Luc (79) was erbij: paracommando hielp honderden gegijzelden bevrijden in Congo in 1964

Als jonge paracommando beleefde Luc Callens uit Moorsele een onwaarschijnlijk verhaal waar hij lange tijd niet over kon spreken. Zijn compagnie redde in 1964 honderden mensen die gegijzeld werden door Congolese rebellen, van een gewisse dood. Operaties Rode en Zwarte draak verliepen in het uiterste geheim. Het was de enige geparachuteerde humanitaire interventie ooit door Belgische para’s uitgevoerd.

Gedurende meer dan 35 jaar kon hij er amper over spreken. Zelfs zijn naasten wisten niet welk drama Luc Callens in november 1964 had beleefd. Als korporaal-milicien bij het Eerste Para in Diest nam hij deel aan operaties Zwarte Draak en Rode Draak.

Deze reddingsoperaties hadden tot doel om duizenden mensen die gegijzeld werden door Congolese Simba-rebellen, van een gewisse dood te redden. Om te slagen diende de missie in het uiterste geheim en heel snel te verlopen. Luc (79) doet zijn verhaal op donderdagavond 28 november in CC Guldenberg, precies 60 jaar na operatie Rode Draak in Stanleystad, het huidige Kisangani en operatie Zwarte Draak in Paulis, het huidige Isiro.

Woelig Congo

“Waarom precies ik ervoor koos om para te worden, weet ik niet echt”, start Luc zijn verhaal. “Wellicht om er zeker van te zijn dat ik me niet zou vervelen.” (lacht) “Mijn legerdienst begon op 2 januari 1964 en Ik wist wel dat para’s werden ingezet om bijvoorbeeld grenzen te bewaken. Maar in november was er meer aan de hand. We werden allemaal voor het weekend naar huis gestuurd, en kregen te horen dat we op maandagmorgen fit in de kazerne verwacht werden. Ik had een voorgevoel dat we naar Congo zouden gestuurd worden.”

Congo was in 1960 onafhankelijk geworden. Er waren nog heel wat Belgen aanwezig in de voormalige kolonie. Een zeer woelige periode, met heel wat opstanden zoals die van de Simba Rebellen die onder meer Stanleystad veroverden en daar heel wat blanken en niet Congolezen gijzelden. Ook heel wat Amerikanen. De Verenigde staten wilden de operatie enkel logistiek steunen, door vliegtuigen ter beschikking te stellen. De Belgische para’s moesten de bevrijding forceren.

Blanken als schild

“Daar wisten we helemaal niets van toen we op een miezerige novemberavond zogezegd op manoeuvres vertrokken”, vervolgt Luc. “Op woensdag 18 november stapten we het vliegtuig op, we wisten nog steeds niet waarheen. We kregen alleen een gesloten envelop. Die mochten we pas in de lucht openmaken, en daarin stond te lezen dat we ons geen zorgen hoefden te maken over onze familie. Wij zaten in het zevende van dertien vliegtuigen. De vliegtuigen voor ons hadden boven Stanleystad de para’s gedropt die de landingsbaan moesten veilig stellen.”

“49 mensen zijn daar voor onze ogen gestorven, dat vergeet je niet”

“Wij waren de eersten die van het vliegtuig rolden en wisten niet wat ons te wachten stond. We reden meteen door naar Stanleystad, waar de rebellen post hadden gevat in het Victoriahotel. Ze gebruikten de blanken als schild. Het was de bedoeling van de rebellen om alle gegijzelden te doden. Snelheid van uitvoering was dan ook uiterst belangrijk, iedere seconde telde. Maar toch richtten ze een bloedbad aan, 49 mensen zijn daar voor onze ogen gestorven. Dat vergeet je nooit meer”

Uitzonderlijk verhaal

Het bleek ook heel moeilijk om er achteraf over te vertellen. In die tijd kregen de soldaten geen psychische begeleiding na een traumatisch gebeuren van die orde. Zelfs echtgenote Annie wist niet alle details. Die kwamen pas naar boven toen Luc in 2012 toevallig een andere ex-para tegen het lijf liep in Moorsele: Lothair Vanoverbeke. Tegen Lothair kon Luc wel alles vertellen. “Ik overtuigde Luc om het verhaal van de Rode Draak en de Zwarte Draak te vertellen”, aldus Lothair.

“Hij deed zijn verhaal voor het eerst in 2011 voor een zaal oud kolonialen, later dat jaar was hij ook te gast op een reünie van ‘de vriendenkring van de overledenen van de opstand van 1964’. En nu donderdag, 60 jaar na datum, dus in Wevelgem. Ik geef de inleiding, waarbij ik de Congocrisis tussen 1960 en 1964 beschrijf. Daarna is het aan Luc die zijn verhaal van de operatie zal doen. Het is een uitzonderlijk verhaal, de grootste landingsoperatie uit de annalen van de Belgische para-commando’s.”