Vroeger reisde men om te leren, nu volstaat het om met de regelmaat van de klok eens naar KW.be te surfen. Naar de donderdagrubriek ‘Mezinke!’ bijvoorbeeld, die elke week één typisch West-Vlaams woord op je loslaat én er ook de nodige uitleg bij verschaft.
Deze bejaarde met strikje kreeg zijn kleindochter op bezoek in het rusthuis. Of wacht, neen, het is gewoon Hugh Hefner. Sorry!
Ow zekers! Voor we er goed en wel erg in hebben, zitten we ‘ommèddekji’ al aan de ‘O’. Een letter die op het vlak van dialectwoorden veel te bieden heeft. Zoals…
>>OLTEMETS
Betekenis: soms. Zowel in de betekenis van ‘af en toe’, als in het schuchter beleefde ‘toevallig’.
Voorbeeld: “Get oltemets ginne brieki bie joe, zeekre? ‘t Angt ier e frulje a me mouwe dak zoen wiln ofbrandn mo kgon percies men oarme nie boovn den oopn eird angn.”
>>(ELK) OVRANS
Betekenis: om beurten, beurtelings, elk op zijn toer
Voorbeeld: “Jommo, kiendjes, schwoane tope speeln é! Wen mo geld voe ene Wii Sport, ge moet er mor elk ovrans mee speeln.”
>>(TOP) OVER ENDE
Betekenis: overhoop, in een rommeltje.
Voorbeeld: “Jommo, kiendjes! Wuk ek gezeid! Elk ovrans dermee speeln en voe de reste mienen upgeplooide striek loatn lign up de livingtoafle! ‘t Ligt ier olwere top over ende, verdikke. Zyt e kir e bitje froai!”
>>OMMEDDEKJI
Betekenis: plotseling
Voorbeeld: “Mo ja, mama, wen widder nieverst angekomn wi. Mo ‘t was myne toer met de Wii en men imaginaire bowlingbolle is lik in je stoapeltje kleers gevloogn. We kun der écht niet aan dwoen!”
>>OEREJOAGERTJE
Betekenis: Vlinderdas, strikje.
Voorbeeld: “Ja, kiekt nu zeg! Goaj der up uut, joag? Ge stoa snellen-olf, mè je pitaleir an en jen oerejoagertje roend je nekke. Nu nog je lakeejne schoetjes met die scherpe puntn en ge zie hjil upgetuttematooid.”
>>OLVENÈÈS
Betekenis: Half afgewerkt (en er abrupt mee opgehouden).
Voorbeeld: “Joak, ‘k vien dak et verdiend en voer e ki e staptje in de weireld te zetn vanoavn. Me land is ommegespit, me struukn zyn gesnoeid, k zyn olljine nog nie greed met den allee te schildern. ‘t Ligt doa nu ol olvenèès, mo ja, morgn passeert wok ollier. En anders meugn de kaboetertjes der oltied an voortdoen.”
>>ORE
Betekenis: modder
Voorbeeld: “Patrick! Uut myne livink! En ge kom nie were bin’ vwo dat die slykschoen van je voetn zyn. En goa moa hjil noa buutn, z’ang vul met ore ol oendre! Woar ej gy ingezeetn, vint?!”
>>OEDEVANDOAGN
Betekenis: senioren
Voorbeeld: “Wit je woa dak ik tèn van komn? Van achter nen oto met oedevandoagn te zitn. Troage dat dedee rien!”
>>OEDEMANNUS
Betekenis: rusthuis.
Voorbeeld: “Oedevandoagn doen oltemets under oerejoagertje an in ‘t oedemannus. Surtoe up zun- en fjistdoagn, en Rolankn wok at frietn mè bouletn zyn. Mo Rolankn is ol oltied ne hjile menjir gewist. Je vrocht-ie vroeger by den bank.”
*DISCLAIMER: De kans bestaat dat er ook streekgenoten zijn die het woord ‘mezinke’ niet kennen. Het gaat hier om een uitroep van lichte, positieve verbazing. In stripverhalen zou men al snel gewag maken van ‘warempel!’ in dit geval, of zelfs ‘nou breekt mijn klomp!’ ‘Mezinke!’ zeg je wanneer je plots iets opmerkt, waarover je al eerder je bedenkingen had gemaakt en waarvan nu blijkt dat het wel degelijk – tegen sommigen hun verwachtingen in – effectief zo is. “Goat-ie em nu woarlyk mè ze velo no Dardenn vertrokn zyn omdat-ie ‘t ontzag voe met den otto no de naftepoempe te ryn? Wacht, ‘k goan e kji kykn in ‘t kotje. Mezinke, ze velo is weg!”
In bepaalde regio’s van West-Vlaanderen heeft men het dan weer over ‘bezinke’ in plaats van ‘mezinke’. Hoe klein ons landje en hoe minuscuul onze provincie, dan nog blijft een dialect afhankelijk van streek tot streeks, soms zelfs van stad tot stad. Met deze rubriek willen we geenszins beweren alle wijsheid in pacht te hebben. Ken je een alternatief dialectwoord voor iets wat hier al aan bod kwam, laat het ons dan ook gerust weten via frederik.jaques@kw.be. Zo kwamen we intussen bijvoorbeeld al te weten dat aan de kust – zoals in Middelkerke – die uitroep van verwondering eerder klinkt als ‘me ziele (gods)’, wat ons mogelijk alweer een stapje dichter bij de oorsprong van het bizarre woord brengt!
(FJA)
Mezinke
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier