EMPOWERCARE: gezondheidsadvies op maat

West-Vlaanderen is meer Europees dan je zou denken. In deze reeks tonen toekomstige journalisten waar je hier Europa kan vinden.

Onze samenleving vergrijst en ouderen willen ook actief deelnemen aan het maatschappelijke leven. Via EMPOWERCARE, een technologisch en sociaal innovatieproject, kunnen ouderen zorg en ondersteuning krijgen. Het project wil hen minder kwetsbaar maken en zo hun integratie in de maatschappij versterken.

Te veel ouderen leven in een woon- en zorgcentrum en dat kost niet alleen henzelf maar ook de gemeenschap handenvol geld. Met het door Europa gesubsidieerde project EMPOWERCARE spelen woonzorgcentra zoals Zorggroep H. Hart in Kortrijk in op noden van oudere mensen, zoals de wens om zo lang mogelijk zelfstandig te leven en te wonen. Dankzij innovatieve technologie en de hulp en steun van familie is dat ook mogelijk.

Europa als ondersteuner van kwalitatieve ouderenzorg

De Europese Commissie heeft zes prioriteiten vooropgesteld die tegen 2024 gerealiseerd moeten zijn. Een daarvan is de Europese levenswijze bevorderen en een samenleving creëren waarin mensen de best mogelijke zorgen krijgen om zo gezond mogelijk te blijven. Maar daarvoor moet onder andere het probleem van de vergrijzing en vaak bijhorende afhankelijkheid en eenzaamheid van ouderen aangepakt worden. “Onze taak is om overheden te sensibiliseren. Wij willen praten met politici en hen bewust maken van de nood aan persoonsgerichte ouderenzorg. Maar dat begint eerst op lokaal en gemeentelijk niveau”, verklaart Philippe Vanderghote, projectleider van EMPOWERCARE. Europarlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit) kan zich vinden in die stelling: “Ouderenzorg is geen directe bevoegdheid van de Europese Unie. Als bevoegdheid blijft ouderenzorg meer iets voor de lidstaten of de regio’s. Je moet dit dus eerst op lokaal niveau aanpakken. Maar Europa kan wel ondersteuning bieden via projecten zoals EMPOWERCARE.”

Zelfstandigheid staat centraal

Ons land kampt al jaren met vergrijzing. In Ieper bijvoorbeeld is 40 procent van de bevolking ouder dan 60 jaar. Daarnaast stijgt ook de levensverwachting waardoor meer mensen nood hebben aan zorg. Vanderghote weet waar het schoentje wringt: “Doordat wij kwetsbare ouderen in woon- en zorgcentra plaatsen, voelen wij ons niet meer verantwoordelijk voor de oudere generatie, dat is een grote fout.”

Vanderghote is een grote voorstander van thuiszorg voor ouderen. “Wij willen zoveel mogelijk mensen thuis laten wonen met gepaste ondersteuning, omdat dat financieel voordeliger is. Daarnaast kost het ook veel minder, zowel voor henzelf als voor de overheid”. Van Brempt vindt het alvast belangrijk om projecten die de focus leggen op ouderenzorg te ondersteunen: “Via de Europese sociale pijler en de verschillende fondsen probeert Europa soortgelijke projecten te ondersteunen. Daarbij zijn kwaliteit, toegankelijkheid, betaalbaarheid en innovatie erg belangrijk. Op al deze aspecten is het noodzakelijk dat Europa dit project financiert.”

EMPOWERCARE is een Interreg 2 Zeeën-project wat betekent dat diverse partners, verspreid over verschillende regio’s grenzend aan de Noordzee deelnemen. In dit geval gaat het om België, Nederlands, Verenigd Koninkrijk en Frankrijk, landen die alle kampen met vergrijzing en de daarbijbehorende ouderenzorg. Het project werd goedgekeurd voor een totaal van 7,2 miljoen euro, waarvan 4,3 miljoen Europese middelen en 2,9 miljoen investering door de projectpartners zelf.

Doordat wij iedereen in rusthuizen plaatsen voelen wij ons niet meer verantwoordelijk voor de oudere generatie

Technologie als troef

Bij EMPOWERCARE zorgt technologie ook voor een verbetering van de zorg van ouderen. Zorggroep H.Hart in Kortrijk is één van de projectpartners die haar persoonsgerichte dienstverlening optimaliseert door nieuwe technologieën in te zetten zodat bewoners en cliënten langer zelfstandig kunnen leven en wonen. EMPOWERCARE werkt ook samen met de universiteit van Brighton die nieuwe technologieën onderzoekt en ontwikkelt. In Vlaanderen is VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) een van de projectpartners die net hetzelfde doet.

Een van die technologieën is een koffer vol hulpmiddelen voor ouderen. Om aan de specifieke noden van ouderen te voldoen, hield het personeel eerst een bevraging naar welke technologieën de ouderen kunnen ondersteunen. Justine Asselman, projectverantwoordelijke bij H.Hart legt uit: “Na onze rondvraag ontwikkelden wij in een test- en ervaringslab een hulpmiddelenkoffer. Die zit vol met technologische en mechanische hulpmiddelen zoals een smartwatch of een telefoon met extra grote toetsen. Op die manier laten wij de ouderen kennismaken met het brede landschap van hulpmiddelen.” De hulpmiddelen worden ook eerst uitgetest bij ouderen, zoals Werner die verblijft in het woonzorgcentrum H.Hart. Zijn zicht is er de laatste jaren op verminderd, maar dankzij een speciaal vergrootglas kan hij nu beter lezen. “Ouderen die langer zelfstandig thuis willen wonen, moeten wij ondersteunen. Op die manier kunnen ze hun eigen zorg beheren. Dat verhoogt ook de levenskwaliteit”, vult Asselman aan.

Ook communicatie is een belangrijk aspect en dat beseft Vanderghote maar al te goed: “Wij testen hulpmiddelen uit die computergestuurd zijn zoals een smartwatch of sensoren. Met de smartwatch bijvoorbeeld kan de oudere in noodgeval via sensoren een alarm in werking stellen en zo iemand verwittigen. Je kan dat zien als een vorm van observatietechnologie of communicatie. Als iemand van de trap valt, ligt die persoon minimaal 4 à 5 uur op de grond. Op die manier raken de nieren geblokkeerd en is er kans op onderkoeling. Via technologie willen wij die dingen verhelpen door de ouderen te leren werken met de hulpmiddelen.”

“Project zo lang mogelijk in leven houden”

Voorlopig liggen er geen plannen op tafel voor een opvolger van het project dat afloopt in 2023. Maar dat betekent hopelijk niet het einde. Vanderghote: “Als een project op zijn einde loopt, is het niet de bedoeling dat het project een stille dood sterft. Dat was vroeger vaak zo met investeringsprojecten, maar eigenlijk moet je het project zo lang mogelijk in leven houden, ook zonder subsidies van Europa”.

Dus ook na maart 2023 blijft H.Hart inzetten op de ouderenzorg om zo hun persoonsgerichte dienstverlening te optimaliseren. Ook de samenwerking met verschillende partners zoals VITO blijft van kracht. “Innovatie en technologie blijven een vast onderdeel van de werkwijze van H.Hart”, aldus Asselman.

Deze reeks kwam tot stand in samenwerking met Howest en Europe Direct West-Vlaanderen.