In ‘Als reuzen sterven’ laat documentairemaker Jan Vromman zijn licht schijnen op het (West-)Vlaamse fenomeen van processies, stoeten en parades. Uitgangspunt van de docu-fictie is de erfenis van zijn overleden nonkel Frans, ‘de stoetenbouwer’, die aan de basis stond van optochten overal te lande.
Als reuzen sterven laat drie generaties terugblikken op het fenomeen van straatfeesten en manifestaties. Voor zijn film putte de documentairemaker uit de wereld van zijn oom Frans Vromman, die gedurende enige decennia vooral in West-Vlaanderen stoeten bouwde. “De Kaasstoet in Passendale, de Garnaalstoet in Oostduinkerke, de Bruegelstoet in zijn geboortedorp Wingene,… Opgericht na de oorlogsjaren waren die stoeten en parades – veelal opgebouwd rond Vlaamse thema’s – vooral een uitdrukking van trots en eigenwaarde. Het dorpsfeest kende in die periode ook een ware revival”, aldus Jan Vromman.
Rijke verbeelding
Via de 84-jarige acteur François Beukelaers, die in heel wat Vlaamse films en tv-series schitterde, roept hij de wereld van zijn nonkel Frans op. “Nonkel Frans was een flamboyante man met een rijke verbeelding. Een heel begeesterend figuur ook; als hij ergens binnenkwam, hing iedereen aan zijn lippen”, aldus Vromman.
De gedachte achter stoeten blijft actueel. Kijk maar naar de ceremonie voor de Queen
In de documentaire verschijnt zijn vader als een geest die de stoeten vertegenwoordigt, die in opdracht van steden en gemeenten werden georganiseerd. De tweede generatie – hijzelf maar dan vertegenwoordigd door zijn neef, acteur Koen De Graeve, plaatst de stoeten in historisch perspectief. De kleinzoon ten slotte wordt vertolkt door Cesar Vromman, de zoon van de documentairemaker. “Hij gaat op zoek naar eigentijdse vormen zoals het carnaval van Binche en de Zinneke Parade in Brussel. Hij verwijst ook naar hedendaagse betogingen en manifestaties. Het uitgangspunt is dat we de straat terug opeisen als een gemeenschapsvormend gebeuren, waarbij op straat gedachten worden uitgedrukt.”
Actueel
Die verbondenheid vormt de ruggengraat van zijn documentairefilm, die opgebouwd is rond archiefbeelden. Zo was zijn nonkel Frans, een Bruggeling, te zien in de minidocumentaire die Vromman ooit draaide tijdens de Garnaalstoet in Oostduinkerke. Nonkel Frans overleed in 2006. “In Brugge werkte hij onder meer mee aan de Gouden Boomstoet en de Reiefeesten. Van de vierentwintig stoeten die hij vanaf 1954 mee bedacht, zijn er nog slechts een handvol overgebleven, maar allemaal samen zijn ze toch 240 keer uitgegaan en de gedachte erachter blijft actueel. Kijk maar naar de ceremonie voor Queen Elizabeth, waarbij vele honderdduizenden mensen op straat kwamen”, aldus Vromman.
In zijn documentaire staat hij stil bij de tradities achter die collectieve bijeenkomsten, maar ook bij de betekenis die ze vandaag nog hebben. “Het fenomeen is zo oud als de straat, zelfs de oude Grieken hielden al optochten. De drie generaties hebben allemaal een andere kijk op folklore, maar ze komen wel tot de gemeenschappelijke conclusie dat wij de straat nodig hebben. De straat uit handen geven, is vrijheid verliezen”, klinkt het.
Als reuzen sterven gaat op zondag 25 september in première in cinema Lumière. “François Beukelaers, ondertussen 84, zal er acte de présence geven en ook de Koen De Graeve zal op de première aanwezig zijn”, aldus Vromman.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
