Het centrum voor volwassenen onderwijs cvo MIRAS in Kortrijk biedt als enige de opleiding ‘ervaringsdeskundige in de armoede en sociale uitsluiting’ of EDAS aan. Toch dreigt de opleiding te verdwijnen.
“In 2020 werd beslist dat de subsidiëring voor opleiding van ervaringsdeskundigen in de armoede zou uitdoven. Concreet kunnen de opgestarte opleidingen hun vierjarig traject wel afronden in Kortrijk en in Gent. In Antwerpen en Hasselt werden er wel geen nieuwe opleidingen meer opgestart,” zegt Michaël Devoldere, woordvoerder van minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA).
Onvoldoende garanties op werk
Volgens docent Eddy Moerenhout heeft het lang geduurd voordat hij wist dat de opleiding zou verdwijnen. “We wisten pas dat de opleiding ging sluiten sinds 18 september 2020, vlak voor het academiejaar. Toch zijn er veel mensen die zich nu voor de opleiding willen inschrijven voor september 2022 en die hebben we allemaal moeten teleurstellen. Er waren in totaal vijf opleidingen die EDAS gaven: Kortrijk, Gent, Brussel, Hasselt en Antwerpen.”
De opleiding werd geschrapt omdat te weinig afgestudeerden er werk mee vonden. “We namen die beslissing omdat te weinig ervaringsdeskundigen een duurzame plek vonden op de echte arbeidsmarkt. De manier van werken bood onvoldoende garanties op een stabiele tewerkstelling voor de afgestudeerden. De vzw die de opleiding organiseerde, nam sommige afgestudeerden zelf in dienst en vroeg daarvoor opnieuw subsidies. Ondanks de inspanningen van de opleiding kon de evolutie niet gekeerd worden,” vertelt Michaël Devoldere.
Vicieuze cirkel
Maar volgens Eddy Moerenhout ligt dat niet aan de opleiding zelf. “Dat is zoals de kip en het ei. Als er geen budget is bij gemeentes voor ervaringsdeskundigen dan gaan zij ook geen werk vinden. Zo werkt een van onze studenten als stagiair in Waregem. Ze zijn daar erg enthousiast om met haar te kunnen werken en ze zien er echt wel de meerwaarde van in, maar achteraf kunnen ze haar geen werk geven. Er zijn veel stageplaatsen die willen aanwerven, maar ze hebben er gewoon het geld niet voor.”
“Als ervaringsdeskundige ben je ook iemand met heel wat bagage. Dat is nodig, want mensen in armoede staan vaak wantrouwig tegenover instellingen. Daarnaast zijn ze vaak ook beschaamd. Door het feit dat we zelf armoede hebben meegemaakt, kunnen we de subtiele signalen sneller zien dan iemand zonder onze ervaringen. Hierdoor zijn de mensen minder beschaamd en benaderen ze ons sneller met hun verhaal,” zegt Sandra Carlier. Sandra is zelf ervaringsdeskundige armoede voor de opleiding. “Ik ben de brugfiguur tussen de cursisten en de leraren. Ik doe hier eigenlijk hetzelfde wat de studenten tijdens hun stage moeten doen.”
“Meer dan een opleiding”
Iemand anders die de opleiding volgde, is Tineke Demey. “Ik ben opgeleid ervaringsdeskundige in het beveiligd verblijf in Ieper, een gesloten setting voor jongeren die daar geplaatst zijn door de jeugdrechtbank. De jongeren aanvaarden sneller iets van mij dan van de begeleiders. Dat komt omdat ik heb zelf ook in een instelling gezeten. Ik weet dus hoe het is om in een setting te moeten zitten. Het kan voor begeleiders en jongeren heel moeilijk zijn om met elkaar om te gaan. Ik ben dus eigenlijk een brugfiguur voor de twee. Toch was EDAS voor mij meer dan enkel een opleiding. Je leert er vaardigheden voor het leven zoals dingen loslaten of relativeren. EDAS heeft me eigenlijk gemaakt wie ik ben.”
Ook studente Makemin Fofana bevestigt dat de opleiding heel belangrijk is. Armoede gaat vaak ook om subtiliteiten waar niet-armen vaak niet aan denken. “Er bestaan veel misverstanden rond armoede. De meeste mensen denken dat armoede een geldprobleem is, maar vaak zijn er veel subtiele verschillen waar je als niet-arme eigenlijk niet aan denkt. Zo kennen mensen in armoede vaak hun rechten niet, een kenniskloof en vaardigheidskloof zoals we zeggen. Het gaat dan vaak om die vaardigheden die als vanzelfsprekend worden beschouwd zoals met een computer omgaan, geld beheren, schoonmaken, de taal beheersen. Als je ouders je dat nooit hebben aangeleerd, dan ga je dat niet uit jezelf doen. Dat noemen we de kloven of de missing link.”
De toekomst van de opleiding is onzeker, al bestaat de kans dat ze blijft bestaan. “In totaal kregen wij 385.000 euro subsidies van het ministerie van Onderwijs. Concreet werd dat geld gebruikt om de opleidingen om onze eigen ervaringsdeskundige mee te financieren. Ook konden de studenten gratis les volgen. Dat valt nu allemaal weg, maar in het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding staat dat de Vlaamse overheid een dergelijke opleiding moet ondersteunen, al zijn er nog veel onzekerheden. We weten nog niet of er nieuwe middelen zullen vrijkomen en wie die zal geven. Misschien verandert het vakkencurriculum, maar we weten het niet. Hoe dan ook voor mij en de andere docenten is het geen probleem, maar de kwetsbaarsten van de samenleving zullen hier het slachtoffer van zijn,” aldus Eddy Moerenhout.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
