Dirk Walraet, al 35 jaar burgemeester van faciliteitengemeente Spiere-Helkijn, begint aan laatste jaar in politiek: “Gegijzeld in Belgisch systeem”

Dirk Walraet is 35 jaar onafgebroken van faciliteitengemeente Spiere-Helkijn. Volgend jaar gaat hij zijn laatste jaar als burgemeester in. Hij blikt fier terug op zijn politieke carrière.

Spiere-Helkijn is een fascinerende gemeente gelegen in het meest zuidelijke punt van West-Vlaanderen, langs de Schelde. Deze samenvoeging van de drie kernen Spiere, Helkijn en IJzeren Bareel die alles te samen 2.056 inwoners tellen, grenst aan de West-Vlaamse gemeenten Kortrijk, Zwevegem en Avelgem en Waals gemeenten Celles, Steenput, Pecq en Moeskroen. Op 1 januari 1977 werden de twee gemeenten gefuseerd en sindsdien gelden er zo ook taalfaciliteiten voor Franstaligen. De enige andere West-Vlaamse waar er taalfaciliteiten bestaan voor Franssprekenden is Mesen, nabij Ieper.

Evolutie en revolutie

Wij gingen spreken met de burgemeester van deze faciliteitengemeente, Dirk Walraet van Lijst Burgemeester. Hij is afkomstig van Oostkamp, maar belandde in Spiere-Helkijn nadat hij afstudeerde als burgerlijk ingenieur in 1967. Hij ging aan de slag als districtschef voor het agentschap Wegen en Verkeer in Kortrijk en woonde voortaan in de gemeente op de taalgrens.

Hij werd enkele jaren later actief in de gemeentepolitiek en nam in 1988 voor het eerst deel aan de gemeenteraadsverkiezingen. Hij werd meteen verkozen tot burgemeester en is sindsdien onafgebroken in die functie gebleven. Hij is in totaal 35 jaar burgemeester en gecumuleerd met zijn voorgaande functie bij het agentschap Wegen en Verkeer zit hij al 56 jaar in de overheidsadministratie, een unicum in ons land.

“Toen ik hier aankwam, leek het alsof de tijd jaren had stilgestaan.”

“Toen ik hier toekwam, stond de tijd werkelijk stil”, opent burgemeester Dirk Walraet (Lijst Burgemeester). “Ik heb een evolutie en revolutie meegemaakt. In 1989 had ik twee bedienden en een schrijfmachine. Nu hebben we twaalf medewerkers en evenveel computers. De schrijfmachine wordt wel af en toe nog gebruikt. Ik heb Spiere-Helkijn de eenentwintigste eeuw in geloodst. Mijn eerste verwezenlijking was de industriezone aan IJzeren Bareel die we uit de grond stampten. Dat heeft de long het bloed gegeven voor de inwoners. We regelden dat in zes maanden tijd, tegenwoordig zou dat zo’n zes jaar duren.”

“We vernieuwden ook het centrum van Spiere en bouwden een nieuw gemeentehuis (een fascinerend gebouw met een strooien dak, red.).” Ook deze legislatuur zat het gemeentebestuur niet stil: “Spiere-Helkijn had al lang z’n eigen woonzorgcentrum nodig. Voordien trokken veel ouderen naar de buurgemeenten Kortrijk, Avelgem of Pecq voor die zorg, maar in de toekomst kunnen we dat nu ook hier aanbieden.” Zorggroep Curando realiseert er namelijk, met de financiële steun van de gemeente en de Vlaamse overheid, een woonzorgcentrum, een centrum voor dagverzorging, assistentiewoningen en een lokaal dienstencentrum.

“Het is een project dat ik ten persoonlijke neem. Er zullen 30 woongelegenheden en 4 assistentiewoningen komen, die geïncorporeerd worden in de samenleving. We zijn van plan om op 1 mei 2024 open te gaan. We hebben met de gemeente hiervoor echt ons best moeten doen, want normaal gezien komt zo’n woonzorgcentrum er niet in dergelijke kleine gemeenten. Ik zie dit als de kers op de taart van m’n carrière.”

Dirk Walraet laat zo inderdaad verstaan dat dit zijn allerlaatste legislatuur is. In 2024 geeft hij er de brui aan en een opvolger is er tot op de dag van vandaag niet. “Ik merk dat het genoeg is geweest. Eigenlijk voel ik dat al drie jaar lang. Neem daar nog eens bij dat ik vorig jaar in het ziekenhuis werd opgenomen na medische problemen door een covidaanval, en je begrijpt dat het genoeg is geweest. Een opvolger heb ik nog niet. Je moet het ook wel zien zitten. Toen ik startte in 1989 verdiende ik als burgemeester 12.000 Belgische frank per jaar. Dat is vandaag een kleine 300 euro. Je moet Spiere-Helkijn wel heel graag zien om voor dat loon burgemeester te zijn (als burgemeester ben je betaald naargelang het aantal inwoners van de gemeente, red.).”

Complex geheel

Het mag duidelijk zijn: de gemeente is een complex geheel om te besturen. Waarom fusioneert Spiere-Helkijn dan niet met een van de nabijgelegen gemeenten? “Het antwoord is simpel, het kan gewoon niet door de taalfaciliteiten. Sinds de vastlegging ervan, zijn die niet meer verandert. Je kan niet fusioneren met een gemeente die die faciliteiten niet aanbiedt. Spiere-Helkijn is als het waren een gijzelaar in het systeem. 76% spreekt hier Frans.”

“Dat is niet officieel vastgesteld (want taaltellingen zijn door de taalwet verboden, red.), maar we merken dat alleen al in de scholen. Het is ook onmogelijk om alle inwoners hier samen te krijgen. Organiseer je bijvoorbeeld een concert met een Nederlandstalige artiest, dan komen enkel de Vlamingen en vice versa. Het is me in 35 jaar niet gelukt om die sociale cohesie te bewerkstelligen en ik weet ook niet of dat ooit lukt. Toen de taalgrens werd vastgelegd, wist men gewoon niet wat er moet Spiere-Helkijn moest gebeuren.”

“Het is me in die 35 jaar niet gelukt om de Nederlands- en Franstaligen te verzoenen”

“Ondanks alles, ben ik heel trots op Spiere-Helkijn. Het is een beetje mijn kindje geworden. Na mijn politieke pensioen blijf ik hier zeker. Ook al ben ik afkomstig van Oostkamp, is deze gemeente toch mijn thuis geworden. Ik wil hier genieten van mijn pensioen en sterven,” concludeert de fiere burgervader. In oktober 2024 gaat hij zijn laatste maand als burgemeester tegemoet. Drie maanden na zijn tachtigste verjaardag. Na zijn politieke pensioen zal Walraet kunnen genieten van zijn bestuurlijke verwezenlijkingen, die vereeuwigd zijn in het landschap van Spiere-Helkijn.