Vroeger reisde men om te leren, nu volstaat het om met de regelmaat van de klok eens naar KW.be te surfen. Naar de donderdagrubriek ‘Mezinke!’ bijvoorbeeld, die elke week één typisch West-Vlaams woord op je loslaat én er ook de nodige uitleg bij verschaft.
Halfweg het alfabet zijn we intussen en ook net aan de letter M, die met de naam van de rubriek op zich al ruimschoots aan bod is gekomen. Maar mezinke – of meziere, of meziele gods… – er zijn er nog wel een paar te bedenken, van die leuke dialectwoorden die met de letter M beginnen.
>>MARBELS
Betekenis: letterlijk ‘knikkers’. En meer bepaald de gewone kleine formaten, want voor de dubbel zo grote knikkers is er dan weer het woord ‘bollekette’. ‘Marbels’ kan ook in een figuurlijke betekenis gebruikt worden zoals in de uitdrukking ‘doar ek em serieus by ze marbels’, wat zoveel wil zeggen als ‘daar heb ik hem flink bij zijn pietje’. Het werkwoord ‘knikkeren’ vertaal je trouwens gewoon door ‘marbeln’. Het woord gaat trouwens terug op de marmerachtige structuur van de substantie in de knikkers, zo liet een lezer ons weten.
Voorbeeld: “‘k Zitn thuus met e gebrookn knieschyve van gistern uut te sleiern over de marbels van Xyriano. ‘k Loage direct up me tembers.”
Synoniemen: ‘marbeln’ wordt elders in de provincie ook wel ‘stekn’ of ‘maain’ genoemd.
>>METJE
Betekenis: grootmoeder, meter. Het woord wordt ook gebruikt in de weinig respectvolle uitdrukking ‘me metje kan da nog beter’, of een variant daarop. Het mannelijke equivalent van ‘metje’ is simpelweg ‘petje’. En die heeft dan weer een leuke uitdrukking voor iemand met een gebit als een vervallen kerkhof: ‘petje greptand’.
Voorbeeld: “Moej nu ne ki ne gwoen weetn? Gistern wildek me metje goan bezoekn in ‘t bus en ‘t lag doa ne wolf in eur bedde!”
>>MUUKRE
Betekenis: achterbakse binnenvetter.
Voorbeeld: “Kzyn der gin bitje an, an hjil diene joengne. Da zit doa, da zegt verre niet mo da peist er verzekers wel t zyne van en doet achter je rugge ogliek ze gedacht. Ik noemn da ne muukre!”
>>MOHOW!
Betekenis: kreet van verbazing of ontgoocheling.
Voorbeeld: “Mohow pa! ‘t Is wél schoon were genoeg voe vandoage no Plopsaland te goan! G’had beloofd! Mohow! (*gooit zich huilend op de grond*)”
*DISCLAIMER: De kans bestaat dat er ook streekgenoten zijn die het woord ‘mezinke’ niet kennen. Het gaat hier om een uitroep van lichte, positieve verbazing. In stripverhalen zou men al snel gewag maken van ‘warempel!’ in dit geval, of zelfs ‘nou breekt mijn klomp!’ ‘Mezinke!’ zeg je wanneer je plots iets opmerkt, waarover je al eerder je bedenkingen had gemaakt en waarvan nu blijkt dat het wel degelijk – tegen sommigen hun verwachtingen in – effectief zo is. “Goat-ie em nu woarlyk mè ze velo no Dardenn vertrokn zyn omdat-ie ‘t ontzag voe met den otto no de naftepoempe te ryn? Wacht, ‘k goan e kji kykn in ‘t kotje. Mezinke, ze velo is weg!”
In bepaalde regio’s van West-Vlaanderen heeft men het dan weer over ‘bezinke’ in plaats van ‘mezinke’. Hoe klein ons landje en hoe minuscuul onze provincie, dan nog blijft een dialect afhankelijk van streek tot streeks, soms zelfs van stad tot stad. Met deze rubriek willen we geenszins beweren alle wijsheid in pacht te hebben. Ken je een alternatief dialectwoord voor iets wat hier al aan bod kwam, laat het ons dan ook gerust weten via frederik.jaques@kw.be. Zo kwamen we intussen bijvoorbeeld al te weten dat aan de kust – zoals in Middelkerke – die uitroep van verwondering eerder klinkt als ‘me ziele (gods)’, wat ons mogelijk alweer een stapje dichter bij de oorsprong van het bizarre woord brengt!
(FJA)
Mezinke
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier