Op zaterdag 9 oktober werd aan de Rijselstraat 82 in Ieper voor de eerste keer een zichtbaar herdenkingsteken in de vorm van herdenkingssleutels ingehuldigd om de Ieperse burgerslachtoffers van de Eerste Wereldoorlog te herinneren. De plechtige onthulling gebeurde door het Stadsbestuur, IFFM en de Vrienden van In Flanders Fields (VIFF), in aanwezigheid van de kunstenaar en nabestaanden van de familie Ameloot.
“De eerste sleutels werden aangebracht aan huisnummer 88 in de Rijselstraat waar de familie Ameloot woonde”, aldus de Vrienden In Flanders Fields Museum. “Emile Ameloot werd geboren op 18 augustus 1875 in Ieper. Ook zijn vrouw Alexia Vandenberghe werd geboren in Ieper op 22 oktober 1876. Het koppel trouwde in 1896. Voor 1914 woonden ze op verschillende adressen in de Sint-Pieterswijk. Emile was aanvankelijk dagloner en werd later huisknecht bij de familie Baus. Alexia was eerst huishoudster en na de geboorte van hun tweede zoon verdiende ze de kost als kantwerkster. Het koppel kreeg acht kinderen.”
Burgerslachtoffers
“Hun oudste zoon Julius stierf ruim voor de Eerste Wereldoorlog losbarstte. Wellicht werd Jules Henri vernoemd naar zijn overleden broer. In de maanden oktober en november 1914 strandde de oorlog in de wijde omgeving rond Ieper. Terwijl Duitse soldaten zwaar slag leverden tegen Franse en Britse troepen, namen heel wat vluchtelingen maar ook Ieperlingen hun toevlucht in kelders van huizen, brouwerijen of kazematten in de stad. De intensiteit van de beschietingen nam in de loop van november toe. Emile en Alexia besloten om met hun zeven kinderen en de moeder van Alexia, de 74-jarige Philomène Phillipaert, te schuilen in de ruime kelders van de familie Baus. Emile was er immers huisknecht. Op 12 november 1914 sloeg het noodlot omstreeks 6 uur toe. Camiel Delaere, priester van de nabijgelegen Sint-Pieterskerk, moest zijn ochtendwasje meteen staken en snelde naar de plaats van het onheil. In zijn dagboek noteerde hij het verhaal van de omgekomen slachtoffers.”
“Voor zowel grootmoe Philomène als Alexia, Emile, Maria als kleine André kon geen hulp meer baten. Hun oudere kinderen lagen nog in bed en werden duidelijk in hun slaap verrast. Als bij wonder overleefden Maurice, Jules-Henri, Yvonne, Madeleine en Germaine. Maar ze moesten als wezen verder. Oom Arthur Morel en tante Marie Vandenberghe, zus van Alexia, namen in april 1915 al het voogdijschap van Madeleine, Jules-Henri en Germaine op zich. Jules-Henri belandde in juli 1917 in een schoolkolonie die bestuurd werd door de zusters Lamotten uit Ieper. Maurice, Yvonne en Madeleine vestigden zich na de oorlog in Rijsel. Jules-Henri zou zijn leven in Ieper verder uitbouwen en stierf in 1981.”
Eerste 25 sleutels
“De slachtoffers van het gezin Ameloot behoorden tot de ruim 700 Ieperse burgerslachtoffers die tot op heden door de Namenlijst werden geïdentificeerd. Meer dan 100 jaar na hun dood werden zij nergens bij naam genoemd in een herdenkingslandschap dat hoofdzakelijk militair gekleurd is. Daar kwam vanaf het najaar van 2021 verandering in met het herdenkingsproject ‘De Verloren Sleutel’. Op vraag van de Stad Ieper en IFFM bedacht de Amsterdamse kunstenaar Jeroen Bisscheroux een bronzen sleutel die de naam, overlijdensdatum en leeftijd van elk slachtoffer draagt. De sleutels komen op de straat te liggen, op plekken die herinneren aan de gebeurtenis van het overlijden van het genoemde slachtoffer. Als voorbijganger hoef je ze niet op te merken; maar als dat gebeurt, dan geeft de stad in een oogopslag haar oorlogsverleden bloot. De herdenkingssleutels voor het gezin Ameloot behoren tot de eerste 25 sleutels die op 9 oktober 2021 onthuld werden. De realisatie van dit langlopend project is gebaseerd op publieke financiering. Iedereen die zich verbonden weet of die wil bijdragen aan de herdenking van burgerslachtoffers van de Eerste Wereldoorlog kan peter of meter van een sleutel worden. Familie, nabestaanden, huidige bewoners, geïnteresseerde bezoekers, organisaties of verenigingen – kortom: iedereen. Elk jaar zullen enkele tientallen nieuwe sleutels aan het herdenkingslandschap worden toegevoegd.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
