Er klinkt gemor en gerammel van hongerige magen in het Penitentiair Complex Brugge. Door defecten aan en een gebrekkig onderhoud van de centrale keuken zijn de verse maaltijden er al zo’n drie jaar lang grotendeels vervangen door eerder beperkte diepvriesmaaltijden, door de gedetineerden zelf op cel op te warmen in een microgolfoven. “Nog maar eens een bewijs van het gebrek aan investeringen in het gevangeniswezen”, zucht syndicaal afgevaardigde Peter Millecam.
Dat er heel wat problemen zijn met en in onze gevangenissen kon je al uitgebreid lezen in onze krant van 1 april. We brengen er nu nog een frappant voorbeeld van en nemen je mee naar de centrale keuken van het Penitentiair Complex Brugge, de grootste en ‘jongste’ gevangenis van de provincie, gebouwd eind jaren 80 en in gebruik genomen begin jaren 90.
Verse maaltijden
“Net als in quasi elke gevangenis wordt hier normaal gezien ter plaatse gekookt met producten die in bulk toekomen en verwerkt worden tot verse maaltijden voor de gedetineerden”, vertelt Peter Millecam. De man is 25 jaar actief in het gevangeniswezen, werkt nu als hoofd penitentiair assistent in de vrouwenvleugel van de Brugse gevangenis en is syndicaal afgevaardigde voor het ACV.
“In de keuken zijn normaliter ook een 15 à 20 gedetineerden actief tegen een kleine vergoeding, onder begeleiding en toezicht van beambten. Maar dat is nu dus al een hele tijd niet meer het geval.”
Discussie
Wat is er aan de hand? Peter doet ons het opmerkelijke verhaal van een nieuwe keuken die in nauwelijks tien jaar tijd volledig in onbruik is geraakt. “Deze keuken werd in gebruik genomen in 2010. Die keuken omvatte koelcellen, gasovens, gasfornuizen, een stoomoven, frituurketels en alle andere nodige uitrusting.”
“Maar al direct bij ingebruikname kwamen allerlei mankementen aan het licht. Zo heeft de vetafscheider nooit goed gewerkt. Ook de gasvuren werkten niet naar behoren en zo waren er nog allerlei problemen”, vertelt Peter Millecam. “Zo ontstond er een grote en aanslepende discussie tussen de firma die de keuken leverde en installeerde en de Regie der Gebouwen, de dienst die verantwoordelijk is voor het beheer van de gebouwen van de Staat.”
“De Regie weet de problemen aan de leverancier die geen goed product had afgeleverd en de leverancier stak het op oneigenlijk gebruik van de keuken door het personeel en de gedetineerden. Heel die discussie had tot gevolg dat de keuken nooit officieel opgeleverd werd. En zo was er ook geen echte overeenkomst voor het onderhoud en het uitvoeren van herstellingswerken waar nodig.”
Oplapwerken
In de jaren die volgden, trokken het personeel en de gedetineerden zich uit de slag met de keuken die allerlei gebreken vertoonde, maar dat werd hoe langer hoe minder evident. De eigen technische dienst van de gevangenis voerde waar mogelijk wat oplapwerken uit aan de keuken, maar op den duur kon ook dat geen soelaas meer brengen.
“Op een bepaald moment moest zo goed als al het eten gestoomd worden omdat het enkel nog de stoomoven was die werkte”, weet Peter. “De problemen bleven maar aanhouden en toen de overheid dan toch een nieuwe keuken in het vooruitzicht stelde, werd beslist om de keuken grotendeels buiten gebruik te stellen.”
Diepvriesschotels
En zo ging de gevangenis in zee met een grote producent en leverancier van diepvriesproducten. Die zou dagelijks diepvriesschotels aanleveren, een bijzonder grote operatie als je weet dat er toch zo’n 800 personen in de gevangenis verblijven. “Dat zou dus tijdelijk zijn, maar die situatie duurt nu toch al zo’n drie jaar”, gaat Peter verder.
“We horen van gedetineerden en beambten dat ze met zo’n schoteltje hun honger niet kunnen stillen. (Een diepvriesmaaltijd zou aanvankelijk 400 gram bevatten maar zou later toch opgetrokken zijn naar 500 gram, red.). Er wordt ook geklaagd over het gebrek aan variëteit en het vaak ‘ondefinieerbaar’ zijn van de producten.”
“Dat is niet echt een verwijt naar die firma die het aanlevert, want voor het voorziene budget is ook niet zoveel mogelijk. Gedetineerden die wat geld hebben op hun gevangenisrekening kunnen zelf wat bijkomende voedingsproducten kopen in het winkeltje, maar dat is lang niet voor iedereen mogelijk.”
