Vroeger reisde men om te leren, nu volstaat het om met de regelmaat van de klok eens naar KW.be te surfen. Naar de donderdagrubriek ‘Mezinke!’ bijvoorbeeld, die elke week enkele typisch West-Vlaamse woorden op je loslaat én er ook de nodige uitleg bij verschaft.
Teure mo deure, want met deze dialectrubriek zitten we intussen aan de letter ‘T’. Zoals al eerder gezegd laten we uit het Frans verbasterde dialectwoorden zoals ‘tirette’ en ‘tefrente’ (=different) onaangeroerd. Maar dan nog blijft er makkelijk heel wat te bedenken. Even het lijstje overlopen, takkoord?
>>TIENKE
Betekenis: Vervelende vrouw
Voorbeeld: “Zeg, oenbeleefde tienke, zoej wel eki wiln stoppen van mè je karre tegen me kietn te rien, joag?!”
>>TIENKMIE / TIEPMIE / TIEMPMIE
Betekenis: Ik heb de indruk dat… Per streek varieert het dialectwoord wel enigszins. Logisch zou kunnen zijn dat het uit het Engels (I think) werd verbasterd.
Voorbeeld: “Tiempmie daj nie genoeg gesloapn et, hé. Jen oogn zitn dubbel dikte en ‘t angn zoveel waln oender daj ne kasteelheer zoe kun’ zyn.”
>>TABBOARD
Betekenis: Slaapkleed voor mannen. Niet in het Engels uit te spreken dus, al lijkt het anders wel op een stuk van een klavier…
Voorbeeld: “Kiekt noa dendeen mè zyne board, ze slunse up z’n oofd en zyne tabboard an. Je mag ton verzekers sebiets no zen bedje, zi! Wuk zeg je, ne strijder? Wuk is dat ton?”
>>TRUNTE(MARUNTE)
Betekenis: Huilebalk
Voorbeeld: “Mo gow wi, stoa mo zjire rechte vint, ‘k én je mè moeite get. Ge ligt ier te kroenkeln in de baccaré lik of daj goat doodgoan. Stoa rechte en zy ne vint, trunte!”
>>TRIENEMOEJE
Betekenis: Bemoeizieke vrouw
Voorbeeld: “Ej, trienemoeje, zal ‘t e bitje goan, joat?! ‘k En ik joe meninge nie gevroagd! Ak ik e gebloemd toafelkljid wiln andoen voe te goan werkn, ton doek ik dadde!”
>>TOESPELLE
Betekenis: Sluitspeld.
Voorbeeld: “Zeg Francky, ge meugt ton e kji mè jen oar goan wi. Ne frou-frou is schone, mo j’angt continu in jen oogn. En ‘t zyn pertank zukke schoan oogn! At nog veel langer komt goaj der ogauwe e toespelle meugn insteekn.”
>>TSJEENTSJEWOARJE
Betekenis: God zegene je en beware je. Ritueel dat ouders vaak nog met hun kinderen uitvoeren net voor het slapen gaan. Daarbij geeft vader of moeder met de duim een kruisje op het voorhoofd van hun kind.
Voorbeeld: “Tsjeentsjewoarje, Lucas. En nie mi lign leezn é! Je lucht direct uut é! En nie olle stappe no beneen komn omdaj zogezeid noa ‘t wc moet é! En nie lign roepn noa je zuster, ze moe zie wok sloapn! En nie up je gsm zitn kiekn!”
>>TEFEITE
Betekenis: Straks. Kan zowel letterlijk als figuurlijk gebruikt worden. Figuurlijk in de zin van ‘Straks zal je nog… als je zo doorgaat.”
Voorbeeld: “Jeja pa, ‘k goan ton tefeite me lucht uutdoen, ‘k moete juste nog e berichtje werezendn noa Chelsey en Xiandra. Voe te zegn dak under geirn zien é pa.”
>> TOPPEIRE
Betekenis: Oplawaai
Voorbeeld: “Delfine was zo dul da ze den eerstn pries nie gewoen’n ad, da ze d’organizoasje e toppeire up under weezn gegeven ed. Mo wel mo juste verbaal é.”
>>TIELIJK
Betekenis: Vroeg, ruim op tijd.
Voorbeeld: “Webredacteur zyn, da’s nog nie olles wi. Da’s ploegwerk é. Ofwel toet ‘s aovns loate travakn, ofwel van ‘s uchtns tielijk ol bezig zyn. Da kruupt in de kljirn! Ne mens zoed ol e kir e geweune weke wiln voe te recupereern, zoej’t geloovn!”
>>TALLORETERTER
Betekenis: Iemand die zijn voeten nogal schuin op de trappers van zijn fietspedalen zet.
Voorbeeld: “Tiempmie daj wok nooit ne grote coureur goa wordn é, lik of daj gie ne talloreterter zyd!”
>>TEGOARE/TOPE
Betekenis: Samen
Voorbeeld: “Keppe, we zyn wieder nu ol 35 joar tegoare, zoe’me ki nie goan eetn?” “Awel ja, ‘t is goed, we goan e ki nie goan eetn.”
*DISCLAIMER: De kans bestaat dat er ook streekgenoten zijn die het woord ‘mezinke’ niet kennen. Het gaat hier om een uitroep van lichte, positieve verbazing. In stripverhalen zou men al snel gewag maken van ‘warempel!’ in dit geval, of zelfs ‘nou breekt mijn klomp!’ ‘Mezinke!’ zeg je wanneer je plots iets opmerkt, waarover je al eerder je bedenkingen had gemaakt en waarvan nu blijkt dat het wel degelijk – tegen sommigen hun verwachtingen in – effectief zo is. “Goat-ie em nu woarlyk mè ze velo no Dardenn vertrokn zyn omdat-ie ‘t ontzag voe met den otto no de naftepoempe te ryn? Wacht, ‘k goan e kji kykn in ‘t kotje. Mezinke, ze velo is weg!”
In bepaalde regio’s van West-Vlaanderen heeft men het dan weer over ‘bezinke’ in plaats van ‘mezinke’. Hoe klein ons landje en hoe minuscuul onze provincie, dan nog blijft een dialect afhankelijk van streek tot streeks, soms zelfs van stad tot stad. Met deze rubriek willen we geenszins beweren alle wijsheid in pacht te hebben. Ken je een alternatief dialectwoord voor iets wat hier al aan bod kwam, laat het ons dan ook gerust weten via frederik.jaques@kw.be. Zo kwamen we intussen bijvoorbeeld al te weten dat aan de kust – zoals in Middelkerke – die uitroep van verwondering eerder klinkt als ‘me ziele (gods)’, wat ons mogelijk alweer een stapje dichter bij de oorsprong van het bizarre woord brengt!
(FJA)
Mezinke
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier