Archipel, de Vlaamse architectuurvereniging, pleit voor de herbestemming van het oude Stedelijk Zwembad. Volgens hen is de stad blind voor de vele mogelijkheden van het gebouw. Ondertussen circuleert er een petitie om het zwembad te bewaren. “Met kleine ingrepen zijn hier tal van mogelijkheden.”
Vorige week kondigde de stad aan dat het oude Stedelijk Zwembad gesloopt zal worden. Althans, dat is wat de stad het liefste wil. Eind 2022 worden de gronden opnieuw eigendom van het Vlaams Gewest en moet er onderhandeld worden over de toekomst. “Het ligt inderdaad nog niet vast, maar het ziet er niet goed uit”, zucht Lode Maryssael, zakelijk coördinator van Archipel vzw.
De architectuurvereniging Archipel pleit al een hele poos voor een herbestemming van het gebouw. “Verrassend is dat het stadsbestuur voluit de kaart trekt van erfgoedwaarde, alsof de erfgoedwaarde van het zwembad van geen enkele tel zou zijn en die van de Gaanderijen en de rest van de site zou hypothekeren. Er zijn al veel symbooldossiers geweest in de strijd om het behoud van erfgoed, maar dit lijkt ons er toch ook een”, klinkt het.
Volgens Lode is stad Oostende blind voor de erfgoedwaarde van het gebouw. “Men denkt dat erfgoed iets is dat 100 jaar oud is. Maar erfgoed kan ook iets uit de jaren 1970 zijn, zoals het zwembad. Dit is een bijzonder gebouw, zeker in de stijl van het brutalisme. Bovendien is het nog maar 40 jaar oud. Zo’n gebouw kan zeker 100, 150 jaar mee gaan. Het getuigt van een wegwerpcultuur om het nu al af te schrijven en gewoon te slopen.”
Andere functie
“Een gebouw hoeft niet enkel de functie te hebben waarvoor het gebouwd is”, gaat hij verder. “Bij het tekenen van de plannen denkt een goede architect daar ook aan. Wat zal er gebeuren met het gebouw als het geen zwembad meer is? Met kleine ingrepen zijn hier tal van mogelijkheden. We hebben wat beelden gemaakt die een paar van die opties tonen: concerten, tentoonstellingen, sportevenementen, noem maar op. Er zijn bovendien tal van voorbeelden te vinden van succesvolle herbestemmingen.”
Archipel verspreidde een aantal jaar geleden al een petitie. Die circuleert nog steeds en werd ondertussen al zo’n 2.000 keer ondertekend. “Wij zijn een vzw en beslissen dan ook niet mee over wat er met het gebouw zal gebeuren. We zullen de zaak wel blijven aankaarten en onder de aandacht brengen. We zijn ook een samenwerking aangegaan met Docomomo en kijken naar het buitenland, waar verenigingen strijden voor het behoud van brutalistische gebouwen. Zij hebben een grote achterban en veel bereik.”
Docomomo
Docomomo staat voor Documentation and Conservation of buildings, sites and neighbourhoods of the Modern Movement . Het is een internationale non-profitorganisatie, die zich inzet voor het behoud van modernistische gebouwen. “Na de opening van het nieuw zwembad is de volgende stap voor het stadsbestuur het slopen. Dit lag in de lijn van de verwachting”, zegt Marc Dubois, voorzitter van Docomomo. “Waarom kan de structuur niet worden ingezet als overdekte publieke ruimte met een beschutting tegen regen en wind?”
“Slopen is ook een vorm van ecologisch belasting. Hergebruik op een of andere wijze is beter dan een dure afbraak. De obsessie om terug te keren naar de jaren 50, met een groot grasveld, is een misplaatste nostalgie. Het zwembad staat toch niet in de weg van de Koninklijke Gaanderijen? Het geld nodig voor een volledige afbraak zou men beter investeren om eindelijk de Gaanderijen te restaureren, voor mij een topmonument van onze Belgische kust. Geen enkele badplaats aan de Europese kust heeft iets dergelijks.”
“Aangezien de zwembadhal kwalitatief erfgoed is en een bruikbare structuur heeft voor nieuw gebruik, is herbestemming logisch. De essentie van het gebouwencomplex, de hal, kan zeker worden behouden en een duurzame, nieuwe functie krijgen. Met een groene parkaanleg rond de hal, die omvangrijker is dan de stadshal in Gent, kunnen toeristische, culturele en sportieve evenementen, in zomer en winter, een onderdak krijgen. Oostende kan hiermee grenzen verleggen.”
Dement: ”Over 50 jaar gaan we betreuren dat het weg is”
Actiegroep Dement komt al jaren op voor het Oostendse erfgoed. Maar het Stedelijk Zwembad was voor hen een moeilijke kluif. Voorzitter Guy Servaes geeft toe dat hij het vroeger zelf een afschuwelijk gebouw vond. “Maar intussen ben ik het meer gaan appreciëren en waarderen”, vertelt hij.
“Dit is een heel controversieel gebouw”, vindt voorzitter Guy Servaes. “Heel wat Oostendenaars hebben hier een duidelijke mening over. Ik moet eerlijk zijn dat ik het vroeger zelf een afschuwelijk gebouw vond. Maar ik heb me geïnformeerd, heb er veel over gelezen en ik ben het meer en meer gaan appreciëren en waarderen. Het is belangrijk erfgoed, en dat zien men vandaag niet in. Binnen 50 jaar gaat men het zich beklagen dat iets uniek weg is.”
“Daarom zijn we van plan om er zeker iets mee te doen”, vervolgt Guy. “We gaan wel niet op de barricaden staan en willen hier geen vechtdossier van maken, maar we blijven ook niet stil. We gaan praten met de betrokken partijen: SOS Brutalisme, Archipel… We willen ook met het stadsbestuur spreken. Het is een beetje vreemd dat men de erfgoedkaart trekt, maar daar dan erfgoed voor afbreekt. Waarom kunnen de twee niet naast elkaar bestaan? Het is wat kort door de bocht om te zeggen dat het over de gronden gaat, denk ik. We willen graag weten waarom afbraak de enige oplossing is. Zijn de andere opties voldoende onderzocht? Een stadshal, zoals architect Marc Felix voorstelt, lijkt me zeker een goede manier om het gebouw te bewaren.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
