Hoe je verslaafd kan worden aan bibberen: onze vrouw gaat in zee op de koudste dag van het jaar

Het is bibberen dezer dagen, met temperaturen die geregeld tot onder het vriespunt zakken. We trekken massaal dikkere truien aan en zetten de verwarming een graadje hoger, maar er zijn – geloof het of niet – ook mensen in hun nopjes met de vrieskou. IJsberen beleven hoogdagen. Ook de ‘Zwammadammen’ uit Oostende. Oprichtster Sofie Defever (46) maakte onze journaliste Phebe letterlijk en figuurlijk warm om zelf te uitdaging eens aan te gaan.

Waarom? Die ene vraag bleef me achtervolgen, de hele rit lang – van het zuiden van de provincie tot aan de kust. Waarom zou je uit vrije wil je knusse zetel verlaten om in vriestemperaturen te gaan dobberen in de Noordzee? Geef toe, zelfs op een snikhete zomerdag bereikt ons zeewater allesbehalve een aanvaardbare temperatuur, laat staan in putje winter. Toch doen Sofie Defever en haar Zwammadammen niet liever. Minstens één keer per week nemen zij een frisse duik, zomer én winter en alles daartussen. “Ik ben echt een kind van de zee. Al heel mijn leven hou ik ervan om in het water te vertoeven. Die liefde is ook overgeslagen op mijn zeven kinderen”, lacht de Oostendse. Baden in ijskoud water zit in de lift, zegt ze. Dat merkt ook Franky Moelaert, voorzitter van de Brugse IJsberen. “Momenteel hebben we 125 leden, een stijging in vergelijking met enkele jaren geleden, met dank aan de coronacrisis.”

“Elke week komen we samen om te baden in de Noordzee, in de vakanties soms zelfs zeven dagen op rij” – Sofie van de Zwammadammen

Toen de zwembaden sloten tijdens de lockdowns, zochten ook Sofie en een vriendin een alternatief. “Eerst hebben we ons aangesloten bij de Brugse Langerei Zwemmers, maar even later beseften we dat er een veel meer voor de hand liggende optie was: de zee. In de zomer van 2020 waren De Zwammadammen geboren. Ons clubje bestaat vandaag uit acht vaste leden. We zijn intussen een hechte vriendengroep”, vertelt Sofie. “We krijgen steeds meer vragen van mensen die willen meedoen, maar we willen het graag kleinschalig houden.” De acht dames komen elke week samen om te baden in de Noordzee, in de vakanties soms zelfs vijf tot zeven dagen op rij.

Muts als enige troost

Sofie wandelt het strand op in een outfit die eruitziet alsof er twintig teddyberen voor gesneuveld zijn. Het is duidelijk dat zij de doorgewinterde ijsbeer is van het gezelschap, ikzelf ben wat minder goed voorbereid. De dag voor de plons deed ik noodgedwongen een beroep op de kleerkast van mijn zus om de items van Sofies lijstje met benodigdheden te bemachtigen: een warme maar losse broek, fleecetrui, gepast schoeisel… Want als je denkt dat je na zo’n duik gewoon weer sokken en sneakers kunt aantrekken, ben je eraan voor de moeite.

Eens aan de waterlijn aangekomen, ontdoen we ons van alle lagen kledij, tot enkel nog onze muts op het hoofd staat. Een belangrijke tip, volgens Sofie. “Er ontsnapt ontzettend veel warmte langs je hoofd, daarom dragen wij allemaal zelfgehaakte mutsen van mijn tante Krista. Sowieso is het belangrijk om zo lang mogelijk warm te blijven, tot je er klaar voor bent om het water te trotseren.”

Het zeewater heeft trouwens een temperatuur van om en bij de 10 graden Celsius. Een pak warmer dan de buitenlucht, want op de koudste dag van het jaar – tot nu toe – daalt het kwik in Oostende overdag tot onder het vriespunt. “Je hebt echt een goeie dag uitgekozen, zonder wind en neerslag.” Oké, het kon dus nog erger. Perspectief! Elke cel in mijn lijf geeft me intuïtief aan dat een shotje jenever dit avontuur enigszins minder pijnlijk zou maken, maar dat plan wordt mij meteen afgeraden. Enkele jumping jacks op het strand zouden blijkbaar hetzelfde effect hebben. Spoiler: dat bleek niet het geval te zijn.

