zoon Thibau, kersvers juniorenwereldkampioen, zijn vader door bij de junioren zowel de Noordzeecross als de eindzege in de Superprestige binnen te halen.

Norbert Dedeckere is met zes overwinningen recordhouder van de cross in Middelkerke. De wereldkampioen bij de amateurs in Praag 1972 behaalde in zijn carrière meer dan 200 zeges, waaronder dus ook in eigen gouw. Dedeckere, die in 2015 op 66-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van kanker, bleef overigens ook na zijn carrière belangrijk voor de Middelkerkse cross. Zo tekende de Leffingenaar samen met Ivan Messelis het nieuwe parcours in Sportpark De Krokodiel uit. Zij maakten er een intervalcross van, met een afwisseling van weide- en zandstroken en enkele korte maar pittige hellingen. Ook kenmerkend voor Middelkerke is de lange finishstrook op de Westendelaan, waar de wind vrij spel heeft.

Bij de dames, die sinds 2012 hun eigen cross in Middelkerke hebben, is Sanne Cant met vijf zeges de recordhoudster.

De Noordzeecross in Middelkerke maakt dit jaar voor de twaalfde keer deel uit van de Superprestige. De elf vorige edities werden gewonnen door zes verschillende crossers: Klaas Vantornout (2x), Zdenek Stybar, Tom Meeusen, Kevin Pauwels, Mathieu van der Poel (4x) en Laurens Sweeck (2x).

Traditioneel vindt na afloop van de Noordzeecross het slotgala van de Superprestige plaats in het casino van Middelkerke.

Met 62 edities mag Middelkerke zich de oudste nog bestaande veldrit in België noemen. Op 7 februari 1959 won Firmin Van Kerrebroeck de allereerste uitgave van de Noordzeecross voor Charles Vanhoutte, nadat het organiserende bestuur erin geslaagd was om 15.000 Belgische frank (375 euro) bijeen te krijgen en het gemeentebestuur overtuigd had om een cross in Middelkerke te laten plaatsvinden.

Ook grote namen als Rolf Wolfshohl (2x), Roger De Vlaeminck, Erik De Vlaeminck (5x), Bertje Vermeire, Norbert Dedeckere (6x), Paul Herygers (2x), Sven Nys (5x), Zdenek Stybar en Mathieu van der Poel (4x) prijken intussen op de rijkgevulde erelijst.

29 december 2005 betekende een grote stap voor de Middelkerkse organisatoren. Die dag vond hun cross voor de eerste keer plaats in Sportpark De Krokodiel en kreeg de veldrit de naam Noordzeecross. Secretaris Peter Germonprez en tv- en radiomaker Luc Verschueren waren de initiatiefnemers en wijlen Norbert Dedeckere tekende het nieuwe parcours uit. Sven Nys zakte in de drukke kerstperiode naar Middelkerke af. Het resultaat: ruim 5.000 toeschouwers in nochtans barre weersomstandigheden.

“Het Middelkerkse crosscomité moet Nys voor eeuwig dankbaar zijn.” Nog eens vijf jaar later maakte Middelkerke zijn intrede in de Superprestige. Sindsdien lokte de Noordzeecross, met de noodzakelijke materiële en financiële steun van de gemeente, geregeld zo’n 15.000 toeschouwers, met uitschieters tot 17.000 man.

Op zaterdag 14 februari 2015, een jaar nadat hij in Middelkerke al eens had getriomfeerd, won de 17-jarige Zwitser Johan Jacobs de Noordzeecross voor junioren voor Eli Iserbyt, twaalf maanden eerder ook al tweede, en Max Gulickx. Op het valentijnspodium werden de drie geflankeerd door twee bloemenmeisjes, onder wie Charlotte Messelis.

Nu, acht jaar later, zijn de West-Vlaamse dochter van ex-crosser Ivan en de zoon van een Zwitserse moeder en Belgische vader getrouwd en wonen ze in Westende. Deelnemen aan de Noordzeecross doet Jacobs dit weekend echter niet. Hij rijdt sinds 2020 voor het Spaanse Movistar en focust zich volledig op zijn wegcarrière.