De meerkost bedraagt volgens ons zo’n 1.600 euro per dag, of bijna 12.000 euro per week. (Syndicaal afgevaardigde Peter Millecam)
“En dan had ik het nog niet over de enorme meerkost met dit systeem in vergelijking met een functionele keuken: die bedraagt volgens ons zo’n 1.600 euro per dag, of bijna 12.000 euro per week. Tot nu toe gaat het om een totale meerkost van ongeveer 1,5 miljoen euro. Het is toch logisch dat het in bulk aankopen en bereiden efficiënter is dan individuele porties aan te kopen.”
“En nog een probleem: doordat er geen keuken meer is waarin kan gewerkt worden, hebben we nog minder mogelijkheden voor de gedetineerden om te werken in de gevangenis. De hele situatie is nog maar eens een toonbeeld van gebrek aan investeringen in het gevangeniswezen.”
Frietjes en kroketjes
Kathleen Van De Vijver, woordvoerster van het gevangeniswezen, wenst toch enkele kanttekeningen te plaatsen bij het verhaal. Ze erkent dat er in grote mate gebruik gemaakt wordt van diepvriesmaaltijden maar stelt dat dit de voorbije jaren in de mate van het mogelijke wel gecombineerd werd met bereide gerechten uit de keuken.
“We zijn pas volledig overgeschakeld op die maaltijden sinds begin dit jaar, toen de keuken volledig werd afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe keuken. De frituurketel bijvoorbeeld is al die tijd blijven functioneren dus die maaltijden werden wekelijks gecombineerd met frietjes of kroketjes.”
“Over de variëteit kan ik zeggen dat er een cyclus is van 6 weken en er dus 42 verschillende menu’s zijn in die periode, voor vegetariërs evenwel iets minder. Maar we begrijpen dat het voor de gedetineerden zeker geen evidentie is om dagelijks kant- en klaarmaaltijden te moeten eten. En wat die meerkost betreft: de maaltijden kosten inderdaad iets meer dan de voorziene dagprijs, maar niet 1.600 euro per dag.”
Minister van Quickenborne: “Nog dit jaar nieuwe keuken ter waarde van 1 miljoen euro”
Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) erkent de problemen met de maaltijdverstrekking in de Brugse gevangenis, maar wijst erop dat er nog dit jaar een oplossing komt. “De erbarmelijke toestand van de keuken heb ik een jaar geleden met eigen ogen vastgesteld bij een werkbezoek aan de Brugse gevangenis”, zegt de justitieminister.
“Daarna heb ik bij de Regie der Gebouwen aangedrongen op een oplossing. Goed en gezond eten is immers belangrijk voor het mentaal en fysiek welzijn van gedetineerden en personeel. Intussen zijn de werken in januari van dit jaar begonnen (met de afbraak van de oude keuken, red.) en het is de ambitie van de Regie om binnen het jaar klaar te zijn met de nieuwe keuken. Het gaat om een investering van 1 miljoen euro.”
De minister stelt verder dat er in zijn ogen decennialang te weinig geïnvesteerd is in de gevangenissen. “Populair is het immers niet, maar wel noodzakelijk. De komende jaren trekt de Regie der Gebouwen 60 miljoen euro uit voor dit soort renovaties, bovenop de investeringen in nieuwe gevangenissen en totaalrenovaties. Zo is men in Brugge vorige maand gestart met de vervanging van versleten binnen- en buitendeuren en voor de vernieuwing van de douches is er ook budget voorzien”, stelt Van Quickenborne.
“Bij Justitie staan we in voor de onderhoudswerken in de gevangenissen. Het budget hiervoor hebben we sinds vorige jaar structureel met 8 miljoen euro verhoogd. Sinds november vorig jaar zijn we bezig met het upgraden en uitbreiden van de beveiligingscamera’s in Brugge. Die werken zijn bijna klaar.”
“Zoals bekend investeren we ook fors in nieuwe gevangenissen. Tegen 2024 komen er 15 detentiehuizen. Er komt extra personeel en begeleiding op maat van gedetineerden. Dat dit niet allemaal sneller uitgevoerd kan worden is voor mij ook soms frustrerend, maar de tanker is aan het keren. Het was overigens hartverwarmend om te zien toen ik met kerstdag opnieuw in Brugge op bezoek was hoe het personeel er in moeilijke omstandigheden toch alles aan gedaan had om een lekkere maaltijd te serveren voor de gedetineerden.” (PDV)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
