Wim Berteloot: “De beiaard is de stem van de stad”

Van de tv-tunes van ‘Kapitein Zeppos’ en ‘Samson & Gert’ tot het schlagerrepertoire van Paul Severs zaliger. De voorbije weken galmden ze allemaal uit de Halletoren om het publiek op de Brugse Markt en omstreken te verwennen. De artiest achter al dat muzikaal geweld? Stadsbeiaardier Wim Berteloot (51). “De beiaard van Brugge is mythisch. Het is een eer om hier te mogen spelen.”

Miljoenen mensen kuieren jaarlijks over de Markt met als achtergrondmuziekje de klokken van de Halletoren. Niet veel mensen staan er echt bij stil dat een professionele muzikant het allerbeste van zichzelf aan het geven is. Sinds 2017 heeft Wim Berteloot de touwtjes van de klokken in handen. Hij verwent op woensdag, zaterdag en zondag de binnenstad met muziek die je soms niet meteen verwacht uit het beiaardinstrument. “Wij beiaardiers spelen al lang niet meer louter klassieke muziek. Het is fijn om de beiaardmuziek terug aan het volk te kunnen geven”, zegt Wim, die de afgelopen weken onder meer een concert gaf met bekende tv-tunes. Nog recenter werd de betreurde schlagerzanger Paul Severs geëerd. Een gesprek met het muzikale brein van onze stad.

Waarom is een beiaard eigenlijk belangrijk voor een stad?

“Beiaards dateren uit de middeleeuwen. Er was zoveel lawaai in de stad toen, dat er verschillende klokken werden gebruikt voor de uurslag. De hele werking van een stad werd zo in goede banen geleid. Het begin van de werkdag, de middagpauze, avondklokken, noem maar op. In 1510 (in Oudenaarde, red.) is er voor het eerst een klavier gekoppeld aan de klokken om als muziekinstrument te gebruiken. Brugge volgde in 1532 en was toen ook nog een van de eersten. Enkel de grote steden konden zich een beiaard veroorloven. Het was een statussymbool voor een stad, een verworvenheid waarmee je je kon distantiëren.”

In 2008 werd jij assistent-stadsbeiaardier in Brugge. Is er toen veel veranderd?

“Er zijn heel veel deuren en poorten geopend toen. Plots kwamen er heel veel aanbiedingen om in het buitenland te gaan spelen als gastbeiaardier. Brugge is dan ook een hele belangrijke beiaardierpost. Er zijn 630 beiaarden over de hele wereld, maar iedereen komt graag hier spelen. Dit is een mythische plek, met een historisch belangrijke beiaard. Bijna 500 jaar aan beiaardiers zijn me voorafgegaan en ik mag spelen in dertiende-eeuwse hallen. Dat is een hele eer. Toen ik in 2017 gevraagd werd om stadsbeiaardier te worden, heb ik geen seconde getwijfeld. Je speelt ook voor een groot publiek, met al die toeristen.”

Wat houdt je job eigenlijk allemaal in?

“Buiten het spelen op de beiaard, zoek ik zelf altijd naar muziek die zou kunnen passen op het instrument. Die muziek moet dan omgezet worden naar beiaard. Ik wil dat er variatie in het repertoire zit. Het is ook best fysiek zwaar. Als je een uur op de beiaard hebt gespeeld, heb je een uur heel stevig gewerkt. Je moet erg geconcentreerd zijn en het bedienen van het klavier valt niet te onderschatten.”

“Uiteraard beleef ik er zoveel plezier aan, dat het eerder als hobby aanvoelt. Vorig jaar moest ik op consultatie bij de bedrijfsarts. Hij vroeg me: geef eens aan op een schaal van 1 tot 10 hoe graag je je werk doet. Van mij mocht dat een 10 zijn. Mijn werk voelt louterend aan. Ik hou ervan om ook thuis nog ‘s avonds laat muziek uit te schrijven en arrangeren.”

Hoe is de muziekkeuze voor de beiaard doorheen de jaren veranderd?

“Wanneer je vroeger als beiaardier afstudeerde, beperkte zich dat tot het klassieke repertoire. Af en toe kwam er een klein zijsprongetje in dat aanbod, maar van populaire muziek was geen sprake. Enkele jaren geleden is dat veranderd. Veel beiaardiers wilden de beiaardmuziek teruggeven aan het volk. Ik was ook een van de voortrekkers op dat gebied in de beiaardwereld. Ik hou er ook van om bestaande muziek te vertalen naar de beiaard.”

Zo speelde je onlangs bekende tv-tunes. Samson & Gert en Paul Severs galmden uit de Halletoren. Hoe waren de reacties?

