“Woedt er een nieuwe epidemie? Ik heb de indruk dat de helft van de West-Vlamingen ziek en de andere helft op reis is. Er werden nog nooit zoveel last minute-vakanties geboekt”, knipoogt Rudy Everaert van het West-Vlaams kieskringhoofdbureau in Brugge. Het regent afzeggingen. Burgemeesters moeten zelfs de politie inzetten om zondag voldoende voorzitters van stem- en telbureaus te hebben.
Al sinds 8 december 2023 is een team onder leiding van Paul Dauw, voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, bezig met de voorbereiding van de verkiezingen van zondag 9 juni. “Het is de taak van rechterlijke orde om controle uit te oefenen op de kiesverrichtingen. Het merendeel van ons werk is gedaan, maar zondag volgt voor het kieskringhoofdbureau nog een lange dag: van 6.30 uur ‘s morgens tot 4 uur ‘s nachts”, zegt deze Brugse magistraat.
Italiaanse kandidate
Paul Dauw moest onder meer nagaan of de politieke partijen in april correcte lijsten ingediend hebben. Hij betrapte twee partijen op fouten, waardoor die, na akkoord van al hun kandidaten, een nieuwe lijst moesten indienen. “Een partij had een Italiaanse kandidate op de lijst. Dat mag niet, alle kandidaten moeten de Belgische nationaliteit hebben.”
Er moet een evenwicht tussen de genders zijn
“Nog een geluk dat er elf dames op die lijst met 21 kandidaten stonden, want er moet ook een evenwicht tussen de genders zijn. Anders werd die lijst definitief geweigerd, nu kon die Italiaanse dame gewoon geschrapt worden en schoven de resterende kandidaten een plaatsje op.”
Foute handtekeningen
“Een andere partij had zijn federale lijst laten voordragen door drie uittredende Vlaamse parlementsleden, terwijl het leden uit dezelfde assemblee moesten zijn”, vertelt Paul Dauw, die ook de stembiljetten moest goedkeuren en ze via een raamcontract in druk gaf aan de Brugse uitgeverij Vanden Broele.
“In het kanton Brugge bijvoorbeeld wordt er enkel in Brugge en Knokke-Heist elektronisch gestemd. Zowel de sticks met de elektronische stemmen als de papieren stembiljetten uit de hele provincie worden verzegeld en naar het KTA in Brugge vervoerd, waar vanaf 15 uur het tellen kan beginnen. Voor de papieren stembiljetten dan toch, want er kan tot 16 uur elektronisch gestemd worden.”
20.000 oproepen
De kieskring West-Vlaanderen is ingedeeld in 23 kieskantons, die elk een kantonhoofdbureau hebben. “Die worden voorgezeten door een vrederechter”, zegt hoofdgriffier Nico Bendels, de secretaris van het kieskringhoofdbureau.
Wie verstek geeft, krijgt een fikse boete
“Zij wijzen de voorzitter, de secretaris, de vier bijzitters en de vier plaatsvervangende bijzitters van de 1.263 stem- en 924 telbureaus aan. In onze provincie hebben meer dan 20.000 mensen een oproep gekregen om te gaan zetelen. Alle bureaus bevolken is geen sinecure. Per bureau heb je tien mensen nodig.”
Boete
“Nochtans krijgt wie verzaakt aan die burgerplicht een dagvaarding van de procureur. Wie verstek geeft, riskeert een fikse boete”, benadrukt Paul Dauw. “Er zijn veel mensen die verschoning van hun burgerplicht vragen. We kregen net een telefoon van de vrederechter in Waregem. Bij hem alleen al gaat het om meer dan 1.000 mensen! We vragen aan alle vrederechters om elke brief schriftelijk te antwoorden.”
Rudy Everaert, gepensioneerd ambtenaar van de dienst Bevolking van de Stad Brugge die werkt voor het kieskringhoofdbureau en het kantonhoofdbureau Brugge, beaamt dat steeds meer West-Vlamingen diverse redenen geven om niet te moeten zetelen:
Hondje
“Wie kan bewijzen dat hij moet werken, wordt verontschuldigd. Niet alle foefjes zijn verschoonbare gronden. Een dame wou verzaken omdat haar hondje niet alleen thuis kan zitten… Een andere mevrouw zei dat ze haar dieren op zondag moest verzorgen. Een papa wil zijn zoon zien voetballen, een moeder haar dochter zien dansen. Of omgekeerd.”
Er wordt tegenwoordig aromatherapie op zondag gegeven
“Ik heb ook nieuwe beroepen ontdekt, waarvan ik het bestaan niet kende. Aromatherapie op zondag. Zaakvoerders van bedrijven proberen te ontsnappen, terwijl op hun website staat dat hun firma op zondag gesloten is. Blijkbaar moeten veel kinesisten op zondag werken. Havenarbeiders weten niet of er zondag een schip de haven zal binnenvaren.”
Epidemie
“Veel West-Vlamingen hebben last minute nog een vliegticket geboekt. Er is zelfs iemand bij die dit weekend over en weer naar Dubai vliegt! De helft van onze provinciegenoten is ofwel op reis ofwel ziek. Blijkbaar woedt er een nieuwe epidemie. De dokters verdienen veel geld met het uitschrijven van ziektebriefjes.”
De eerste die komt stemmen wordt het slachtoffer
“Wat ik zelf erg vind, is dat nogal wat mensen toestemmen om voorzitter of bijzitter te worden en dan plots enkele dagen voor de verkiezingen met een doktersbriefje zwaaien. Als er zondagochtend stembureaus onvoldoende bemand zijn, wordt de eerste persoon die komt stemmen het slachtoffer: die moet dan bijzitter worden.”
Pechvogels
“De grote pechvogels zijn de mensen die op vadertjesdag 9 juni verjaren en vader zijn. Er is hier een man langs geweest die zondag 80 wordt. Hij plant een verjaardagsfeestje en vroeg of zijn dochter verontschuldigd kon worden als bijzitter van een stembureau.”
“Jammer genoeg is die verschoningsgrond niet voorzien in het Kieswetboek. Een lentefeest of een communie wel. Gelukkig zijn er ook enthousiaste vrijwilligers die zich aanmelden om te zetelen, vooral senioren. Een oude man zei mij: ik ben alleen en verveel mij thuis, door te zetelen als bijzitter zie ik die dag tenminste nog mensen…”
In het buitenland
Een aparte plek nemen de 12.783 stemgerechtigde West-Vlamingen in het buitenland in. “Die zitten in alle uithoeken van de wereld”, vervolgt hoofdgriffier Nico Bendels. “De meesten in Nederland en Frankrijk, maar tot in de Verenigde Staten en Jemen toe. Ze moeten naar het consulaat gaan. Een West-Vlaming die in Israël woont en vreesde dat zijn stem wegens de oorlog in Gaza niet tot in Brugge zou raken, had voor alle zekerheid de envelop via ‘Express Post’ met postzegels ter waarde van 40 euro gefrankeerd!”
Er wonen 12.783 stemgerechtigde West-Vlamingen in het buitenland
Rudy Everaert vult aan: “Bpost heeft ons gemaild of ze nog de laatste stembiljetten uit het buitenland mochten leveren. Er liggen hier al duizenden brieven, ik verwacht vrijdag de laatste lading. Zondag wordt een lange dag, ik vermoed dat ik pas om 4 uur ‘s mijn bed zal zien. Maandagmorgen om 8 uur moeten we er opnieuw staan om alle uitslagen te verzegelen en de borderellen met de verloningen van de voorzitters en de bijzitters te behartigen.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
