Het woonzorgcentrum De Vliedberg nabij de site van het AZ Sint-Jan – onderdeel van zorgvereniging Mintus – kampt al geruime tijd met een problematiek van legionella in het leidingwater. “We monitoren alles bijzonder goed en geen enkele bewoner vertoonde al symptomen van besmetting”, zegt Mintus-voorzitter Pablo Annys. “Het probleem kost ons wel bijzonder veel geld. Iedere twee maanden moeten we de speciale douchekoppen met legionellafilters vervangen.”
De eerste vaststellingen van legionella in het leidingwater van woon-zorgcentrum De Vliedberg, specifiek gericht op mensen met dementie, dateren van in het jaar 2012. Het woon-zorgcentrum nabij de site van het AZ Sint-Jan is opgetrokken in 2010 en was dus nog gloednieuw.
Constant monitoren
De aanwezigheid van legionella is dus al vele jaren bekend en wordt ook nauw opgevolgd door de leiding van het woon-zorgcentrum. Maar de problemen zijn ook vandaag, in 2021, nog steeds niet van de baan; zo vernemen we via een bewoner van een van de serviceflats die bij het woon-zorgcentrum aansluiten. Een eerste praktisch gevolg van die vaststellingen was het loskoppelen van de douchekoppen en keukenkranen met sproeikop.
Legionella, een bacterie die kweekt in stilstaand en lauwwarm water tussen 35 en 46 graden, kan immers gevaarlijk zijn voor de mens bij ‘verneveling’, dus zoals in douches, stoombaden en jacuzzi’s. “Ik wil benadrukken dat wij steeds alles heel goed zijn blijven monitoren. Telkens er te hoge waarden in het leidingwater worden gemeten, worden de bewoners en hun eerste contactpersoon buiten het woon-zorgcentrum of serviceflat verwittigd”, stipt Mintus-voorzitter en schepen van Sociale Zaken Pablo Annys (Vooruit) aan. “Geen enkele bewoner toonde al symptomen van besmetting. We brengen ook steeds het Vlaamse Agentschap Zorg & Gezondheid op de hoogte, net als onze raad van bestuur.”
Frank Debaere, Adviseur Seniorenzorg bij Mintus en voorheen ook nog kabinetschef van Dirk De fauw toen die OCMW-voorzitter was, kent het dossier bijzonder goed. “Op jaarlijkse basis worden er in onze hoog risico inrichtingen, zoals dus onze zeven woon-zorgcentra en vijf complexen met serviceflats, een aantal stalen genomen en getest op de aanwezigheid van legionella”, zegt de man. “Het resultaat van een staalname wordt uitgedrukt in KVE/L (kolonie vormende eenheden per liter, red.) en is pas beschikbaar na 12 à 14 kalenderdagen na de staalname omdat zo’n legionellastaal moet kunnen kweken. Die stalen worden genomen op aerosolvormende tappunten zoals een douche, een wastafelkraan of een keukenkraan met sproeikop. Zonder al te technisch te willen worden: er zijn drie soorten legionella pneumophila, namelijk type 1, type 2 en de legionella non pneumophila. Dat laatste type heeft de laagste besmettingsgraad en het is daarmee dat we hier te maken hebben.”
Spoelprogramma
Mintus nam in 2016 een gespecialiseerde firma onder de arm die een waterbehandelingsinstallatie plaatse en een uitgebreid ‘spoelprogramma’ voor de leidingen uitwerkte. Daarbij werd gebruik gemaakt van ‘koper zilver ionisatie’ in de waterleidingen. “We dachten dat we het probleem daarmee onder controle hadden, maar de legionella bleef terug komen en in juni 2020 hebben we de samenwerking met die firma stop gezet”, gaat Debaere verder. “Daarna zijn we in zee gegaan met een nieuwe firma en, hoewel alle problemen nog niet van de baan zijn en we zullen moeten blijven monitoren, lijken de resultaten toch beter. Hoe gevaarlijke legionella precies is? Wel, net zoals bij het coronavirus is het gevaarlijker bij oudere, verzwakte personen. We moeten dus in de ouderenzorg heel erg voorzichtig zijn.”
Symptomen die kunnen optreden bij een legionellabesmetting zijn hoofd- en spierpijn, kortademigheid, koorts tot een opstekende longontsteking. “Ik wil er toch ook op wijzen dat wij bijzonder veel geld investeren in het monitoren en beheersen van dit probleem. Hoewel veel van de bewoners geen douche gebruiken, gezien ze met assistentie van de zorgverstrekkers gewassen worden, willen we het comfort van een douche – zeker ook voor de mensen in de serviceflats – niet ontnemen en daarom installeerden we overal speciale douchekoppen met een legionellafilter in”, geeft Pablo Annys nog mee. “Die moeten we echter om de twee maanden vervangen…”
Structureel probleem
Volgens onze bron zou er een structureel probleem, met name bij het optrekken van de nieuwbouw, aan de basis van het probleem liggen. De leidingen voor warm en koud water zouden te dicht bij elkaar liggen waardoor het koud water niet fris genoeg blijft en zo een kweekvijver wordt voor legionella. “Daar hebben wij geen weet van; nog geen enkele deskundige of adviseur heeft er ons op gewezen dat het probleem daar zou liggen”, stelt Pablo Annys.
“Het lijkt ons te gaan om een combinatie van factoren; waarbij het vooral belangrijk is te monitoren dat het water in de leidingen niet te lang stil staat. En dat blijkt nu net vaak het geval bij douches die zelden gebruikt worden. Sowieso blijven we het probleem goed opvolgen en zullen we er transparant over communiceren naar alle betrokkenen.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
