De vijf hoofdmannen die de Gemene- en Loweiden – erfelijk overgedragen gronden in Assebroek en Oedelem – besturen, namen een ingrijpende beslissing. Na de intrede van twee vernieuwingsgezinde hoofdmannen vorig jaar én een ruime bevraging kunnen voortaan ook vrouwen en ongehuwden aanborger worden. “Het is tijd om mee te gaan met de hedendaagse maatschappij”, zegt hoofdman-principaal Marc Vandepitte.
In september vorig jaar vond een opmerkelijke wending plaats in het bestuur van de zogenaamde Gemene- en Loweiden, de gronden in Assebroek en Oedelem die al bijna 700 jaar beheerd worden door aloude families die ze van generatie op generatie aan elkaar doorgeven. De ongeveer 800 aanborgers, oftewel mede-eigenaars, mochten toen twee nieuwe hoofdmannen in het vijfkoppige bestuur verkiezen. Bij de eerste verkiezingen voor nieuwe bestuursleden in 22 jaar tijd wonnen twee jongere generaties het nipt van twee zittende oudere hoofdmannen, beiden 70-plussers.
Verkiezingen
Driejaarlijks worden eens drie en eens twee nieuwe hoofdmannen verkozen. Het systeem is zo opgevat dat er steeds een overlapping is tussen de blijvende hoofdmannen en eventuele nieuwkomers. Het gaat echter niet steeds om echte verkiezingen, want de voorbije twee decennia waren er geen uitdagers en moest de algemene vergadering van aanborgers gewoon het het bestuur bevestigen.
“95 procent vond dat we vrouwen en ongehuwden moeten toelaten”
Het was een verkiezing op het scherp van de snee waarbij de twee uitdagers – voormalig politie-inspecteur Dirk Rotsaert en landbouwingenieur Pieter Spanoghe stonden voor vernieuwing en meer transparantie en de zetelende hoofdmannen stonden voor het behoud van de transities. Twee grote strijdpunten van de uitdagers waren het het toestaan van vrouwen en van ongehuwden tot het aanborgerschap. De twee vernieuwers pleitten ook voor een beter en transparanter beheer van de gronden, die door de aanborgers gebruikt kunnen worden voor het plaatsen van vee, paarden of voor het telen van groenten. De uitdagers wonnen toen het pleit en dat blijkt al enkele maanden later zijn impact te hebben op de werking.
Bevraging
“De vijf hoofdmannen hebben een bevraging georganiseerd onder de aanborgers waarbij we de vraag stelden of ook vrouwen en ongehuwden moesten toegelaten worden”, zegt hoofdman Marc Vandepitte, die aanvankelijk tot het behoudsgezinde kamp behoorde. “Daaruit blijkt dat zo’n 95 procent van de respondenten hier positief op antwoorden. Daarom hebben we ons als hoofdmannen eensgezind opgesteld en beslist om gevolg te geven aan dit duidelijke signaal. We willen openstaan voor vernieuwing en meegaan met de hedendaagse maatschappij. Voortaan is het enkel nog de bloedlijn die telt: alle meerderjarige kinderen van aanborgers – zoon of dochter en ook niet enkel de oudste – kunnen zich laten registreren als aanborger.” Tot voor kort was het zo dat als een aanborger een dochter had, het aanborgerschap werd uitgeoefend door haar echtgenoot. Dit zal in de toekomst dus niet meer het geval zijn. “Maar de huidige aanborgers die hun lidmaatschap verkregen als schoonzoon zullen de titel niet ontnomen worden”, verduidelijkt Marc Vandepitte.
Terug naar oorsprong
“Eigenlijk keren we hiermee terug naar de oorsprong, want het is zeker niet altijd zo geweest dat vrouwen geen aanborger konden worden. Er werd pas de laatste 150 jaar een mannenclub van gemaakt”, zegt nieuwe hoofdman Pieter Spanoghe. “In oudere registers, zeker uit de zeventiende eeuw, kun je zien hoe aanborgers hun hele gezin – dus zowel zonen als dochters – te boeke stellen, oftewel aanmelden voor registratie.”
Buurtbewoonster Leen De Groote is alvast tevreden met de nieuwe regeling. Ze is de dochter van aanborger en hoofdman Johan De Groote en kan nu dus zelf ook eindelijk de titel dragen. “En wat nog mooier is: door het wegvallen van de huwelijksplicht kunnen nu ook mijn wettelijk samenwonende zus en mijn alleenstaande zus, die met paarden actief is op de gronden hier, aanborger worden”, besluit Leen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
