‘De Sint en zijn knecht, wie zijn ze echt?’ Dat rijmt niet alleen, het is ook de titel van een gloednieuw boek dat volgende week bij de uitgeverij Doorbraak verschijnt. Het is van de hand van de uit Wijnendale-Torhout afkomstige priester Wim Vangheluwe, die in Menen woont, maar binnenkort weer naar zijn roots terugkeert. Opvallende conclusie uit het boek: er is geen enkele reden om Zwarte Piet te verbannen.
Wim Vangheluwe (40) werd op 1 juli 2007 in de Wijnendaalse Sint-Jozefskerk tot priester gewijd. Logisch dat het daar gebeurde, want hij woonde bij zijn ouders in de Oude Wijnendalestraat. Intussen geeft hij al jarenlang als priester-leraar les in Kortrijk, Wervik en zijn huidige woonplaats Menen.
“Ik zal er blijven lesgeven, maar kom straks opnieuw naar Torhout wonen”, verklapt hij. “Over een maand of vier. Ik heb een huis gekocht in de Kortemarkstraat, pal tegenover de Colruyt.”
Boek is kanjer van 300 bladzijden geworden
Wim is al jarenlang gefascineerd door de figuren van Sinterklaas en Zwarte Piet. “Als kind was ik dol op de heilige man en zijn zwarte knecht. Later, toen ik volwassen was en Zwarte Piet plots door sommigen als racistisch werd bestempeld, wou ik het fijne weten van de geschiedenis van de Sint en zijn metgezel. Hoe meer onderzoek ik deed, hoe meer het me duidelijk werd dat maar weinigen de gelaagdheid van die figuren kennen. En dat de discussie over Zwarte Piet totaal niet klopt. Nergens heb ik ook maar één historische aanwijzing gevonden dat hij een man van Afrikaanse oorsprong zou voorstellen. Hij is niet eens een mens als wij, maar een mythische figuur. Hem verbannen of verketteren, is met andere woorden niet terecht. Om al mijn informatie met iedereen te kunnen delen, is het idee voor het boek ontstaan. En kijk: het is een kanjer van bijna 300 bladzijden geworden. Waarin ik het geheim van Sinterklaas en Zwarte Piet onthul zonder de waarheid geweld aan te doen. We vertellen de kinderen dat de knecht van de Sint zwart is, omdat hij door de schoorsteen komt, maar ik wist dat er in de realiteit een verband bestond met de heidense god Wodan, ook Odin genoemd. Ik wilde de ware toedracht daarvan precies kennen.”
Heidense god Wodan aan de oorsprong
“Uiteraard is de figuur van Sinterklaas gebaseerd op de heilige Nicolaas van Myra, een katholieke bisschop uit het begin van de vierde eeuw. Maar tegelijk is de Sint de voortzetting van de heidense cultus rond Wodan, die op zijn witte, achtbenige schimmel Sleipnir razendsnel door de lucht kon vliegen en voor wie men bij het rookgat, de voorloper van de schoorsteen, offers klaarzette.”
Als ik tegenwoordig die roetveegpieten zie rondlopen, vind ik dat bijzonder jammer
“De oorsprong van Zwarte Piet dateert van nog veel vroeger. We moeten daarvoor liefst 12.000 jaar in de tijd terugkeren. Europese sjamanen, een soort priesters, maakten hun gezicht zwart met roet en hielden hun rituelen, gekleed in dierenhuiden. De Duitse Krampussen, demonen in dierenvellen, zijn er net als onze Zwarte Piet afstammelingen van. Voorts is Zwarte Piet gebaseerd op de twee zwarte raven van Wodan, die door het rookgat de mensen bespiedden en de offers naar hun meester gingen brengen.”
Of Zwarte Piet iets met racisme te maken heeft? Wim: “In geen geval. Nergens vond ik ook maar één link met iemand van Afrikaanse oorsprong. Hij is een mythisch figuur uit de onderwereld, vandaar zijn pikzwarte gezicht, dat er niet uitziet als het gelaat van een Afrikaan. Als ik tegenwoordig die roetveegpieten zie rondlopen, vind ik dat bijzonder jammer, want ze ontdoen Zwarte Piet van zijn mythische karakter.”
Bekende Vlamingen vertellen over de Sint
Naast het authentieke verhaal van de Sint en Zwarte Piet heeft Wim het in zijn boek over de verschillende sinterklaastradities in Europa: van Duitsland over Frankrijk en Luxemburg tot Oostenrijk, Zwitserland en Polen. Hij toont voorts hoe de Kerstman op Sinterklaas gebaseerd is. Uiteraard schrijft hij over de hedendaagse controverse rond Zwarte Piet en over hoe de lezers de aloude traditie kunnen beschermen. In een laatste hoofdstuk staan er getuigenissen van hoe enkele Bekende Vlamingen in hun kinderjaren de Sint beleefd hebben. Televisiefiguren zoals Jacques Vermeire, Peter Bulckaen en Wendy Van Wanten komen aan het woord.
‘De Sint en zijn knecht, wie zijn ze echt?’, uitgeverij Doorbraak, 296 blz., 20 euro. Vanaf 27 november te koop in de boekhandel of nu al te bestellen via auteur Wim Vangheluwe
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
