Terwijl de Poolse 1ste Pantserdivisie ’s morgens op 8 september in Tielt nog een ware stadsguerrilla voert – waarbij 24 Duitse en 8 Poolse soldaten sneuvelen – bevindt er zich in Ruiselede nog een lange Duitse colonne soldaten. De zenuwen staan gespannen. Vlakbij Poeke doden terugtrekkende Duitsers zeven burgers. In Zwevezele en Wingene moeten de Poolse strijdkrachten nauwelijks een schot lossen, maar in Ruiselede wachten antitankkanonnen en afweergeschut. Zij moeten de Duitse aftocht dekken en kunnen geen kant meer uit. In de verte klinken mitrailleurs en geschut van kanonnen.
De 1ste Poolse Pantserdivisie, onder leiding van generaal Stanislaw Maczek, verliest soldaten tijdens hevige gevechten in Ieper, Roeselare en Tielt. Dankzij Wingense verzetslui vernemen ze dat de Duitsers halsoverkop de vlucht nemen naar Aalter. De trip naar Zwevezele en Wingene wordt dus een makkie. Er wordt geen schot gelost. Op de Hillesteenweg omsingelen Poolse tanks wel een verloren gereden Duitse motard met sidecar. Beide militairen worden krijgsgevangen genomen. Langs de Markt van Zwevezele beleven de Poolse bevrijders – vooral de achterhoede – een heuse triomftocht. Iedereen loopt naar de gepantserde wagens, om de Polen toe te juichen. Soldaten nemen bloemen in ontvangst, er worden foto’s genomen. Vooral de Shermantanks trekken de aandacht. De kerkklokken laten van zich horen. Overal wappert de driekleur en kort daarna speelt de fanfare. Mensen zwaaien, roepen, dansen en springen. In één dol, uitzinnig moment wordt alle oorlogsleed weggelachen en weggejuicht.
Als ratten in de val
De Poolse voorhoede haast zich ondertussen naar Wingene en Ruiselede, om de vluchtende Duitsers niet de kans te geven zich te hergroeperen. In Wingene worden de Polen even warm en enthousiast onthaald door een uitzinnige menigte. Iedereen is dolblij, dat de gemeente gespaard is gebleven van inslaande obussen, mitrailleurs, vliegtuigbommen, gevechten en ontploffingen. De Poolse troepen splitsen zich in twee richtingen: langs de Beernemstraat en langs de Ruiseledesteenweg. Er wordt zo een omtrekkende beweging voorbereid, om de Duitse kolonne in Ruiselede te omsingelen. Voor ze het goed en wel beseffen, zitten de Duitsers als ratten in de val.
(Lees verder onder de foto)
Zowel in de Kasteelstraat als in de Aalterstraat staan lange rijen met honderden karren en paarden opgesteld – voornamelijk buitgemaakt in Frankrijk – om een uitweg naar Aalter te forceren. Vanaf dan is de chaos compleet.
Straten vol lijken
Inwoners worden brutaal uit hun huizen gejaagd, om als levend schild te dienen voor de naderende Poolse tanks. Hoeves worden geplunderd en in brand gestoken. Duitsers gooien handgranaten naar alles wat verdacht lijkt. De ene Duitse tegenaanval na de andere mislukt. De Poolse generaal Maczek laat daarop Typhoon-jachtvliegtuigen van de 131ste Poolse Wing de hele Duitse kolonne bestoken. Het resultaat is dramatisch: zowel de Kasteelstraat, maar vooral de Aalterstraat, verandert in één chaotisch slagveld. Honderden Duitsers sneuvelen, honderden paarden liggen dood in de straten, evenveel karren blijven als verwrongen puin achter. Na de aanval zijn er ook verschillende huizen met kogels doorzeefd. Zo’n 300 Duitsers geven zich daarop over. Wat blijft hangen, is de weeë geur van vuur, kruitdamp en bloed. ’s Avonds blaast een Pools commando een Duitse barricade op, om door te stoten naar de Markt van Ruiselede.
“Hongerige inwoners snijden stukken vlees uit dode paarden”
Een groep Duitsers met witte vlag geeft zich aan de kerk over, maar één soldaat gooit snel een handgranaat in de geschutskoepel van een Poolse pantserwagen. Eén Poolse soldaat sterft, een andere raakt zwaargewond. Daarop trekken de Polen zich even terug en nemen het centrum van Ruiselede onder vuur, wat voor nogal wat schade zorgt. Niet veel later breekt ook de laatste Duitse weerstand.
(Lees verder onder de foto)
Bloemen en peren
Uit voorzorg onderzoeken Poolse eenheden huis per huis naar ondergedoken Duitsers. Het duurt even voor de inwoners naar buiten durven te komen om de Poolse bevrijders toe te juichen. Een toenmalige getuige vertelt: “In volle euforie kussen we zowat alle soldaten. We hebben bloemen en peren mee om uit te delen. In ruil krijgen we chocolade, sigaretten en kaas. We zijn zot van vreugde.” Maar de sfeer is toch anders dan in Wingene. Hier liggen de centrumstraten bezaaid met lijken en puin. Enkele hongerige inwoners snijden stukken vlees uit dode paarden, om mee te nemen. Andere Ruiseledenaren zitten nog verborgen in kelders of schuilen in grachten. Ruiselede wordt bevrijd op 8 september, maar de euforie is van korte duur. Diezelfde dag schiet nazi-Duitsland zijn eerste V2-raketten richting Londen. Daarna wordt bevrijd Antwerpen bestookt en bombardeert de Luftwaffe Eindhoven. Het einde van de oorlog is dus nog lang niet in zicht.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
