Oekraïense kinderen met posttraumatische stress door oorlog krijgen kunsttherapie in Brugge

De Oekraïense kinderstudio Kryla in de Brug in Brugge telt inmiddels twee klasjes. “Kinderen met gedragsstoornissen en posttraumatische stress door de oorlog krijgen er kunsttherapie”, zegt coördinator Svitlana Musina. Tet-A-Tet, de theaterstudio voor kinderen, bereidt een tweede voorstelling voor juni voor.

De Oekraïense kinderstudio Kryla is een initiatief voor vluchtelingenkinderen in Brugge, dat werd opgericht in september 2022. Uitgangspunt is een goede ontwikkeling van de kinderen, zowel op het gebied van taal, cultuur als creativiteit.

Coördinator Svitlana Musina legt uit: “Kryla is het Oekraïense woord voor ‘vleugels’. We hebben die naam gekozen omdat we de kinderen kansen en ruimte willen geven zoals kleine vogeltjes hun vleugels kunnen spreiden om uit te vliegen. We noemen het ‘kinderstudio’ en niet ‘school’ omdat ‘school’ nogal streng klinkt en omdat we ook andere, veel ruimere, ondersteuning bieden”.

Kunsttherapie

“Het is belangrijk om te vermelden dat Svitlana Lebiga, de voorzitter van het Oekraïens Cultureel Centrum in België, al in het voorjaar van 2022 begon met kunsttherapie voor vluchtelingenkinderen in Brugge. Na enkele maanden kreeg ze het echter erg druk met de voorbereidingen en de organisatie van de Oekraïense Kunstweek in Brugge, dat begin oktober plaatsvond.”

“Toen lagen de lessen een tijd stil en vanuit de ouders kwam de vraag om dit toch verder te zetten, en dat de kinderen tegelijk ook taal- en andere ondersteuning konden krijgen. Zo kwamen we op het idee om Kryla te starten. Om leraren te werven deed ik een oproep via de sociale media voor Oekraïners met een pedagogische en psychologische opleiding, waarop er zich al gauw vier leraren aandienden.”

“We gingen ook samen met ‘Huis van de Mens’ en de ontmoetingsplek ‘De Brug’ rond de tafel zitten om te brainstormen en om na te gaan wat er zoal mogelijk was, en op 24 september 2022 is Kryla dan officieel van start gegaan, als feitelijke vereniging. Eén logo is gemaakt door een grafische ontwerper in Kharkiv in Oekraïne, de andere met de letter ‘K’ door een zestienjarig Oekraïens meisje in Brugge”.

Twee uren

“Elke week gaan de kinderen twee uren naar de klas, om te leren over de Oekraïense taal en cultuur, om te tekenen of te schilderen (kunsttherapie), of om andere activiteiten te doen onder begeleiding van Oekraïense leraren, allemaal vrijwilligers. Alle lessen zijn gratis.”

“De kinderen zijn nu in twee klassen verdeeld, één van 4-7 jaar en één van 8-12 jaar. In elke groep werken twee vrijwilligers met onderwijservaring in Oekraïne. Nu er de laatste tijd meer kinderen bijgekomen zijn, ontstaat het idee om er drie klassen van te maken”, aldus Svitlana Musina.

Stress

“Er zijn kinderen met gedragsstoornissen en er zijn er die lijden aan posttraumatische stress door de oorlog in ons land. Vanwege de moeilijkheden die daaruit voortvloeien, helpt Kryla die kinderen ook door middel van kunsttherapie en met de steun en begeleiding van een lerares die psychologe is. We denken er nu aan om om een extra klas te voorzien voor de allerkleinsten en voor kinderen met gedragsproblemen, met de hulp van onze psychologe.”

“Soms worden er gedichten of sprookjes aan de kinderen voorgelezen. Zo werden er begin maart, ter gelegenheid van zijn verjaardag op 9 maart, gedichten voorgedragen van de negentiende-eeuwse dichter en schrijver Taras Svechchenko. Zijn literaire erfgoed wordt beschouwd als de basis van de moderne Oekraïense literatuur en, voor een groot deel, van de moderne Oekraïense taal. Kryla biedt de kinderen dus een combinatie van pedagogie en creativiteit.”

