U heeft het misschien al gemerkt: het is stil op WhatsApp. En ook het samen aperitieven via videochats zoals Zoom of Skype doen we niet meer. “In tegenstelling tot bij de eerste lockdown, verzetten we ons niet langer tegen het isolement”, zegt Ivo Engelen, docent psychologie en coördinator van de Kortrijkse groepspraktijk Eclips. “En dat kan gevaarlijk zijn.”
De berichten zijn best alarmerend. Zo geven ruim zes op tien Kortrijkse jongeren aan zich niet goed te voelen, en één op acht voelt zich ‘echt niet oké’. De Zuid-West-Vlaamse groep Zinger schreef voor hen het lied ‘Kzitermee’. Maar ook volwassenen worstelen met de eeuwigdurende halve lockdown.
Zwevegemnaar Ivo Engelen (58) bevestigt de problemen. In zijn psychologenpraktijk ziet Ivo vooral hoe het gebrek aan structuur bij jongeren z’n tol eist. Hij is coördinator van de groepspraktijk Eclips in de Leeuw van Vlaanderenlaan, waar twaalf psychologen en pedagogen werken, en doceert psychologie en psychotherapie aan de hogeschool Vives. Volgens hem gaan we nu totaal anders om met corona dan in maart vorig jaar.
Wat is het verschil tussen de eerste en tweede lockdown?
“Als de dingen nieuw zijn, hebben mensen meer veerkracht, en gaan ze het plotse isolement proberen te compenseren door elkaar toch nog virtueel op te zoeken: door te Skypen, te bellen, toch buiten af te spreken, enzovoort. Maar als de situatie blijft aanhouden, plooien we ons meer op onszelf terug , en treedt er een zekere gelatenheid op. ‘Skypen is toch ook dat niet’, zeggen we, dus stoppen we er maar mee. We berusten.”
Is aanvaarding dan geen goede zaak?
“Het aanvaarden van corona wel, want daar kan je toch niks aan doen. Maar we moeten ons blijven verzetten tegen het isolement, tegen de eenzaamheid en tegen de negativiteit die corona met zich meebrengt. Als we ons daar niet tegen verzetten, kan dat tot – en ik gebruik het woord niet snel – depressiviteit leiden .”
Zijn er extra kwetsbare groepen?
“Scholieren uit de derde graad en studenten. Voor hen valt alle structuur weg. Er zijn nauwelijks nog lessen of verplaatsingen, waardoor ze niet meer op tijd opstaan en veel te laat gaan slapen. Ze trekken zich terug op hun kamer om series te kijken of te gamen. Elk uur van de dag is zo hetzelfde, en elke dag van de week ook. Er is geen begin en einde meer , terwijl wij daar als mens wel nood aan hebben. Vergelijk het met roeien op open zee: als je alleen maar water rond je ziet, hou je dat niet lang vol. ’t Is pas als er land in zicht is, dat je weer energie krijgt.”
Welke problemen ziet u nog vaker dan anders opduiken in de groepspraktijk?
“Voor alle duidelijkheid: mensen gaan niet naar de psycholoog omdat ze ‘geen structuur hebben’. Dat is meer de achterliggende oorzaak, waar we dan op werken. Ze komen eerder met klachten van depressiviteit of extreem uitstelgedrag . Dat laatste is niet onschuldig. Ze schuiven alles op de lange baan, maar in hun achterhoofd worden ze geplaagd door een stem die zegt: je had moeten werken. Ook dat geeft een depressief gevoel.”
En wat met huiselijk geweld?
“Dat zien we niet meer dan anders. Wel zijn er vast heel wat huiselijke irritaties, omdat we dichter op elkaars lip zitten. Onze huizen zich ook niet afgestemd op het voortdurend samenleven . Vaak is er maar één goeie ruimte om op de wifi te werken, en met die open keukens van tegenwoordig is het soms moeilijk om een stille plek voor jezelf te vinden.”
En verslavingen?
“Ik denk dat er meer mensen met een verslaving kampen, maar dat kan ik niet met cijfers bevestigen. Voor die problematiek zijn er niet meer aanmeldingen. Bij de verslavingsproblemen die we binnen krijgen, speelt corona wel altijd een rol . Het is normaal dat je de neiging hebt om aan je verslaving toe te geven, als je de hele dag thuis bent. Als je de hele dag in training of pyjama zit, maakt het niet veel uit als je tegen de middag al een glas te veel gedronken hebt.”
Deze halve lockdown zal nog wel een tijdje duren. Welke raad kunt u de mensen geven?
“Aan de studenten: focus je niet alleen op studeren, maar ook op andere activiteiten, zoals een wandeling of een sportactiviteit. Aan de werkende ouders: trap niet in de valkuil om je werk te spreiden over de hele dag en de avond. Want als jij werkt, moet de rest stil zijn, en je dag wordt er erg lang door zonder dat je iets kan afsluiten in je hoofd. En aan iedereen: probeer toch ’s avonds de tijd als gezin door te brengen. Het is veel gezonder dat je puberzoon ’s avonds bij je in de woonkamer zit, desnoods met de laptop op zijn schoot. Maar vooral: ga eens naar buiten. Maar dat was tijdens de eerste lockdown natuurlijk veel makkelijker – het weer was toen goed.”
Je kunt ook stellen dat deze lockdown net makkelijker te verteren is. In de winter zit je sowieso veel binnen. Tijdens de zomer in je kot moeten blijven is toch veel harder?
“De winter is inderdaad sowieso een periode waarin we ons meer op onszelf terugplooien. Maar dat wil niet zeggen dat we ons goed voelen. De maanden oktober tot februari zijn sowieso de drukste maanden van het jaar in onze praktijk. Nu we door corona zoveel thuis zitten, vallen we ook sneller stil en beginnen we meer te piekeren .”
Nog iets wat de overheid kan doen?
“De overheid houdt nu enkel rekening met het biologische aspect van gezondheid: het aantal besmettingen, de ziekenhuisopnames, de overlijdens. Er is dringend nood aan maatregelen voor psychologische en sociale ondersteuning . Wij zien overigens dat het aantal consultaties in onze praktijk weer op het niveau ligt van voor corona.”
Dat zijn dan online consultaties?
“Nee hoor, 95 procent van de consultaties gebeurt op de praktijk. Uiteraard met de nodige voorzorgsmaatregelen, zoals een mondmasker en schermen tussen therapeut en cliënt. Een goeie hulpverlening voor je problemen is dus zeker mogelijk.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
