De garnaalkrokettensaga is nog niet afgesloten. Na de erkenning van de Oostendse garnaalkroket kwam er heel wat kritiek uit enkele Westkustgemeentes. Volgens Willy Deschildre (69), voorzitter van de Vlaamse Streekproducenten, is er geen reden tot jaloezie. “De Oostendse garnaalkroketten zijn niet per sé beter, maar het gaat om het eergevoel”, klinkt het. “Andere kustgemeenten kunnen gerust een aanvraag indienen.”
Dat enkel Oostende met de pluimen van deze delicatesse gaat lopen, viel niet in goede aarde bij onder andere Koksijde, Nieuwpoort en Zeebrugge, die ook een zekere reputatie hebben op het vlak van garnalen. Willy Deschildre, zelf Oostendenaar, merkt dat er veel misverstanden bestaan rond het fenomeen ‘streekproducten’. Willy is een autoriteit terzake: als slager liet hij verschillende van zijn bereidingen als streekproduct erkennen en na de sluiting van de winkel opende hij samen met zijn zoon Karel een streekproductenwinkel op de Oosteroever.
“Eerst en vooral weten veel mensen niet dat er drie soorten erkenningen bestaan. De meest laagdrempelige is die van de 100% West-Vlaamse Hoeve- en Streekproducten. Kort gezegd zijn daar de enige vereisten dat de grondstoffen indien mogelijk uit onze provincie komen en dat het product ambachtelijk en lokaal vervaardigd wordt”, aldus Willy. Momenteel dragen exact 564 producenten deze titel. Op het hoogste niveau vinden we de Europese labels als bescherming voor streekproducten. In onze provincie geniet hier bijvoorbeeld het rode runderras van. De criteria zijn behoorlijk streng, zo moeten de dieren in West-Vlaanderen geslacht worden én moesten ze 30 maanden oud zijn. Tussen die twee erkenningen zit het VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing), dat als enige de titel van Vlaams Streekproduct kan uitdelen. Over deze erkenning gaat het in dit verhaal. Om die te verkrijgen moet het product minstens 25 jaar bestaan, volgens de traditie in eigen streek én op basis van lokale grondstoffen bereid worden. Tot slot moet de bevolking het herkennen als een streekeigen product. Grootmoeders Koffie en de West-Vlaamse Lukken zijn hier voorbeelden van. Ook de grijze garnaal van onze kust zelf, de PURUS-garnaal, is trouwens al lang in het bezit van dit label. Van de 225 Vlaamse Streekproducten komen er 41 uit West-Vlaanderen. De garnaalkroket zorgde voor de twaalfde titel in Oostende.
Voorwaarden
Willy verduidelijkt dat het eerst en vooral aan de streek zelf is om zo’n aanvraag in te dienen. Hij geeft toe dat hij die voorzet heeft gegeven in Oostende. Maar om deze titel binnen te halen, moest de garnaalkroket aan heel wat criteria voldoen:
• De garnalen moeten door Oostendse vissers aangevoerd, aan boord gekookt in zeewater en onbehandeld verkocht worden aan restaurants of handelaars.
• De vulling moet minstens voor 33 procent uit de garnalen bestaan en de bisque moet gemaakt worden van de koppen.
• Restaurants zijn verplicht de kroketten te verkopen aan klanten die daarom vragen, om ze thuis te bereiden of in te vriezen.
• Bij een overvloed aan garnalen moeten de kroketten ingevroren worden, maar wanneer er te weinig aanvoer is, moeten restaurants het product van de kaart halen als ze geen voorraad meer hebben.
Trots en eergevoel
Om aan deze voorwaarden te voldoen, heeft Oostende heel veel inspanningen geleverd. “De horeca betaalt een meerprijs om de garnalen in die conditie te verkrijgen. De stad zelf investeerde stevig in de ‘trap’, waar de garnalen toekomen en meteen door een veearts gecontroleerd worden. Zo moeten ze de vismijn niet passeren, waar de garnalen bijna altijd behandeld worden om langer houdbaar te blijven”, verklaart hij. “De garnaalkroketten zijn natuurlijk heel lekker en onderscheiden zich van industrieel geproduceerde exemplaren. Maar je gaat mij niet horen zeggen dat ze sowieso beter zijn dan de ambachtelijke versies uit bijvoorbeeld Nieuwpoort of Zeebrugge. Maar het gaat over een bepaald eergevoel. Als Oostendenaren de moeite hebben gedaan om aan die zeer strenge kwaliteitsnormen en eisen te voldoen, verdienen zij het label.”