Taal

Voor Svitlana Musina is de Oekraïense taal erg belangrijk: “Veel kinderen, vooral in het noorden, oosten en zuiden van Oekraïne, werden opgevoed in de Russische taal en spreken of verstaan nauwelijks Oekraïens. Door andere kinderen te ontmoeten en les te krijgen en spelletjes te spelen in de Oekraïense taal, helpt het om hun moedertaal te ontwikkelen en te verbeteren. We hebben nu een kleine bibliotheek met literatuur en boeken over Oekraïense sprookjes die we later geleidelijk zullen uitbreiden. De taal en onze cultuur staan centraal”.

Eén van de ouders is Oksana, een Oekraïense vrouw die al meer dan twintig jaar in België woont en getrouwd is met een Belgische man: “Kryla is echt geweldig, een initiatief dat heel erg nuttig is. Mijn dochter die nu twaalf jaar is gaat elke week en zij is zeer enthousiast. Ondanks het feit dat ze huiswerk voor school heeft, wil ze absoluut elke week naar Kryla komen, vooral om de Oekraïense taal te leren. Thuis spreken we Nederlands en Russisch.”

“Vroeger was zij niet zo geïnteresseerd in het leren van Oekraïens omdat ze hier geboren is en dus voornamelijk Nederlands spreekt. Door elke week naar Kryla te gaan, voelt ze zich meer Oekraïens en naast de taal leert ze veel bij over allerhande thema’s, waar ze dan regelmatig thuis na de lessen over vertelt. Omdat ze de Oekraïense taal nog niet echt onder de knie heeft, leest ze nu kinderboeken in het Oekraïens. Ze vindt de lessen erg interessant en wil geen enkele les missen”.

Gastvertellers

Van tijd tot tijd wordt een gastverteller uitgenodigd. Zo kwam de 85-jarige Maria Kostroba naar Kryla voor een lezing voor de kinderen en hun ouders. Alle aanwezigen luisterden heel aandachtig. Mevrouw Kostroba heeft 44 jaar gewerkt als lerares in traditionele taal en literatuur aan de school van Dobrotív in de regio Ivano-Frankivsk. Ze sprak levendig over het belang van de Oekraïense familie en de oude, originele Oekraïense tradities, en deelde haar licht en haar liefde voor Oekraïne met de toehoorders.

Svitlana Musina benadrukt dat Kryla ook een belangrijke ontmoetingsplaats is voor de ouders, om elkaar wekelijks te zien: “Ouders praten met elkaar, wisselen informatie uit, bieden elkaar hulp, en terwijl de kinderen in de klas zijn, gaan sommigen ook samen boodschappen doen op de wekelijkse markt op het nabijgelegen ‘t Zand. Kryla heeft ook een oudercomité, voor feedback van en voor de ouders. Er is een goede wisselwerking.”

Theaterstudio

Tet-A-Tet is een ander initiatief, een onderdeel van Kryla, een theaterstudio voor kinderen, voor de ontwikkeling van hun talenten, ter ondersteuning van hun gevoel van eigenwaarde en voor de ontwikkeling van de creativiteit. “Tet-A-Tet is opgericht door dezelfde vrijwilligers. Daarvoor komen de kinderen in de namiddag bij elkaar onder leiding van Albina die regisseur was in Oekraïne, en een tweede leerkracht Katerina. Tot nu toe werd er al één voorstelling gegeven aan de ouders met Kerstmis, en de volgende staat gepland op het einde van het schooljaar, eind juni”, aldus Svitlana Musina.

“We zijn ‘Huis van de Mens’ en ‘De Brug’ enorm dankbaar voor het onderdak bieden aan ons initiatief, het beschikbaar stellen van materialen en de financiële ondersteuning. Ook een speciaal woord van dank aan Francis Moeykens uit Brugge voor al zijn hulp. ‘Huis van de Mens’ is een humanistische organisatie, een levensbeschouwing gericht op vrij denken, zingeving en menselijke waardigheid. Mensenrechten zijn het referentiekader, geloof in de mensheid staat centraal. Dankzij ‘Huis van de Mens’ en ontmoetingsplek ‘De Brug’ kan Kryla onze Oekraïense kinderen een warme thuis en een gezellige ontmoetingsplek bieden”, aldus de coördinator.