“De mensen waren laaiend enthousiast. Van die tv-tunes was er een livestream op Facebook. Terwijl ik speelde, waren mensen aan het raden welke tune er op dat moment uit de beiaard weerklonk. Daags na het concert liep ik met mijn vrouw en jongste zoon Brecht door de winkelstraten. Plots tikte er een vrouw op mijn schouder: ‘Tof hé, gisteren, Samson en Gert’, zei ze.” (lacht)

Een rustige zomerwandeling door Brugge vind ik zalig. Dat voelt aan als op reis zijn

“Zo aangesproken worden op straat, dat is een beetje absurd. Er zijn blijkbaar toch wat mensen die me kennen. Maar die aandacht is vooral goed voor de beiaard. Het hoeft niet rond mij als persoon te draaien. De beiaard krijgt ook veel steun van het stadsbestuur en de vele muziekorganisaties: Concertgebouw, Cultuurcentrum, Iedereen Klassiek en nog zoveel meer. Zij kennen allemaal een prachtige programmatie. Ik hou daar ook rekening mee om passende liedjes te spelen. Brugge kent een heel rijk cultureel leven en het is tof dat de beiaard bij zoveel betrokken wordt.”

Zijn er plannen om dat nog te stimuleren?

“Het stadsbestuur en de musea zijn de mogelijkheid aan het bekijken om een groot scherm te plaatsen op de binnenkoer van de Halletoren, zodat de mensen me ook kunnen zien terwijl ik speel. Dat is een droom van mij. Veel mensen horen de muziek uit de toren komen, maar weten niet op welke manier ze gespeeld wordt. Als je het makkelijker zou kunnen zien, zou dat extra promotie zijn voor de beiaard. Nu passeren toeristen die de toren beklimmen het venster van de beiaardkamer. Dan tikken ze eens en steken hun duim omhoog. Maar het is bijzonder vluchtig. Je bent populair voor twee minuten en daarna zijn ze weg. Ik maak me trouwens geen illusies dat ze morgen nog weten wie ik ben, hoor.” (lacht)

Je hebt drie zonen. Hebben zij de muziekmicrobe ook te pakken gekregen?

“Brecht zit in zijn laatste jaar humaniora en is veel met muziek bezig. Hij speelt piano en volgt ook een opleiding beiaard. De tweeling zijn vooral sportmensen. Jan doet aan G-zwemmen. Hij heeft een blijvend letsel aan een schouder door een ongeval tijdens zijn studies. Zijn ambitie is om naar de Paralympische Spelen van Tokio te gaan volgend jaar. Zijn tweelingbroer Ruben was in twee disciplines Belgisch kampioen in het zwemmen. Zolang ze maar doen wat ze graag doen.”

Wat doe jij graag? Welke muziek speel je het liefst?

“Ik kan dat echt niet zeggen. Ik voel me bijzonder ‘opgetild’ als ik muziek van Bach speel, maar evengoed kan ik enthousiast achter mijn klavier zitten bij het spelen van André Hazes.”

Krijg je eigenlijk vaak verzoeknummers?

“Ja. Enkele weken geleden bijvoorbeeld, vroeg een Engelse componist mij om een bepaald stuk voor zijn liefje te spelen. Hij wou haar op die muziek ten huwelijk vragen in de Halletoren. Ik heb dat gedaan. Voor hen was dat een onvergetelijk moment.”

Je bent als het ware de stem van de stad?

“Ja, je zou dat wel zo kunnen stellen. Vorig jaar is hier een mooie documentaire gemaakt door de Japanse openbare televisie. Frank Deleuen ikzelf speelden de hoofdrol. De Japanners wilden van acht steden in Europa hun typische geluid in beeld brengen.”

Een scherm op de binnenkoer van de Halletoren, waar je mij kunt zien spelen: dat is een droom

“Het symfonieorkest in Wenen bijvoorbeeld. Voor Brugge hebben ze de beiaard gekozen als ziel van de auditieve stad. Dat was een hele eer. Je bent een soort ambassadeur op die manier. Ik voel me een civil servant, waarbij je ten dienste staat van de bevolking.”

Voel je je dan ook al een beetje Bruggeling?

“Ja, natuurlijk. Tijdens mijn wandelingetjes door de stad, word ik er als het ware door opgeslorpt. Ik voel me hier helemaal thuis. Of ik naar hier zou willen verhuizen? (lacht) Dat is niet aan de orde. Mijn vrouw heeft een kapsalon in Roeselare. Maar ik zou hier zeker perfect kunnen wonen. De sfeer is hier ongelooflijk.”

Naast de wekelijkse bespelingen van de beiaard op woensdag, zaterdag en zondag (telkens van 11 tot 12 uur) zijn ook de zomeravondconcerten opnieuw in aantocht. Van half juni tot half september, elke maandag en woensdag vanaf 21 uur. Alle info op de website van de Brugse Klokkenspel Vereniging: www.carillon-brugge.be.