Willy begrijpt de commotie niet. “Een product moet drie commissies doorlopen voor het groen licht kan krijgen. Als andere kustgemeentes hun garnaalkroket willen laten erkennen, kunnen ze gerust een aanvraag indienen”, zegt Deschildre. Maar of die succesvol zal zijn? “Nieuwpoort maakt het meeste kans. De enige bedenking die ik mij maak, is dat hun garnalen altijd langs de vismijn passeren, waar ze bij mijn weten bepoederd worden. Ik heb al gehoord dat de burgemeester beweert dat dit niet het geval is. As ze dat kunnen bewijzen, komen ze volgens mij wel in aanmerking voor een erkenning. In Koksijde is de aanvoer van de paardenvissers gewoon te beperkt, waardoor de restaurants volgens mij niet kunnen garanderen dat ze altijd enkel lokale garnalen zullen gebruiken. Hun garnalen op zich vind ik wel een uitstekend product met een bijzondere traditie, die zou ik laten erkennen als Vlaams Streekproduct.”
Burgemeester Vanden Bussche van Koksijde: ”Iedereen voelt aan dat dit niet klopt”
Burgemeester van Koksijde Marc Vanden Bussche (Open VLD) is alvast niet opgezet met de feedback van Willy. “Dat is hier geen spekkenwinkel hé, dat moet allemaal een beetje serieus genomen worden. Als compensatie ons aanraden om onze garnalen te laten erkennen, is veel te kort door de bocht”, klinkt het. “Hij heeft mij trouwens gevraagd om eens af te spreken, we zullen dan eens horen wat hij te zeggen heeft. Maar iedereen voelt met de ellebogen aan dat er iets niet klopt aan het zaakje van Oostende.”
Ook in Zeebrugge zijn ze niet tevreden. “Zelf hebben wij al drie generaties een eigen garnaalbootje. Onze garnaalkroketten werden al meermaals uitgeroepen tot de beste van de kust. Toch zou ik dat label niet aanvragen voor de Zeebrugse garnaalkroketten, zoals Oostende dat heeft gedaan. Wij zijn van mening dat het een streekspecialiteit van de hele kust is. Spijtig dat Oostende het zo heeft aangepakt”, aldus Eli Vandersnickt van horecazaken ’t Werftje en de Ona by ’t Werftje.
Grote troef
Als het van Willy afhangt, zouden er veel meer regio’s moeten ijveren om hun streekproducten officieel te laten erkennen. “Er zit zoveel ‘Eerbaar Erfgoed’ in onze provincie, maar we zetten dat veel te weinig in de verf. Grote hotels pakken liever uit met cava en industriële producten aan het ontbijt dat met het kwalitatieve lekkers dat in hun eigen streek wordt vervaardigd. Dat is jammer, want toeristen onthouden dat. Eten is sowieso één van de zaken waar ze het meeste belang aan hechten. Kleinere etablissementen hechten wel weer meer belang aan lokale producten, dat maakt mij gelukkig.”
Aanvoer van verse garnalen is bedroevend laag
Net nu de kustgemeenten discussiëren over de erkenning van de garnaalkroket als streekproduct, is de aanvoer van verse garnalen bedroevend laag. In deze tijd van het jaar zijn er altijd minder garnalen, maar dit jaar nog minder dan anders. “Met deze mazoutprijzen brengt het niet veel op om op garnalen te vissen”, zegt de Oostendse reder Lorenzo Desmit.
De aanvoer van garnalen in de vismijn is héél beperkt. Woensdag was er enkel een kleine voorraad in de vismijn van Nieuwpoort, voor de veiling van vrijdag 11 maart stonden geen garnalen aangekondigd. Aan de Oostendse Vistrap kan je het kaviaar van de Noordzee wel kopen, maar de voorraad is klein en de prijzen hoog. Lorenzo Desmit is een van de reders die rechtstreeks verkoopt aan de Vistrap. Woensdag vroeg hij voor een kg dagverse garnalen 30 euro.
“De aanvoer van garnalen is anders ook minder in deze tijd van het jaar, maar dit jaar is het echt heel miniem”, vindt Lorenzo. “Het is nu twee jaar op rij dat we een heel lange winter hebben. Niet dat het zo’n strenge winter was, maar het blijft wel lang koud. Dat zou een verklaring kunnen zijn. De wind komt ook uit het zuidwesten, waar ze anders meer uit het noorden en noordoosten komt. Dan schijnt er meer zon in het water en is het klaarder. Daardoor zitten er mogelijk minder garnalen. Ach, wij zoeken altijd een verklaring hoor.”
Prijzen slaan pan uit
“Er zijn restaurants die garnaalkroketten van het menu schrappen, maar de echte zullen wel garnalen hebben hoor. Ze betalen ze natuurlijk wel duur”, zegt Lorenzo. “Het moet voor ons ook nog iets opbrengen om uit te varen. Met de weinige garnalen en de hoge mazoutprijzen is het niet altijd de moeite om uit te varen. Met die oorlog in Oekraïne slaan alle prijzen de pan uit. Echt benauwelijk! Als het zo blijft, zullen er veel kustvaarders aan de kant blijven. Het zal toch wat moeten beteren.”
(Hannes Hosten)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
