Word peter of meter van een graf: Menen maakt reglement op dankzij Vlaamse oorlogsheld

Je ontfermen over een historisch graf op een van de Meense begraafplaatsen? Binnenkort kan het. De stad maakte een reglement op om dat mogelijk te maken. Dat gebeurde op vraag van de vereniging VOS, die de vraag stelde om het heldenhuldezerkje van Camiel Surmont te mogen onderhouden.

“Een donkere, bange oorlogsnacht met kanonnengedonder, mitraillezengeratel, knallende geweerschoten en krakende bommen. Sergeant Camiel Surmont was, lijk altijd, de man om, met een tiental van zijn vrienden een voorpostje te gaan innemen en zoo mogelijk gevangenen te maken. Daar sluipen ze door ’t doorwoelde niemandsland en worden beschoten en bekogeld door den vijand. Toen ze terugkeerden bemerkten ze dat er drie vermisten waren en dan zijn eerste stamelend woord: ‘Weerkeren, op zoek, we missen drie mannen!’”

Het is een van de weinige overgebleven bronnen over Camiel Surmont, sergeant tijdens de Eerste Wereldoorlog. In 1893 werd Camiel geboren in Lauwe. Zijn terugkeer om zijn kompanen op te halen, stuitte op weerstand, waardoor hij moest blijven waar hij was. Toch wordt hij herinnerd als een stille held.

Stille held

Een stille held, die in 1935 stierf op 42-jarige leeftijd. Als Vlaamse oudstrijder die onder Franse orders het oorlogsgeweld werd ingestuurd, kreeg hij een laatste rustplaats op het kerkhof in Lauwe. Onder een eenvoudig kruisje met daarop het opschrift AVV VVK. Een heldenhuldezerkje. “Dat als erkenning voor eenvoudige Vlaamse frontsoldaten, die meestal door Franstalige officieren aan het front werden aangestuurd. Symbolisch voor de Vlaamse ontvoogdingsstrijd ook”, zegt Lambert Derenette.

Om die erkenning te laten leven is Lambert, als lid van de Vlaamse Oudstrijdersvereniging (VOS), begonnen met de instandhouding van alle heldenhuldenzerkjes. “De term flamingant wordt door de Tweede Oorlog altijd geassocieerd met de ‘zwarten’, maar men vergeet daarbij de helden uit de Eerste Wereldoorlog. Het is ook dankzij hen dat we nu Nederlands met elkaar kunnen praten.”

Verandering

Ook het graf van Camiel Surmont in Lauwe wilde Lambert in ere herstellen. Echter, dat kon zomaar niet. Peter of meter worden van een graf? In Menen kon het niet, toen hij zo’n twee jaar terug de vraag stelde.

Nu wil schepen van Erfgoed Griet Vanryckegem (N-VA) daar verandering in brengen. Er werd een reglement voor peter- en meterschap van graven opgesteld. De gemeenteraad moet dat nu nog goedkeuren. “Ook andere graven, zoals dat van de Russische prinses Obolinski in de Zandputstraat, werden ondertussen al voor een peterschap voorgesteld. Met dit reglement maken we inwoners bewust van mensen die mee aan het verhaal van Lauwe, Menen en Rekkem schreven”, aldus de schepen.

Niet elk graf

Het is niet zo dat élk graf plots een meter of peter kan krijgen. Het gaat om funerair erfgoed – graven met een bepaalde historische of esthetische waarde – waarvan de concessie is verlopen. “Organisaties en burgers kunnen de zorg voor een grafmonument op zich nemen, zonder de concessie over te nemen. Als er werken moeten gebeuren wordt gekeken of dit kwaliteitsvol en met respect voor het erfgoed zal gebeuren. Elk graf met een peter of meter krijgt een subtiel zwart lintje.” (JDW)