Voormalig Brugs burgemeester Renaat Landuyt is master in de filosofie: “De mode bepaalt de politieke dans, niet de partij”

Voormalig minister en ex-burgemeester Renaat Landuyt (65), Bruggeling met Ieperse roots, is aan de KU Leuven met grootste onderscheiding master in de filosofie geworden. Met een masterproef over ‘modedemocratie’: hoe de mode onze democratie stuurt. Een opmerkelijke stelling.

De voorbije drie jaar combineerde oud-burgemeester en voormalig minister Renaat Landuyt zijn job van advocaat met filosofie studeren. Daarvoor pendelde hij meerdere keren per week vanuit zijn kantoor in de Zwijnstraat naar de leslokalen van de KU Leuven.

Jongere profs

“Daar zat ik op de schoolbanken met jonge mensen die nog niet eens geboren waren toen ik al minister was. Via Facebook ontdekten ze wie ik was. Ook de profs waren allemaal jonger dan ik, sommigen hadden de leeftijd van mijn zonen. Dit waren zeer ontluisterende maar aangename ervaringen”, zegt Renaat Landuyt, die overweegt te doctoreren en zijn masterproef wil herschrijven in een populariserend boek.

Waarom heb je op ‘rijpere’ leeftijd filosofie gestudeerd?

“Ik heb altijd getwijfeld tussen filosofie en rechten. Uiteindelijk opteerde ik voor de advocatuur, omdat ik sedert de kleuterklas klasgenoten altijd verdedigde tegenover de juffrouw of de meester. Ik ben dat blijven doen, ook in de politiek. Tijdens mijn studies rechten had ik nog wat tijd om het diploma baccalaureaat filosofie te behalen.”

“Veertig jaar later gaf mij dit de mogelijkheid om een master filosofie af te werken. Ik had mij voorgenomen om na de professionele politiek filosofie te gaan studeren. Na corona ben ik de studies begonnen, vanaf het academiejaar 2021/2022.”

Ben je in politiek nog altijd achter de schermen actief als schoonvader?

“Ik volg meer dan ooit de politiek, maar dan als waarnemer zonder enige ambitie. Vanuit mijn ervaring kan ik tussen de regels van de berichtgeving raden wat er echt aan het gebeuren is.”

Uw masterproef gaat over ‘modedemocratie’. Hoe de mode de democratie stuurt…

“Tijdens mijn actieve politieke jaren groeide bij mij de overtuiging dat zowel kiezers als bestuurders meer onder invloed staan van ‘modetrends’ dan van partijprogramma’s. De politieke democratie is op hetzelfde moment ontstaan als de kledijmode. Tijdens de Franse revolutie werd de politieke vrijheid en de gelijkheid van burgers nagestreefd. Toen heeft men ook bij wet verklaard dat alle mensen het recht hebben om vrij hun kledij te kiezen.”

Een goed politicus is een goed surfer

“Vroeger legden de politieke partijen hun programma’s voor aan de kiezers, zoals de modehuizen hun collecties aan de consumenten. Nu zijn de verschillen tussen partijprogramma’s niet meer fundamenteel. Zoals de consumenten kledijstijlen vermengen, zo combineren kiezers maar ook bestuurders programma’s. Die zijn onderhevig aan modetrends.”

Wij dachten dat we in een particratie leefden…

“Sommigen denken ook nu nog dat de modehuizen de mode bepalen, terwijl ze in werkelijkheid nog enkel hun (luxe)merk verdedigen. De partijvoorzitter bepaalt zijn houding onder invloed van de trends. Een goed politicus is een goed surfer. Wie een populaire golf ziet aankomen en weet te gebruiken, wint de verkiezingen.”

Betekent dit het einde van de ideologische strijd?

“Waarnemers spreken graag van ideologische strijd, terwijl de meeste discussies gaan over de manier waarop een doelstelling wordt bereikt. Over de doelstelling ‘een beter leven voor de mensen’ bestaat er geen discussie. We vinden hoogstens dat sommigen te veel en anderen te weinig verdienen.”

Emigratie stelt ieders solidariteit op de proef

“Het goede nieuws is dat niemand onze democratie in vraag stelt. Niet de politieke partij, niet de media maar de mode bepaalt de dans. De logica van de mode is: alles verloopt via het vluchtig, verleidelijk klein verschil.”

Is dit geen populisme?

“Eigen aan de mode is dat de mensen uiteindelijk zelf kiezen wat ze graag zien. Dit is meteen ook het ideaal van de democratie. De meerderheid bepaalt welk beleid de hoofdtrend wordt of blijft. Mode is een spontaan democratisch mechanisme.”

Vooruit is ‘flinkser ‘geworden: is dat modedemocratie?

“Iedereen is ‘flinkser’ geworden. Zoals kledijtrends mede ontstaan door een praktische noodzaak – als het meer regent, wordt er meer kledij ‘tegen’ de regen ontworpen – zo bestaan politieke trends uit bezorgdheid om een probleem op te lossen. Emigratie is het fenomeen dat ieders solidariteit op de proef stelt.”

Oud-cultuurschepen en partijgenoot Yves Roose staat op de lijst van Vooruit, om de ruk naar rechts mee te bestrijden…

“Ik vind dat goed.”

Zelf nog zin in actieve politiek?

“Ik kijk dankbaar terug naar mijn politieke carrière. Bij mij kan iedereen die dit nuttig acht,,altijd politieke raad vragen. Zelf heb ik ervoor gekozen om na de actieve politiek een bijdrage te leveren aan de politieke filosofie.”