Twintig kinderen, elke week opnieuw. Net geen drie, elke dag. Het aantal officiële aanmeldingen over kindermishandeling in West-Vlaanderen mag dan wel dalen, het waren er vorig jaar nog altijd meer dan 793, goed voor 1.082 betrokken kinderen. Vooral over de allerkleinsten zijn de zorgen bij hulpverleners het grootst.
“Wennen doet het nooit. En het gebeurt dat je je werk mee naar huis neemt. Als je ziet, hoort en leest hoe een baby in het ziekenhuis terechtkomt met een arm- of beenbreuk en gewoon weet dat het verhaal van de ouders niet kan kloppen.”
“Dan is dat… moeilijk, ja. Maar het moet onze drijfveer blijven om mensen te helpen. Om kinderen te helpen, maar ook om ouders die hulp nodig hebben, bij te staan.”
Aan het woord is Maarten Verherstraeten, directeur van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling in West-Vlaanderen. Hij staat sinds vijf jaar aan het hoofd van hét expertisecentrum voor kindermishandeling in onze provincie. Het is bij het Vertrouwenscentrum dat hulpverleners aankloppen als ze vermoeden dat een minderjarige in een onveilige thuissituatie opgroeit.
Lager dan vorig jaar
Voor het derde jaar op rij ligt het aantal nieuwe aanmeldingen bij het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling in West-Vlaanderen lager dan het jaar daarvoor. Toch blijft de tol hoog en het probleem groot, zo stelt Maarten Verherstraeten.
“Dat er opnieuw minder meldingen zijn van kindermishandeling, betekent niet automatisch dat het probleem minder voorkomt. Zo heeft de coronapandemie ervoor gezorgd dat kinderen soms lange periodes thuis moesten blijven: het is dan voor hulpverleners erg moeilijk om signalen van kindermishandeling te detecteren.”
Veel verborgen gevallen
In totaal kwamen er in 2021 exact 793 officiële meldingen over kindermishandeling binnen, goed voor 1.082 aangemelde kinderen. Elke week opnieuw zijn er met andere woorden twintig West-Vlaamse minderjarigen om wie een professionele hulpverlener zich zorgen maakt. Elke week twintig, dat zijn er net geen drie per dag.
Sterker nog: hier zit het aantal meldingen dat pakweg buren of familieleden via hulplijn 1712 doen, niet bij. Die Vlaamse hulplijn kreeg vorig jaar 5.833 unieke oproepen, een absoluut recordaantal en zelfs drie keer zoveel als bij de start van de hulplijn in 2012. Meer dan de helft van de oproepen daar gaat over geweld op minderjarigen.
“Als we alles optellen, komen we aan een totaal van ruim 2.000 unieke kinderen en jongeren over wie iemand zich in de loop van 2021 zorgen maakte”, aldus Maarten Verherstraeten.
Wennen doet het nooit als je hoort hoe een baby in het ziekenhuis terechtkomt
“Opnieuw moeten we dus vaststellen dat het totaalcijfer niet echt daalt. En sowieso weten we dat er nog een veelvoud verborgen blijft. Kunnen we inschatten hoe groot het probleem echt is? Ik durf daar niet naar gissen, neen. De situaties die effectief de hulpverlening bereiken, zijn eigenlijk maar het kleine topje van een grote ijsberg.”
Fysiek en emotioneel
Lichamelijke mishandeling of verwaarlozing is en blijft met 28 procent van alle dossiers de meest gemelde vorm van kindermishandeling in onze provincie. Bij iets meer dan 300 kinderen die via een hulpverlener bij het Vertrouwenscentrum terechtkwamen, was er sprake van een fysiek problematische situatie. Bij 270 kinderen, een kwart van de meldingen, ging het dan weer om emotionele mishandeling of verwaarlozing.
Denk aan fysiek en mentaal isoleren, verbaal kleineren, een gebrek aan genegenheid, aandacht of emotionele steun. Bij nog eens 193 kinderen werd mogelijk seksueel misbruik gemeld, al dan niet binnen het eigen gezin.
Zorgwekkender is wel dat het aandeel baby’s, peuters en kleuters groter wordt. In bijna 39 procent van de dossiers uit 2021 is er sprake van mogelijke mishandeling of verwaarlozing van een ongeboren kind of kind jonger dan zes jaar.
Een jaar eerder was dat nog 34 procent, in 2019 ging het in 30 procent van de nieuwe meldingen om een kind onder de zes. De lagereschoolkinderen waren vorig jaar goed voor 32 procent van alle meldingen, jongeren tussen 12 en 18 jaar voor 26 procent.
Jarenlang
“Wat we wel zien bij jongeren van pakweg 13, 14 jaar die bij ons terechtkomen, is dat hun verhaal niet enkel gaat over recente zaken”, zegt Maarten. “Het gaat meestal om een jarenlange geschiedenis, jaren terug in de tijd. De manier waarop er dan moet worden tussengekomen, is vaak ingrijpender.”
“Anderzijds: heel jonge kinderen zijn zo kwetsbaar dat meteen ingrijpen cruciaal is. Eerst veiligheid voor het kind, dan uitzoeken welk traject er met de ouders kan worden bewandeld.”
Cirkel van geweld
“Ik denk dat we realistisch moeten zijn: iets eenmaligs zien wij hier niet. Of toch niet vaak”, zegt Maarten Verherstraeten nog. “Wel gaat het doorgaans om zogenaamde multiproblem gezinnen. Een combinatie van factoren die voor moeilijkheden zorgen binnen een gezin: denk aan armoede, werkloosheid, verslavingsproblematieken, vaak ook trauma’s bij de ouders.”
“Het schrijnende is vaak dat die ouders vroeger zelf ook slachtoffer zijn geweest. Namen van kinderen van twintig, dertig jaar geleden duiken nu op als moeder of vader in nieuwe dossiers. Geloof me, dat is echt schrijnend.”
Toch willen Maarten en zijn team van het Vertrouwenscentrum zich niet neerleggen bij die vaak tragische, pijnlijke vicieuze cirkel. “De cirkel van geweld doorbreken, zo vroeg mogelijk. Door op tijd in beeld te komen in het leven van een kind én de ouders hopen we daarin te kunnen slagen. En gelukkig horen we die verhalen ook wel. Vaak zelfs. Een traject dat heel zwart begon met vertrouwen in de toekomst kunnen afronden, dat doet… Ja, dat doet deugd.”
Vragen over mishandeling, verwaarlozing of seksueel geweld? Bel naar 1712 of chat op nupraatikerover.be
(OV)
kinderen werden in 2021 genoemd in een melding over mishandeling
van de dossiers gaat over lichamelijke mishandeling of verwaarlozing
van de meldingen gaat over baby’s, peuters en kleuters
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