Perspectief

Uitstellen heeft geen zin, je moet er gewoon door. Dus begin ik de zee in te wandelen met de blik op de horizon gericht. “Niet stoppen en handen boven het water houden”, klinkt het bemoedigend. Dat laatste is vooral een praktische overweging: om te vermijden dat je handen zodanig verkrampen waardoor je je kleren nadien niet meer aankrijgt. Toffe vooruitzichten, zou ik zo zeggen.

De eerste golven voelen als messen die door voeten en benen snijden. Na een minuutje verandert de sensatie. “Precies alsof je verlamd bent, nu voel je die pijn niet meer, hé? Toch een beter gevoel?”, vraagt Sofie. Het is maar hoe je het bekijkt. Opnieuw, perspectief.

“De eerste golven voelen als messen die door voeten en benen snijden. Daarna komt de rust in je hoofd en je lijf.”

De koudeshock wanneer we ook ons bovenlichaam onderdompelen, verbleekt naast het ijzige gevoel dat mijn voeten intussen heeft overgenomen. Maar eindelijk begrijp ik waarom Sofie hier zo verslaafd aan is. “Je hersenen hebben maar aandacht voor één iets: de koude. Voor stress en piekerende gedachten is geen ruimte meer, die stromen uit je lijf. Je lichaam werkt ontzettend hard om de temperatuur op peil te houden, waardoor je bloed razendsnel naar je organen stroomt en je een inwendige boost krijgt”, had Sofie me voor aanvang beloofd. (lees verder onder de Instagrampost)

View this post on Instagram

A post shared by Coldwaterchillen in Oostende (@zwammadammen)

Toegeven, ze had niet gelogen. Het voelt inderdaad wel zo, maar ik ben er nog niet helemaal van overtuigd dat dit een goede zaak is. “Het is wetenschappelijk bewezen dat er extra veel van het gelukshormoon serotonine vrijkomt tijdens het baden, een leuk pluspuntje. Dit alles bijeen zorgt voor pure ontspanning. Een complete reset van hoofd en lijf.” Eens ik mijn ademhaling onder controle heb, want ook mijn longen gingen even in overlevingsmodus, probeer ik de rust waarover Sofie het heeft toe te laten. Deadlines, badpakonzekerheden, eindejaarsstress… Alle zorgen verdwijnen eventjes als sneeuw voor de zon. Je komt verplicht uit je hoofd. Na enkele minuten ploeteren, voel ik aan dat het tijd is om snel de warmte op te zoeken. “Luisteren naar je lichaam is ontzettend belangrijk. Wij doen dit niet om onszelf te bewijzen tegenover iemand. Neem nooit risico’s”, klinkt het bemoedigend.

Opwarmen

Eens weer aan land begint naar mijn gevoel pas het echte werk: zo snel mogelijk weer opwarmen. Ken je dat oncomfortabele gevoel in het kleedhokje van het zwembad, wanneer je je vochtige en plakkerige ledematen in veel te strakke kleren moet hijsen? Wel, goed nieuws: na een ijsbad voelt je verdoofde huid zelfs niet of je nog nat bent of niet. Ook mijn fijne motoriek is achtergebleven in de verwarmde tearoom op de dijk, er was met andere woorden gratis en voor niets entertainment in overvloed voor de strandwandelaars.

Gelukkig stelt Sofie mij snel gerust: “Wij proberen zelfs niet meer om ondergoed aan te trekken of truien toe te ritsen, het enige wat telt is kleren aankrijgen, op welke manier dan ook.”

In extase keren we terug naar de dijk, waar Sofie meteen een thermos gloeiend hete thee bovenhaalt. Net zoals ze had voorspeld, beginnen we na een tijdje zowel mentaal als fysiek weer op te warmen. “Dat gevoel, daar raak je verslaafd aan. Het klinkt raar, maar ik denk soms dat het een beetje hetzelfde effect heeft als drugs. Ik voel mij altijd zo ongelofelijk sterk na zo’n duik. Die roes valt haast niet te evenaren. Telkens ik in het water ben geweest, verlang ik er al naar om het opnieuw te doen. In onze groep beleven we er natuurlijk ook veel plezier aan. En het is goed voor de gezondheid, wat wil je nog meer?”

Ik neem afscheid van Sofie, die stiekem denkt dat ik deze ervaring nog eens zal willen herhalen. Of ze gelijk heeft, kan ik niet garanderen. En mijn voeten? Die hebben nog een halfuurtje tijd nodig gehad om te ontdooien in de auto vooraleer ik weer grip had op de pedalen. Maar met zicht op zee viel dat pauzemomentje eigenlijk best wel mee.